چرا تولید دانشبنیان و اشتغالآفرین
دانیال داودی
در حالی که کارشناسان تاکید دارند، رشد اقتصادی بدون اشتغال، دستکم برای دهکهای پایین درآمدی رشد نامطلوبی خواهد بود؛ بر این اساس حاکمیت و بهطور خاص دولت- روی ایجاد رشد اقتصادی در بخشهای اشتغالآفرین تمرکز کند.سال 1401 را در حالی آغاز کردیم که بر اساس اطلاعات 9 ماههی سال 1400 مرکز آمار ایران، رشد اقتصادی (بدون نفت) به 3.8 درصد رسیده است؛ اگر چه کشاورزی با رشد منفی 3.9 درصدی مواجه بود اما گروه صنایع و معادن رشد 7.1 درصدی و گروه خدمات رشد 5.1 درصدی را تجربه کردند. با وجود آنکه هنوز آمریکا به برجام بازنگشته و تعهدات برجامیاش را انجام نداده، از یک سو اثر تحریمها تخلیه شده است و از سویی دولت جدید با دیپلماسی اقتصادی فعال، تلاش کرده تا با ابزارهایی که در اختیار دارد تحریمها را بیاثر کند. صندوق بینالمللی پول برای سالهای آینده رشد میانگین 2 درصدی را برای ایران در نظر گرفته است که البته به نظر میرسد پیشبینی بدبینانهای باشد. در چنین شرایطی، چرا ضروری است حاکمیت به جای مباهات به هر نوع تولیدی، روی تولید «دانشبنیان» و «اشتغالآفرین» تمرکز کند!؟با مروری بر آمارها دیدیم که چشمانداز آیندهی رشد تولید حتی در پیشبینیهای بدبینانه نیز- مثبت ارزیابی میشود. اما پرسش مهم آن است که آیا در شرایط کنونی اقتصاد ایران که یک دهه تشدید تحریمهای ظالمانه فقر مطلق را از 10 درصد به 20 درصد رسانده و بخش زیادی از طبقهی متوسط به طبقات پایینتر نزول کردهاند، صرفاً رشد تولید کافیاست!؟ اگر چه ممکن است برخی تصور کنند که میتوان روی بخشهای اقتصادی با ارزش افزودهی بالا و اشتغال پایین تمرکز کرد و پس از ایجاد رشد، از این بخشها مالیات گرفت و آن را بین فقرا توزیع کرد، اما این ایده چند ایراد اساسی دارد: نخست اینکه نظام مالیاتی ما هنوز بهقدری قوی نیست که بتواند این بازتوزیع را با دقت بالا انجام دهد.
صفحه 2