اصرار بر واردات به رغم تولید داخل،« اقتصاد سرآمد» بررسی کرد
بانک‌ها علاقه‌ای به تأمین نقدینگی تولید ندارند
گروه شعارسال - بسیاری از نیاز‌های تجهیزاتی صنعت نفت ایران قابل تأمین از تولیدات داخلی است. سازندگان متعددی طی ده‌های اخیر بویژه ۳ دهه گذشته با فعالیت صنعتی خود شرایطی را رقم زده‌اند که اکنون ظرفیت ساخت حدود ۸۵ درصد تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت در داخل کشور وجود دارد. آمار‌های انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت نشان می‌دهد که بیش از ۱۴۰۰ نوع تجهیز از صنایع بالادستی تا پایین دستی در داخل کشور تولید می‌شود و توان ساخت تجهیزات از توربین‌های بخار و گاز، پمپ‌های فرایندی و کمپرسور‌های هوا و گاز گرقته تا شیر‌های صنعتی، مخازن تحت فشار، مبدل‌های حرارتی و کاتالیست‌ها ایجاد شده است.
به گزارش اقتصادسرآمد، اما این بخش به جای آنکه بیشترین صرفه‌جویی ارزی را برای صنعت نفت کشور ایجاد کنند و حتی به‌طور گسترده وارد بازار‌های صادراتی شوند، اکنون درگیر مشکلاتی هستند که وسعت آن در سال‌های اخیر بیشتر نیز شده است. در حالی که تصور می‌شد در دوران تحریم سهم این بخش از صنعت نفت بیشتر شود. این بخش معتقد است که حتی برخی مشکلات با اندکی تغییر رویکرد دولت‌ها قابل رفع است. اما این مشکلات چیست و این بخش برای تأثیرگذاری حداکثری بر اقتصاد ایران چه جنس حمایتی نیاز دارد؟
اگرچه ایران درگیر تحریم‌های خارجی است، اما ۹۰ درصد مشکلات سازندگان تجهیزات صنعت نفت، مشأ داخلی دارد و این بخش سال‌هاست که قربانی تحریم‌های داخلی است. از بی‌مهری کارفرما گرفته تا قوانین مخرب باعث شده سازندگان تجهیزات صنعت نفت نتوانند با حداکثر ظرفیت خود فعالیت کنند. این مشکلات قابل رفع است و در صورت برداشته شدن موانع به حفظ و توسعه صنعت نفت و در نهایت به اقتصاد کشور کمک خواهد شد. در همین حال، قانون حمایت از ساخت داخل نیز عملی خواهد شد. تولیدکنندگان ما علی رغم توانایی‌هایی که در سال‌های اخیر به دست آورده‌اند، اما به دلیل بی‌اعتمادی کارفرما بویژه در صنعت پتروشیمی نمی‌توانند سهم قابل قبولی از تأمین تجهیزات مورد نیاز صنعت را به خود اختصاص دهند. البته یک مسأله نیز بازدارنده است و آن هم، انگیزه‌های خرید تجهیزات از خارج کشور برای برخی کارفرمایان است.
اصرار بر واردات به رغم تولید داخل
فرهاد مدنی کارشناس اقتصاد انرژی و فعال بخش تولید تجهیزات دراینباره به روزنامه اقتصاد سرآمد، گفت: ساخت ۸۵ درصد تجهیزات صنعت نفت در کشور داخلی سازی شده است. اما مشکل اینجاست که با وجود چنین توانایی همچنان برخی از کارفرمایان و دولتمردان تمایل به خرید تجهیزات خارجی دارند.
بهانه بی‌اعتمادی، مجوز مدیران برای واردات تجهیزات نفتی
او درباره چرایی عدم تامین این تجهیزات از تولیدات داخلی می گوید: دلیل خوش بینانه آن این است که مدیران ما ریسک پذیر نبوده و حاضر به اعتماد به تولیدات داخلی نمی شوند. اما دلیل بدبینانه آن منافعی است که تامین تجهیزات از خارج کشور برای عده ای خاص دارد. به هر حال نمی توان منکر فساد در زنجیره تامین تجهیزات مصرفی در صنعت نفت شد چرا که نظارت در فرآیند واردات و خرید قطعه از کشورهای دیگر بسیار ضعیف تر از تامین قطعه از داخل کشور است.
بانک‌ها علاقه‌ای به تأمین نقدینگی
به بخش تولید ندارند
وی با اشاره به اینکه بانک‌ها علاقه‌ای به تأمین نقدینگی به بخش تولید ندارند و به‌دنبال دلال‌ها هستند تا سرعت و سود بازگشت منابع را تضمین کنند، تصریح می‌کند: با نگاهی به میزان پرداخت تسهیلات بانک‌ها به تولیدکنندگان در پنج سال گذشته می‌توان دریافت که این بخش با وجود نیازشان به گردش مالی، اما کمتر از ۱۵ درصد تسهیلات بانکی را دریافت کرده است. بخش تولیدی دریافت کننده این تسهیلات نیز اغلب بخش تولیدی برگزیده و خصولتی‌ها بوده‌اند.
او ادامه می‌دهد: امنیت برای قرارداد داخلی وجود ندارد و تولیدکنندگان ایرانی میلیون‌ها دلار زیان به دلیل نوسان نرخ ارز در سال‌های اخیر دیدند. کارفرما مسئولیت این مسأله را در سال‌های گذشته نپذیرفت، درحالی که ضد تمام قوانین بالادستی و حمایتی از تولید داخل است.
مدنی مشکل دیگر را نبود حمایت‌های صادراتی از سازندگان داخلی تجهیزات می‌داند و می‌گوید: باید برای افزایش صادرات تجهیزات نفتی از این بخش سازنده، حمایت‌های اعتباری شود. دولت باید تضمین‌های لازم را در این زمینه انجام دهد تا این بخش برای کشور ارزآوری داشته باشد. در همین حال به‌دلیل مسائل بین‌المللی استاندارد API به ایران تعلق نمی‌گیرد و لازم است که در این زمینه کار شود.
رغبت برخی از مدیران به حمایت از تولیدکنندگان خارجی در حالی است که شرایط خدمات پس از فروش در تجهیزات داخلی قابل قیاس با خارجی ها نیست. ضمن اینکه طبق گفته های این مقام صنفی، سازندگان تجهیزات برای اجرای پروژه در ابتدای کار ۹۰ درصد هزینه می‌کنیم اما پیش‌پرداخت‌ها از سوی کارفرما تنها ۲۵ درصد است و این مباحث مالی ما را دچار چالش می‌کند. تسهیلات مالی و بانکی یک شرط لازم است ولی کافی نیست. تسهیلات بانکی با توجه به نرخ سود پایین که دارد ممکن است موجب سوء استفاده برخی شرکت های محدود که دانش بنیان نیستند شود ولی از آن طرف این تسهیلات برای شرکت های دانش بنیان اصیل سخت است مخصوصاً شرایط که در زمینه وثیقه ها دارند بنابراین تسهیلات بانکی و تامین بازار شرایط مکمل هم هستند.
با این حال وزیر نفت چندی پیش با اشاره به اینکه باید به سمتی حرکت کنیم که کالاهای مورد نیاز و ضروری صنعت نفت در داخل تولید شود اظهار کرده است در کنار حمایت از تولید داخل باید به دنبال راه حلی رویم تا برکیفیت کالاهای ساخته شده نیز نظارت شود اگر چه هم اکنون کیفیت برخی از کالاهای تولیدی در داخل کشور از کالاهای وارداتی بیشتر است اما نباید کیفیت این کالاها کاهش پیدا کند.
به گزارش اقتصادسرآمد، اما این بخش به جای آنکه بیشترین صرفه‌جویی ارزی را برای صنعت نفت کشور ایجاد کنند و حتی به‌طور گسترده وارد بازار‌های صادراتی شوند، اکنون درگیر مشکلاتی هستند که وسعت آن در سال‌های اخیر بیشتر نیز شده است. در حالی که تصور می‌شد در دوران تحریم سهم این بخش از صنعت نفت بیشتر شود. این بخش معتقد است که حتی برخی مشکلات با اندکی تغییر رویکرد دولت‌ها قابل رفع است. اما این مشکلات چیست و این بخش برای تأثیرگذاری حداکثری بر اقتصاد ایران چه جنس حمایتی نیاز دارد؟
اگرچه ایران درگیر تحریم‌های خارجی است، اما ۹۰ درصد مشکلات سازندگان تجهیزات صنعت نفت، مشأ داخلی دارد و این بخش سال‌هاست که قربانی تحریم‌های داخلی است. از بی‌مهری کارفرما گرفته تا قوانین مخرب باعث شده سازندگان تجهیزات صنعت نفت نتوانند با حداکثر ظرفیت خود فعالیت کنند. این مشکلات قابل رفع است و در صورت برداشته شدن موانع به حفظ و توسعه صنعت نفت و در نهایت به اقتصاد کشور کمک خواهد شد. در همین حال، قانون حمایت از ساخت داخل نیز عملی خواهد شد. تولیدکنندگان ما علی رغم توانایی‌هایی که در سال‌های اخیر به دست آورده‌اند، اما به دلیل بی‌اعتمادی کارفرما بویژه در صنعت پتروشیمی نمی‌توانند سهم قابل قبولی از تأمین تجهیزات مورد نیاز صنعت را به خود اختصاص دهند. البته یک مسأله نیز بازدارنده است و آن هم، انگیزه‌های خرید تجهیزات از خارج کشور برای برخی کارفرمایان است.
اصرار بر واردات به رغم تولید داخل
فرهاد مدنی کارشناس اقتصاد انرژی و فعال بخش تولید تجهیزات دراینباره به روزنامه اقتصاد سرآمد، گفت: ساخت ۸۵ درصد تجهیزات صنعت نفت در کشور داخلی سازی شده است. اما مشکل اینجاست که با وجود چنین توانایی همچنان برخی از کارفرمایان و دولتمردان تمایل به خرید تجهیزات خارجی دارند.
بهانه بی‌اعتمادی، مجوز مدیران برای واردات تجهیزات نفتی
او درباره چرایی عدم تامین این تجهیزات از تولیدات داخلی می گوید: دلیل خوش بینانه آن این است که مدیران ما ریسک پذیر نبوده و حاضر به اعتماد به تولیدات داخلی نمی شوند. اما دلیل بدبینانه آن منافعی است که تامین تجهیزات از خارج کشور برای عده ای خاص دارد. به هر حال نمی توان منکر فساد در زنجیره تامین تجهیزات مصرفی در صنعت نفت شد چرا که نظارت در فرآیند واردات و خرید قطعه از کشورهای دیگر بسیار ضعیف تر از تامین قطعه از داخل کشور است.
بانک‌ها علاقه‌ای به تأمین نقدینگی
به بخش تولید ندارند
وی با اشاره به اینکه بانک‌ها علاقه‌ای به تأمین نقدینگی به بخش تولید ندارند و به‌دنبال دلال‌ها هستند تا سرعت و سود بازگشت منابع را تضمین کنند، تصریح می‌کند: با نگاهی به میزان پرداخت تسهیلات بانک‌ها به تولیدکنندگان در پنج سال گذشته می‌توان دریافت که این بخش با وجود نیازشان به گردش مالی، اما کمتر از ۱۵ درصد تسهیلات بانکی را دریافت کرده است. بخش تولیدی دریافت کننده این تسهیلات نیز اغلب بخش تولیدی برگزیده و خصولتی‌ها بوده‌اند.
او ادامه می‌دهد: امنیت برای قرارداد داخلی وجود ندارد و تولیدکنندگان ایرانی میلیون‌ها دلار زیان به دلیل نوسان نرخ ارز در سال‌های اخیر دیدند. کارفرما مسئولیت این مسأله را در سال‌های گذشته نپذیرفت، درحالی که ضد تمام قوانین بالادستی و حمایتی از تولید داخل است.
مدنی مشکل دیگر را نبود حمایت‌های صادراتی از سازندگان داخلی تجهیزات می‌داند و می‌گوید: باید برای افزایش صادرات تجهیزات نفتی از این بخش سازنده، حمایت‌های اعتباری شود. دولت باید تضمین‌های لازم را در این زمینه انجام دهد تا این بخش برای کشور ارزآوری داشته باشد. در همین حال به‌دلیل مسائل بین‌المللی استاندارد API به ایران تعلق نمی‌گیرد و لازم است که در این زمینه کار شود.
رغبت برخی از مدیران به حمایت از تولیدکنندگان خارجی در حالی است که شرایط خدمات پس از فروش در تجهیزات داخلی قابل قیاس با خارجی ها نیست. ضمن اینکه طبق گفته های این مقام صنفی، سازندگان تجهیزات برای اجرای پروژه در ابتدای کار ۹۰ درصد هزینه می‌کنیم اما پیش‌پرداخت‌ها از سوی کارفرما تنها ۲۵ درصد است و این مباحث مالی ما را دچار چالش می‌کند. تسهیلات مالی و بانکی یک شرط لازم است ولی کافی نیست. تسهیلات بانکی با توجه به نرخ سود پایین که دارد ممکن است موجب سوء استفاده برخی شرکت های محدود که دانش بنیان نیستند شود ولی از آن طرف این تسهیلات برای شرکت های دانش بنیان اصیل سخت است مخصوصاً شرایط که در زمینه وثیقه ها دارند بنابراین تسهیلات بانکی و تامین بازار شرایط مکمل هم هستند.
با این حال وزیر نفت چندی پیش با اشاره به اینکه باید به سمتی حرکت کنیم که کالاهای مورد نیاز و ضروری صنعت نفت در داخل تولید شود اظهار کرده است در کنار حمایت از تولید داخل باید به دنبال راه حلی رویم تا برکیفیت کالاهای ساخته شده نیز نظارت شود اگر چه هم اکنون کیفیت برخی از کالاهای تولیدی در داخل کشور از کالاهای وارداتی بیشتر است اما نباید کیفیت این کالاها کاهش پیدا کند.