شاخص ملی محیط کسب‌وکار در فصل بهار به ۶,۰۷ واحد رسید
باد نامساعد در بادبان محیط کسب‌وکار
گروه اقتصادجامعه - بهبود محیطی که کسب وکارها در درون آن فعالیت می کنند برای موفقیت کسب وکارها حائز اهمیت است. به ویژه بهبود محیط، هزینه مبادله را کاهش و توان رقابتی کسب وکارها را ارتقا می دهد. محیط کسب وکار شهری، ویژگی های منحصر به فردی دارد که برای درک، تحلیل و کاربرد آن، به شناخت آن در ابعاد گوناگون آن، نیاز است. به گزارش اقتصادسرآمد، بررسی نتایج پایش ملی محیط کسب‌وکار در فصل بهار امسال نشان می‌دهد که این شاخص ملی نسبت به فصل زمستان ۰,۲۴ واحد افت کرده و به‌مراتب نامساعدتر شده است.بر اساس نتایجی که مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق ایران از پایش ملی محیط کسب‌وکار ایران در بهار ۱۴۰۱ منتشر کرده، رقم شاخص ملی در این فصل ۶,۰۷ (نمره بدترین ارزیابی ۱۰ است) محاسبه شده که به‌مراتب از وضعیت این شاخص در ارزیابی فصل قبل از آن (زمستان ۱۴۰۰ با میانگین ۵.۸۳) نامساعدتر است.طبق گزارش مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، در بهار ۱۴۰۱، فعالان اقتصادی مشارکت‌کننده در این پایش، به ترتیب سه مؤلفه «غیرقابل پیش‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات»، «بی‌ثباتی سیاست‌ها، قوانین و مقررات و رویه‌های اجرایی ناظر بر کسب‌وکار» و «دشواری تأمین مالی از بانک‌ها» را نامناسب‌ترین مؤلفه‌های محیط کسب‌وکار کشور نسبت به سایر مؤلفه‌ها ارزیابی کرده‌اند.همچنین بر اساس یافته‌های طرح، میانگین ظرفیت تولیدی (واقعی) بنگاه‌های اقتصادی شرکت‌کننده در فصل بهار ۱۴۰۱ معادل ۳۹,۵۱ درصد بوده است.فعالان اقتصادی به‌طور متوسط، میزان تأثیر کرونا بر کسب‌وکار را ۵,۱۱ ارزیابی کرده‌اند. لازم به ذکر است که شاخص کل کشور، شاخص استانی و سایر شاخص‌ها نیز در این فصل با در نظر گرفتن این عامل محاسبه و گزارش شده‌اند.
شاخص کسب‌وکار در استان‌ها
بر اساس یافته‌های طرح پایش ملی محیط کسب‌وکار در بهار ۱۴۰۱، استان‌های قم، کرمان و بوشهر به ترتیب دارای بدترین وضعیت محیط کسب‌وکار و استان‌های آذربایجان غربی، مرکزی و آذربایجان شرقی به ترتیب دارای بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار نسبت به سایر استان‌ها ارزیابی شده‌اند.
محیط کسب‌وکار در بخش‌های سه‌گانه اقتصاد
بر اساس نتایج این پایش در بهار ۱۴۰۱، وضعیت محیط کسب‌وکار در بخش خدمات (۶,۱۲) در مقایسه با بخش‌های کشاورزی (۵.۹۴) و صنعت (۵.۹۱) نامناسب‌تر ارزیابی شده است.در بین رشته فعالیت‌های اقتصادی برحسب طبقه‌بندی استاندارد ISIC.rev۴، رشته فعالیت‌های «سایر فعالیت‌های خدماتی»، «املاک و مستغلات» و «آب‌رسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت‌های تصفیه» دارای بدترین وضعیت محیط کسب‌وکار و رشته فعالیت‌های «مالی و بیمه»، «اطلاعات و ارتباطات» و «سلامت انسان و مددکاری اجتماعی» بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار را در مقایسه با سایر رشته فعالیت‌های اقتصادی در کشور داشته‌اند.
وضعیت بنگاه‌ها از منظر شاخص کسب‌وکار
وضعیت محیط کسب‌وکار کشور برحسب تعداد کارکنان شاغل در بنگاه‌های بر اساس نتایج به دست آمده به‌صورت بنگاه‌های کمتر از ۵ کارکن (۶,۱۸) دارای بدترین وضعیت و بنگاه‌های بیشتر از ۲۰۰ کارکن (۵.۸۶) دارای بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار نسبت به سایر بنگاه‌ها ارزیابی شده‌اند.همچنین وضعیت محیط کسب‌وکار کشور برحسب سال تأسیس بنگاه اقتصادی نشان می‌دهد کارگاه‌های ۱۱ تا ۱۵ سال با شاخص ۶,۱۳ بدترین وضعیت و کارگاه‌های کمتر از ۲ سال، با شاخص ۵.۳۷ دارای بهترین وضعیت بوده‌اند.
شاخص محیط کسب‌وکار بر اساس نظریه عمومی کارآفرینی شین
بر اساس نظریه عمومی کارآفرینی شین، شاخص ملی محیط کسب‌وکار ایران در بهار ۱۴۰۱، عدد ۶,۲۱ (عدد ۱۰ بدترین ارزیابی است) به دست آمده است که بدتر از وضعیت این شاخص در ارزیابی فصل گذشته (زمستان ۱۴۰۰ با میانگین ۶.۰۵) است. میانگین ارزیابی محیط اقتصادی عدد ۶.۵۲ است که در ارزیابی فصل گذشته عدد ۶.۳۱ حاصل شده بود و میانگین ارزیابی محیط نهادی عدد ۵.۹۵ است که در فصل گذشته عدد ۵.۸۴ ارزیابی شده بود. بر این اساس، محیط علمی آموزشی با عدد ۵,۱۶ و محیط مالی با عدد ۸.۳۳ به ترتیب مساعدترین و نامساعدترین محیط‌ها بر اساس نظریه عمومی کارآفرینی شین بوده‌اند. لازم به ذکر است که شاخص شین به دلیل در نظر گرفتن وزن عوامل مختلف در محاسبه، از دقت بیشتری نسبت به شاخص کل کشور برخوردار است.
اثرات کرونا بر محیط کسب‌وکار
بررسی‌های مرکز پژوهش‌های اتاق ایران نشان می‌دهد در بین رشته فعالیت‌های اقتصادی برحسب طبقه‌بندی استاندارد ISIC.rev۴ در فصل بهار ۱۴۰۱، فعالیت‌های «املاک و مستغلات (۸,۲۴)»، «سایر فعالیت‌های خدماتی (۸.۰۲)» و «اداری و خدمات پشتیبانی (۷.۲۲)» بیشترین آسیب را از شیوع ویروس کرونا متحمل شده و در مقابل رشته فعالیت‌های «مالی و بیمه (۳.۵۱)»، «استخراج معدن (۳.۶۲)» و «آب‌رسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت‌های تصفیه (۴.۳۲)» کمترین آسیب را از شیوع ویروس کرونا نسبت به سایر فعالیت‌ها متحمل شده‌اند.همچنین در فصل بهار ۱۴۰۱، میزان آسیب وارده بر کسب‌وکارها از شیوع ویروس کرونا در استان‌های اردبیل (۷,۵۸)، خراسان شمالی (۷)، بوشهر (۶.۵۹)، بیشترین مقدار و در استان‌های اصفهان (۲.۰۶)، آذربایجان غربی (۲.۱۳) و سمنان (۳.۳۴) کمترین مقدار نسبت به سایر استان‌ها توسط فعالان اقتصادی ارزیابی شده‌اند.یک پژوهش که به دنبال طراحی الگویی برای بهبود محیط کسب وکار شهر تهران است و برای این منظور، ابتدا دانش صریح موجود در ادبیات، مرور و سپس با استفاده از روش پژوهش کیفی، دانش ضمنی از طریق مصاحبه با 22 نفر از خبرگان دریافت کرده است. پس از مستندسازی، داده های حاصل از مصاحبه ها با استفاد از رویکرد زمینه ای در سه مرحله، کدگذاری و با نرم افزار Atlas Ti پردازش شدند. در پایان، با تلفیق یافته های حاصل از مطالعات و تحلیل مصاحبه ها، الگوی بهبود محیط کسب وکار در شهر تهران ارائه نموده. این الگو عوامل محیطی مؤثر بر بهبود محیط کسب وکار شهر تهران را در چهار سطح سازمانی، خرد، کلان و بین المللی، شناسایی و طبقه بندی کرده است. مؤلفه های محیط شهری عبارتند از: زیرساخت های فیزیکی، زیرساخت های غیرفیزیکی، قوانین و مقررات، نهادهای مسئول بهبود کسب وکار، حکمرانی محلی-مشارکتی، تدابیر شهروندمداری، همکاری های نهادی، توسعه رقابت در سطح شهر، مشارکت کسب وکارهای خصوصی، ساماندهی مشاغل در فضای داخل و اقماری شهر، شناسایی و توسعه فرصت ها، دانش و فناوری نوین، درآمد پایدار برای توسعه شهری، توسعه آمایش شهری، هزینه مبادله، حمایت های مالیاتی. مؤلفه های محیط خرد؛ شامل تأمین کنندگان، بازار کار، بازار اعتبارات، رسانه و مشتری هستند. مؤلفه های محیط کلان عوامل کلان فرهنگی، عوامل جمعیتی (مدیریت مهاجرت)، زیست محیطی، قانونی، سیاسی، فناوری، اقتصادی و اجتماعی هستند و در نهایت مؤلفه های محیط بین الملل؛ شامل مؤلفه های فرهنگی، سیاسی، فناوری و نوآوری و قانونی است.
شاخص کسب‌وکار در استان‌ها
بر اساس یافته‌های طرح پایش ملی محیط کسب‌وکار در بهار ۱۴۰۱، استان‌های قم، کرمان و بوشهر به ترتیب دارای بدترین وضعیت محیط کسب‌وکار و استان‌های آذربایجان غربی، مرکزی و آذربایجان شرقی به ترتیب دارای بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار نسبت به سایر استان‌ها ارزیابی شده‌اند.
محیط کسب‌وکار در بخش‌های سه‌گانه اقتصاد
بر اساس نتایج این پایش در بهار ۱۴۰۱، وضعیت محیط کسب‌وکار در بخش خدمات (۶,۱۲) در مقایسه با بخش‌های کشاورزی (۵.۹۴) و صنعت (۵.۹۱) نامناسب‌تر ارزیابی شده است.در بین رشته فعالیت‌های اقتصادی برحسب طبقه‌بندی استاندارد ISIC.rev۴، رشته فعالیت‌های «سایر فعالیت‌های خدماتی»، «املاک و مستغلات» و «آب‌رسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت‌های تصفیه» دارای بدترین وضعیت محیط کسب‌وکار و رشته فعالیت‌های «مالی و بیمه»، «اطلاعات و ارتباطات» و «سلامت انسان و مددکاری اجتماعی» بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار را در مقایسه با سایر رشته فعالیت‌های اقتصادی در کشور داشته‌اند.
وضعیت بنگاه‌ها از منظر شاخص کسب‌وکار
وضعیت محیط کسب‌وکار کشور برحسب تعداد کارکنان شاغل در بنگاه‌های بر اساس نتایج به دست آمده به‌صورت بنگاه‌های کمتر از ۵ کارکن (۶,۱۸) دارای بدترین وضعیت و بنگاه‌های بیشتر از ۲۰۰ کارکن (۵.۸۶) دارای بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار نسبت به سایر بنگاه‌ها ارزیابی شده‌اند.همچنین وضعیت محیط کسب‌وکار کشور برحسب سال تأسیس بنگاه اقتصادی نشان می‌دهد کارگاه‌های ۱۱ تا ۱۵ سال با شاخص ۶,۱۳ بدترین وضعیت و کارگاه‌های کمتر از ۲ سال، با شاخص ۵.۳۷ دارای بهترین وضعیت بوده‌اند.
شاخص محیط کسب‌وکار بر اساس نظریه عمومی کارآفرینی شین
بر اساس نظریه عمومی کارآفرینی شین، شاخص ملی محیط کسب‌وکار ایران در بهار ۱۴۰۱، عدد ۶,۲۱ (عدد ۱۰ بدترین ارزیابی است) به دست آمده است که بدتر از وضعیت این شاخص در ارزیابی فصل گذشته (زمستان ۱۴۰۰ با میانگین ۶.۰۵) است. میانگین ارزیابی محیط اقتصادی عدد ۶.۵۲ است که در ارزیابی فصل گذشته عدد ۶.۳۱ حاصل شده بود و میانگین ارزیابی محیط نهادی عدد ۵.۹۵ است که در فصل گذشته عدد ۵.۸۴ ارزیابی شده بود. بر این اساس، محیط علمی آموزشی با عدد ۵,۱۶ و محیط مالی با عدد ۸.۳۳ به ترتیب مساعدترین و نامساعدترین محیط‌ها بر اساس نظریه عمومی کارآفرینی شین بوده‌اند. لازم به ذکر است که شاخص شین به دلیل در نظر گرفتن وزن عوامل مختلف در محاسبه، از دقت بیشتری نسبت به شاخص کل کشور برخوردار است.
اثرات کرونا بر محیط کسب‌وکار
بررسی‌های مرکز پژوهش‌های اتاق ایران نشان می‌دهد در بین رشته فعالیت‌های اقتصادی برحسب طبقه‌بندی استاندارد ISIC.rev۴ در فصل بهار ۱۴۰۱، فعالیت‌های «املاک و مستغلات (۸,۲۴)»، «سایر فعالیت‌های خدماتی (۸.۰۲)» و «اداری و خدمات پشتیبانی (۷.۲۲)» بیشترین آسیب را از شیوع ویروس کرونا متحمل شده و در مقابل رشته فعالیت‌های «مالی و بیمه (۳.۵۱)»، «استخراج معدن (۳.۶۲)» و «آب‌رسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت‌های تصفیه (۴.۳۲)» کمترین آسیب را از شیوع ویروس کرونا نسبت به سایر فعالیت‌ها متحمل شده‌اند.همچنین در فصل بهار ۱۴۰۱، میزان آسیب وارده بر کسب‌وکارها از شیوع ویروس کرونا در استان‌های اردبیل (۷,۵۸)، خراسان شمالی (۷)، بوشهر (۶.۵۹)، بیشترین مقدار و در استان‌های اصفهان (۲.۰۶)، آذربایجان غربی (۲.۱۳) و سمنان (۳.۳۴) کمترین مقدار نسبت به سایر استان‌ها توسط فعالان اقتصادی ارزیابی شده‌اند.یک پژوهش که به دنبال طراحی الگویی برای بهبود محیط کسب وکار شهر تهران است و برای این منظور، ابتدا دانش صریح موجود در ادبیات، مرور و سپس با استفاده از روش پژوهش کیفی، دانش ضمنی از طریق مصاحبه با 22 نفر از خبرگان دریافت کرده است. پس از مستندسازی، داده های حاصل از مصاحبه ها با استفاد از رویکرد زمینه ای در سه مرحله، کدگذاری و با نرم افزار Atlas Ti پردازش شدند. در پایان، با تلفیق یافته های حاصل از مطالعات و تحلیل مصاحبه ها، الگوی بهبود محیط کسب وکار در شهر تهران ارائه نموده. این الگو عوامل محیطی مؤثر بر بهبود محیط کسب وکار شهر تهران را در چهار سطح سازمانی، خرد، کلان و بین المللی، شناسایی و طبقه بندی کرده است. مؤلفه های محیط شهری عبارتند از: زیرساخت های فیزیکی، زیرساخت های غیرفیزیکی، قوانین و مقررات، نهادهای مسئول بهبود کسب وکار، حکمرانی محلی-مشارکتی، تدابیر شهروندمداری، همکاری های نهادی، توسعه رقابت در سطح شهر، مشارکت کسب وکارهای خصوصی، ساماندهی مشاغل در فضای داخل و اقماری شهر، شناسایی و توسعه فرصت ها، دانش و فناوری نوین، درآمد پایدار برای توسعه شهری، توسعه آمایش شهری، هزینه مبادله، حمایت های مالیاتی. مؤلفه های محیط خرد؛ شامل تأمین کنندگان، بازار کار، بازار اعتبارات، رسانه و مشتری هستند. مؤلفه های محیط کلان عوامل کلان فرهنگی، عوامل جمعیتی (مدیریت مهاجرت)، زیست محیطی، قانونی، سیاسی، فناوری، اقتصادی و اجتماعی هستند و در نهایت مؤلفه های محیط بین الملل؛ شامل مؤلفه های فرهنگی، سیاسی، فناوری و نوآوری و قانونی است.