گره خوردن سیاست‌های توسعه‌ای صنعت پالایش و پتروشیمی،« اقتصاد سرآمد» گزارش می دهد
تداوم رانت خوراک به پتروشیمی‌های گازی
گروه نفت و انرژی - میانگین تولید نفت خام کشور طی ادوار گذشته در حدود ۴ میلیون بشکه بوده است که از این مقدار تنها حدود ۱.۸ میلیون بشکه به مصارف داخلی اختصاص یافته و بقیه صادر شده است. متاسفانه تحریم پذیری صادرات نفت خام، در مقاطعی تولید نفت خام کشور را به کمتر از ۲.۵ میلون بشکه در روز کاهش داده است. در حقیقت راهبرد اصلی کشور در حوزه صنعت نفت، صادرات این ماده ارزشمند و در واقع خام فروشی بوده است. در عین حال که می‌توان با توجه به تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر بی اثرسازی تحریم‌ها، توسعه زنجیره ارزش نفت خام در دستور کار دولت‌ها قرار گیرد و نیز کشور از مزایای گوناگون توسعه زنجیره ارزش نفت خام بهره‌مند شود.
به گزارش اقتصادسرآمد، در حال حاضر در کشور حدود ۷.۵ میلیون بشکه معادل نفت خام انرژی شامل نفت و گاز تولید می‌شود که فقط حدود ۱۰ درصد از آن به توسعه زنجیره ارزش اختصاص یافته است. مزیت اصلی پالایشگاه ستاره خلیج فارس افزایش روزانه بیش از ۴۰ میلیون لیتر ظرفیت تولید بنزین در کشور بوده است. تا قبل از بهره‌برداری از این واحد پالایشی حدود ۴۰ درصد از بنزین مورد نیاز کشور از طریق واردات تامین می‌شد. در واقع پالایشگاه ستاره خلیج فارس کشور را از وارد کننده بنزین به صادر کننده آن تبدیل نمود به گونه‌ای که در سال ۱۳۹۹، درآمدی در حدود ۳ میلیارد دلار از محل صادرات بنزین نصیب کشور شده است.
الزامات توسعه‌ای در این حوزه به دو دسته الزامات سیاستی و الزامات اجرایی تقسیم می‌شود. بعد از خصوصی سازی‌های صورت گرفته نیاز به یک اصلاح ساختار نهادی و ساماندهی حکمرانی در صنعت نفت و گاز و در حقیقت مشخص شدن دقیق نهادهای متولی حکمرانی، توسعه‌گری، تنظیم‌گری و اپراتوری وجود دارد. تحلیل بازار داخلی و خارجی محصولات، تأمین پایدار خوراک و یوتیلیتی، مکان یابی طرح‌ها، قیمتگذاری خوراک، یوتیلیتی و محصولات، نظام مالکیت، تأمین مالی، تنظیم‌گری و لایسنس و انتقال فناوری مهمترین الزامات توسعه زنجیره ارزش نفت و گاز در کشور هستند.
پاسخ مناسبی به الزامات اجرایی انرژی داده نمی‌شود
جمشید عبدالهی کارشناس ارشد انرژی در اینباره به روزنامه اقتصاد سرآمد، گفت: برای تحقق سیاست توسعه زنجیره ارزش علاوه بر انتخاب الگوی صحیح توسعه، نیاز است به الزامات اجرایی توجه کرد و به هر یک متناسب با شرایط و اقتضائات داخلی کشور پاسخی مناسب داده شود.
وی در ادامه افزود: ایران به عنوان دومین دارنده منابع گازی دنیا و چهارمین دارنده منابع نفت دنیا و از طرف دیگر قرارگیری در منطقه خاورمیانه و نزدیکی به بازارهای مصرف و در حال رشد، فرصت‌های فراوانی را به منظور توسعه زنجیره ارزش نفت و گاز دارد.
گره خوردن سیاست‌های توسعه‌ای صنعت پالایش و پتروشیمی
او معتقد است: توسعه یکنواخت و پایدار زنجیره ارزش نفت و گاز، مستلزم گره خوردن سیاست های توسعه ای صنعت پالایش و پتروشیمی است. به نظر می رسد طی سال های گذشته نقشه راه توسعه صنعت پالایش نفت و صنعت پتروشیمی از یکدیگر مستقل بوده اند و صنعت پالایش صرفا متولی تولید و عرضه سوخت در کشور بوده است این در حالی است که صنعت پالایش می تواند به عنوان تامین کننده و حتی تولیدکننده مواد با ارزش میانی جهت تبدیل به صدها محصول در صنعت پتروشیمیایی باشد. لذا نیاز است نهادهای ذی ربط برنامه ریزی و اقدامات لازم را به منظور گره خوردن سیاست های توسعه ای این دو صنعت در دستور کار خود قرار دهند.
تداوم رانت خوراک به پتروشیمی‌های گازی، مانع توسعه زنجیره ارزش نفت
کارشناس نفت و گاز گفت: تداوم رانت خوراک به پتروشیمی‌های گازی، مانع توسعه زنجیره ارزش نفت شده است. ما نمی‌توانیم این منابع را به قیمت کم، به سرمایه‌گذاری بدهیم که با صادرات آن درآمد قابل توجهی به دست آورد و مالیاتی هم نپردازد. او با اشاره به ضرورت توسعه زنجیره ارزش صنایع پتروشیمی نیز گفت: ایجاد و تکمیل زنجیره نفت و گاز برای ایران، حیاتی است. اما زمانی، تصمیم بر آن شد که این صنعت شکل بگیرد و برای این منظور از راهکار تخفیف خوراک و تعرفه استفاده شد. کاری که سایر کشورهای دنیا نیز برای رشد و توسعه این صنعت بدان مبادرت می‌کنند. اما ایران کم توجهی معناداری به آن داشت.
حاشیه سود پتروشیمی‌ها در ایران بسیار بالاتر از آمریکا است
وی ادامه داد: ما در ایران روی اتان سرمایه‌گذاری زیادی کردیم و تمام اتان کشور تبدیل به اتیلن شد. در همین حال برخی عنوان می‌کردند که قیمت اتان ایران، بیشتر از قیمت جهانی از جمله آمریکا است. این موضوع، آدرس غلط است. لازم است افرادی که چنین ادعایی دارند، منبع و رفرنس خود را مشخص کنند. همچنین این نکته را در نظر بگیرند که قیمت اتان اعلام شده در مراجع، قیمت اتان تحویلی از پالایشگاه است و هر پتروشیمی برای دریافت آن باید هزینه حمل و نقل را خودش بپردازد.
سال قبل این سیاستگذاری در راستای تولید و صادرات این محصولات، خوب بود ولی ما باید چنین روزهایی را هم پیش‌بینی و سیاست هوشمندانه‌تری اتخاذ میکردیم. در همین رابطه باید آیین‌نامه اجرایی وزارت نفت تغییر کند. همچنین ما روی بحث ال.پی.جی مطالعه کردیم و به این سوال پاسخ دادیم که اگر بخواهیم این را وارد زنجیره کنیم چه میزان باید در این خوراک تخفیف داد تا در مقابل واحدهای گازی از بعد اقتصادی قابل توجیه باشد.
به گزارش اقتصادسرآمد، در حال حاضر در کشور حدود ۷.۵ میلیون بشکه معادل نفت خام انرژی شامل نفت و گاز تولید می‌شود که فقط حدود ۱۰ درصد از آن به توسعه زنجیره ارزش اختصاص یافته است. مزیت اصلی پالایشگاه ستاره خلیج فارس افزایش روزانه بیش از ۴۰ میلیون لیتر ظرفیت تولید بنزین در کشور بوده است. تا قبل از بهره‌برداری از این واحد پالایشی حدود ۴۰ درصد از بنزین مورد نیاز کشور از طریق واردات تامین می‌شد. در واقع پالایشگاه ستاره خلیج فارس کشور را از وارد کننده بنزین به صادر کننده آن تبدیل نمود به گونه‌ای که در سال ۱۳۹۹، درآمدی در حدود ۳ میلیارد دلار از محل صادرات بنزین نصیب کشور شده است.
الزامات توسعه‌ای در این حوزه به دو دسته الزامات سیاستی و الزامات اجرایی تقسیم می‌شود. بعد از خصوصی سازی‌های صورت گرفته نیاز به یک اصلاح ساختار نهادی و ساماندهی حکمرانی در صنعت نفت و گاز و در حقیقت مشخص شدن دقیق نهادهای متولی حکمرانی، توسعه‌گری، تنظیم‌گری و اپراتوری وجود دارد. تحلیل بازار داخلی و خارجی محصولات، تأمین پایدار خوراک و یوتیلیتی، مکان یابی طرح‌ها، قیمتگذاری خوراک، یوتیلیتی و محصولات، نظام مالکیت، تأمین مالی، تنظیم‌گری و لایسنس و انتقال فناوری مهمترین الزامات توسعه زنجیره ارزش نفت و گاز در کشور هستند.
پاسخ مناسبی به الزامات اجرایی انرژی داده نمی‌شود
جمشید عبدالهی کارشناس ارشد انرژی در اینباره به روزنامه اقتصاد سرآمد، گفت: برای تحقق سیاست توسعه زنجیره ارزش علاوه بر انتخاب الگوی صحیح توسعه، نیاز است به الزامات اجرایی توجه کرد و به هر یک متناسب با شرایط و اقتضائات داخلی کشور پاسخی مناسب داده شود.
وی در ادامه افزود: ایران به عنوان دومین دارنده منابع گازی دنیا و چهارمین دارنده منابع نفت دنیا و از طرف دیگر قرارگیری در منطقه خاورمیانه و نزدیکی به بازارهای مصرف و در حال رشد، فرصت‌های فراوانی را به منظور توسعه زنجیره ارزش نفت و گاز دارد.
گره خوردن سیاست‌های توسعه‌ای صنعت پالایش و پتروشیمی
او معتقد است: توسعه یکنواخت و پایدار زنجیره ارزش نفت و گاز، مستلزم گره خوردن سیاست های توسعه ای صنعت پالایش و پتروشیمی است. به نظر می رسد طی سال های گذشته نقشه راه توسعه صنعت پالایش نفت و صنعت پتروشیمی از یکدیگر مستقل بوده اند و صنعت پالایش صرفا متولی تولید و عرضه سوخت در کشور بوده است این در حالی است که صنعت پالایش می تواند به عنوان تامین کننده و حتی تولیدکننده مواد با ارزش میانی جهت تبدیل به صدها محصول در صنعت پتروشیمیایی باشد. لذا نیاز است نهادهای ذی ربط برنامه ریزی و اقدامات لازم را به منظور گره خوردن سیاست های توسعه ای این دو صنعت در دستور کار خود قرار دهند.
تداوم رانت خوراک به پتروشیمی‌های گازی، مانع توسعه زنجیره ارزش نفت
کارشناس نفت و گاز گفت: تداوم رانت خوراک به پتروشیمی‌های گازی، مانع توسعه زنجیره ارزش نفت شده است. ما نمی‌توانیم این منابع را به قیمت کم، به سرمایه‌گذاری بدهیم که با صادرات آن درآمد قابل توجهی به دست آورد و مالیاتی هم نپردازد. او با اشاره به ضرورت توسعه زنجیره ارزش صنایع پتروشیمی نیز گفت: ایجاد و تکمیل زنجیره نفت و گاز برای ایران، حیاتی است. اما زمانی، تصمیم بر آن شد که این صنعت شکل بگیرد و برای این منظور از راهکار تخفیف خوراک و تعرفه استفاده شد. کاری که سایر کشورهای دنیا نیز برای رشد و توسعه این صنعت بدان مبادرت می‌کنند. اما ایران کم توجهی معناداری به آن داشت.
حاشیه سود پتروشیمی‌ها در ایران بسیار بالاتر از آمریکا است
وی ادامه داد: ما در ایران روی اتان سرمایه‌گذاری زیادی کردیم و تمام اتان کشور تبدیل به اتیلن شد. در همین حال برخی عنوان می‌کردند که قیمت اتان ایران، بیشتر از قیمت جهانی از جمله آمریکا است. این موضوع، آدرس غلط است. لازم است افرادی که چنین ادعایی دارند، منبع و رفرنس خود را مشخص کنند. همچنین این نکته را در نظر بگیرند که قیمت اتان اعلام شده در مراجع، قیمت اتان تحویلی از پالایشگاه است و هر پتروشیمی برای دریافت آن باید هزینه حمل و نقل را خودش بپردازد.
سال قبل این سیاستگذاری در راستای تولید و صادرات این محصولات، خوب بود ولی ما باید چنین روزهایی را هم پیش‌بینی و سیاست هوشمندانه‌تری اتخاذ میکردیم. در همین رابطه باید آیین‌نامه اجرایی وزارت نفت تغییر کند. همچنین ما روی بحث ال.پی.جی مطالعه کردیم و به این سوال پاسخ دادیم که اگر بخواهیم این را وارد زنجیره کنیم چه میزان باید در این خوراک تخفیف داد تا در مقابل واحدهای گازی از بعد اقتصادی قابل توجیه باشد.