تکرار تاسف بار داستان قاچاق سوخت، «اقتصاد سرآمد» گزارش می دهد
گزینه نهایی جلوگیری از قاچاق سوخت چیست
گروه نفت و انرژی - قاچاق بنزین، مانند بسیاری از مشکلات کشور، موضوعی ریشهدار شده که راهحل عملی برای آن اتخاذ نشده و باعث هدررفت منابع میشود. هرچند برخی سیاستها نظیر کارت سوخت یا تعدیل قیمتی باعث شده که میزان این قاچاق زیاد و کم شود. اما راهکار اساسی نبوده است. اما نقطه مقصد برای جلوگیری از قاچاق معلوم است و آن آزادسازی قیمت بنزین و رهایی آن از هرگونه یارانه است. اما در حال حاضر راه رسیدن به این مقصد معلوم نیست.
به گزارش اقتصادسرآمد، سیاستمداران به بهانه حمایت از اقشار کمدرآمد و فشار بر خانوارها، قصدی برای تعدیل قیمتها ندارند و شاید در خوشبینانهترین حالت به راههای گذشته روی بیاورند. در نهایت به نظر میرسد که سیاستگذار برای مقابله با قاچاق سه گزینه پیش رو دارد. یا اینکه کارت سوخت را با مکانیسم قبلی به جایگاهها بازگرداند، که البته مشکلات قبلی نیز با این راهکار بازخواهد گشت، اما به میزان قابل توجهی از میزان قاچاق سوخت جلوگیری میشود. یا اینکه شیوه کوپن سوخت را قبول کند.
قطعاً در این فرآیند به هر یک از ایرانیان یک کوپن سوخت به شکل الکتریکی داده میشود. این فرد میتواند یا از این سهمیه استفاده کند یا آن را در یک بازار به فروش برساند. به نظر میرسد که این گزینه دورترین گزینه در ذهن مسوولان است، زیرا در کوتاهمدت شرایط برای انجام چنین کاری وجود ندارد و در نهایت امکان سوءاستفاده از این کوپن نیز وجود دارد. گزینه سوم نیز آزادسازی قیمت بنزین بر اساس فوب خلیجفارس است که البته این گزینه نیز با توجه به اثر تورمی بالای آن، فعلاً نه مدنظر مسوولان است و نه کارشناسان به آن اشارهای میکنند. طی هفتههای اخیر روایتها از قاچاق بنزین متعدد شده است، از 10 میلیون تا 20 میلیون لیتر در یک روز، یا به یک روایت پیش بینی کننده دیگر یک میلیارد لیتر قاچاق در سه ماه تابستان. قاچاقی که باعث میشود حدود 13 هزار تومان به ازای هر لیتر، عایدی قاچاقچی شود.
خیال آسوده قاچاقچیان در آمد و شد نهایی شدن کارت سوخت
مجید باقری محقق و کارشناس صنعت انرژی اما دراینباره به روزنامه اقتصادسرآمد؛ گفت: به نظر میرسد که گزینه کارت سوخت شانس بیشتری برخوردار است، زیرا از یکسو، تجربه اجرای آن در یک دهه اخیر وجود داشته و این یک مزیت محسوب میشود و از سوی دیگر، دردسترسترین گزینه برای جلوگیری از قاچاق سوخت و حتی اعطای یارانه بیش از حد به مصرف بنزین است.
وی در ادامه افزود: در نهایت بهرهگیری از هر یک از راههای عنوان شده یک تصمیم کوتاهمدت محسوب میشود و به اعتقاد کارشناسان مادامی که قیمت سوخت با یارانه اعطا میشود و از قیمت حقیقی آن فاصله داشته باشد، این رویدادها و مشکلات در داستان بنزین تکرار خواهد شد.
هدر رفت سرمایه ملی در مبارزه ناموفق با قاچاق سوخت
باقری با اشاره به این مهم که، جايگاهها و نواحي مرزي براي مقابله با قاچاق سوخت كه سالانه صدها ميليون دلار از ثروت هاي ملي را بر باد مي دهد به جديدترين دستگاه هاي سوخت ياب الكترونيكي مجهز مي شوند، افزود: قاچاق انواع سوخت به كشورهاي همسايه از معضلات امنيتي و اقتصادي سال هاي اخير به شمار مي رود.
گفته میشود ميزان قاچاق بنزين به شدت كاهش يافته است
به گفته او، پس از يكسان سازي نرخ سوخت و نزديك شدن نرخ بنزين در داخل به قيمت هاي جهاني، ميزان قاچاق بنزين به شدت كاهش يافته است، اما با توجه به تفاوت گسترده قيمت گازوئيل در داخل كشور با كشورهای همسايه، اين سوخت هنوز جذابيت فراوانی برای قاچاق چيان دارد. باقری تصریح کرد: بر اين اساس، تلاش شده است كه با استقرار دستگاه های سوخت ياب الكترونيكی در نواحی مرزی، مانع قاچاق فراورده های ارزشمند نفتی شوند. در سازمان یافته بودن قاچاق سوخت هیچ شکی نیست. از منظر ما بیشترین درصد کسانی که در این عرصه کار میکنند سازمان یافته هستند به گونهای که این سازمان یافتگی با بخشی از ساختارهای اداری و دولتی ما نیز پیوند خورده است. آنچه که مسلم بوده این است که شبکههای قاچاق کالا و ارز مافیایی هستند و تلاشهای زیادی در این عرصه داشتند.هر چند درباره مقدار قاچاق فراورده ها اطلاعات دقیقی در دسترس نیست و هربار مسئولان با اعلام «میلیون ها لیتر» از ارائه آمار شفاف شانه خالی میکنند، اما طبق برآورد ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، به احتمال زیاد روزانه حدود ۱۱.۵ میلیون لیتر سوخت به خارج از کشور قاچاق میشود که بیش از ۸۰ درصد از این حجم به قاچاق نفتگاز اختصاص دارد.
البته آنطور که ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز عنوان میکند اقدامات زیادی برای جلوگیری از قاچاق سوخت از جمله شناسنامه دار کردن فراوردههای نفتی، لغو کارتهای سوخت مهاجر و… انجام شده است اما هنوز راه بسیار زیادی برای رسیدن به شرایط مطلوب و مقابله با شبکههای مافیایی که با سواستفاده از شرایط به صورت عمده سرمایه کشور را قاچاق میکنند، وجود دارد.در حال حاضر، نفت خام ۹۵ درصد قیمت فوب به پالایشگاهها فروخته شده و فراورده ها نیز به قیمت فوب از آنها خریداری میشود. این تصمیم زمینه قاچاق از پالایشگاهها را به طور اساسی از بین برده است. تعمیم این روش به همه مصرف کنندگان عمده از جمله نیروگاهها، مرغداریها و گلخانهها میتواند مطلوبیت قاچاق را از بین ببرد.