طرح تخصیص بنزین به کارت ملی پیشدرآمدی برای حذف یارانهها، « اقتصاد سرآمد» بررسی می کند
مصرف بنزین از ظرفیت پالایشگاهها پیشی گرفت
گروه نفت و انرژی - تعداد پالایبشگاههای کشور ثابت است و بنزین تولیدی هم محدود است، برای تولید بیشتر یا باید پالایشگاه جدید احداث کنیم و یا اینکه پالایشگاههای قدیمی را بهبود کیفیت دهیم. یعنی سهم تولید بنزین از هر بشکه نفت را افزایش دهیم که هر دو اقدام مستلزم سرمایهگذاری است. روند کنونی تولید و مصرف بنزین در کشور مناسب نیست، اگر مصرف مدیریت نشود به مشکل برخورد میکنیم، باید به سمت سوخت جایگزین و کاهش مصرف سوخت برویم. یا اینکه بتوانیم با تولید بیشتر زمینه صادرات را فراهم کنیم و هم مطمئن باشیم که کشور نیازی به واردات پیدا نکند. مصرف بنزی پیش از تعطیلات نوروز روند صعودی به خود گرفت، دلیل هم این بود که دو سال مردم خیلی کم از خودرو برای مسافرت استفاده میکردند و امسال به نحوی مصرف به دلیل موج مسافرتها بسیار اوج گرفت.
به گزارش اقتصادسرآمد، فرهنگسازی و استفاده بهینه از بنزین و بکارگیری وسیله نقلیه عمومی و کمتر کردن تردد خودروهای تکسرنشین میتواند به مدیریت مصرف کمک کند، در هر حال راهکارهای متعددی وجود دارد، برخی میتواند تشویقی و برخی بازدارنده باشد. باید متناسب با سوخت و یارانه خدمات داد، ضمن اینکه قیمت سوخت را که در شرایط فعلی اصلا روند مناسبی ندارد، به خوبی مدیریت کرد.
ما در گذشته طرحی بنام اجرای طرح پایلوت قشم برای کارت انرژی مطرح کردیم کار مطالعاتی آن در سال 92 ارائه شد و قرار بود کارت انرژی برای افراد مقیم در قشم صادر شود و فرد مقیم مستحق دریافت سهمیهای از برق، بنزین، گازوئیل و گاز به قیمت سوبسیدی بود و بالاتر از آن را باید آزاد به قیمت فوب خلیج فارس دریافت میکرد و اگر کسی سهمیه را مصرف نمیکرد بتواند در معرض فروش قرار دهد و پایه قیمت هم قیمت بازار آزاد بود، البته این طرح اجرا نشد. طرح موجود هم همان است و به نظر میرسد گامی در جهت منطقیسازی و اصلاح نسبی قیمت است.
اسماعیل عمرانی، کارشناس صنعت انرژی به اقتصادسرآمد، گفت: باتوجه به افزایش خودروها و خارج از رده نشدن خودروهای قدیمی بنزینی و با توجه به اینکه تکنولوژیها هم قدیمی است که مصرف را افزایش میدهد، این احتمال وجود دارد که موجودی بنزین کفاف ندهد و واردکننده شویم. همچنان تعداد خودرو زیاد و مصرفکننده هم افزایش مییابد، تکنولوژیها هم بروز نشده و خودروهای فرسوده هم از رده خارج نشدهاند بنابراین انتظار افزایش مصرف حتما وجود دارد.
وی در ادامه میگوید که از طرفی تعداد پالایشگاههای کشور ثابت است و بنزین تولیدی هم محدود است، برای تولید بیشتر یا باید پالایشگاه جدید احداث کنیم و یا اینکه پالایشگاههای قدیمی را بهبود کیفیت دهیم یعنی سهم تولید بنزین از هر بشکه نفت را افزایش دهیم، هر دو اقدام مستلزم سرمایهگذاری است و چون سرمایهگذاری نکردیم، بنابراین تولید بنزین در کشور ما مثل گذشته تقریبا ثابت است.
خودروهای ایرانی رکورد دار مصرف بنزین
وی بیان داشت: اکنون در دنیا میزان مصرف بنزین از 12 لیتر به 8 لیتر رسیده اما خودروهای ما مثل قدیم هستند و حتی خودروهای بالای 30 سال تردد دارند، در هر حال اگر بخواهیم اختلاف تولید و مصرف بنزین را زیاد کنیم بهترین کار سرمایهگذاری در حوزه مصرف است.
طرح تخصیص بنزین به کارت ملی پیشدرآمدی برای حذف یارانهها
او تاکید کرد: با اجرای طرح تخصیص بنزین به کارت ملی بازار انرژی صرفهجویی شده شکل میگیرد و علاوه بر فروش به نرخ عادلانه، گردش مالی ایجاد میشود و پیشدرآمدی برای حذف یارانهها هم که عملیات مالی دردسرسازی شده است، خواهد بود.
این کارشناس حوزه انرژی خاطرنشان کرد: در ادامه مصرف بالا در کشور باید ببینیم هزینه پالایش نفت خام برای بنزین آیا صرفه دارد یا خیر، زیرا در برخی موارد پالایش نفت برای تولید بنزین تولید نفت کوره را هم به همراه دارد، ضمن اینکه اگر بنا بر صادرات باشد صادرات نفتخام آسانتر از نفت کوره است، بنابراین این موضوعات باید دوباره بررسی و بهترین راهکارها مطالعه و آماده اجرا شوند.
دلیل افزایش مصرف بنزین در سال جاری در حالی پیش از تعطیلات نوروز روند صعودی به خود گرفت، که دو سال پاندمی کرونا مردم خیلی کم از خودرو برای مسافرت استفاده میکردند و امسال به نحوی مصرف به دلیل موج مسافرتها بسیار اوج گرفت.
اگرچه مقامات و مسئولان دولتی از منتفی بودن طرح سهمیه بندی یا افزایش نرخ بنزین سخن گفته اند، اما بدون تردید استمرار وضعیت موجود باعث بروز دشواری هایی برای دولت خواهد شد و با عنایت به یارانه و سوبسیدی که دولت به مصرفکنندگان پرداخت می کند، هزینه کَردِ مالی مجموعه اجرایی کشور و مشخصاً دستگاه متولی در این خصوص ، افزایش خواهد یافت. ناگفته نماند اوج گرفتن مصرف، صرفاً به مسائل فوق خلاصه نمی شود، بلکه بخش قابل توجهی از آن ناشی از بالا گرفتن تعداد سفرها است که تا حدودی طبیعی است، اما این نافی ضرورت اتخاذ تدابیر مؤثر برای کاهش و کنترل مصرف افسار گسیخته بنزین نیست.
تجارب کسب شده از ادوار گذشته نیز این واقعیت را به اثبات می رساند که اساساً اِعمال طرح هایی همچون سهیمه بندی بنزین نیز چندان مطلوب اثر واقع نشده و توفیق چندانی در کاهش مصرف سوخت از اجرای طرح های اینچنینی به دست نیامده است.