بررسی علل کاهش سطح تراز آب دریای کاسپین در گفت و گوی« اقتصادسرآمد» با کارشناس اکوسیستم دریایی
آسیب گسترده در کمین تالاب‌های کاسپین
گروه انرژی - اهمیت دریای شمال و اکوسیستم پیرامونی آن بر کسی پوشیده نیست و تالاب‌های زیبای آن نیز که گردشگران زیادی را جذب خود می کنند از اهمیت کمی برای ما برخوردار نیستند. دریای خزر در میان تالاب‌های ساحلی زیادی قرار گرفته که پسروی آب این پهنه آبی حیات آن ها را به خطر انداخته و زمینه را برای تصرف اراضی خشک شده این تالاب ها برای تغییر کاربری فراهم کرده، از این رو حفاظت از آن نیازمند داشتن یک مدیریت جامع ساحلی است. دریای خزر از جنبه های مختلفی حایز اهمیت است از این رو حفاظت از این پهنه آبی باید با جدیت دنبال شود.
به گزارش اقتصادسرآمد، کم آبی این روزها به دریای خزر نیز رسیده و یکی از مسائل مهم در زمینه حفظ پویایی بزرگترین دریاچه جهان، تالاب های ساحلی متاثر از آن است که تحت تاثیر نوسانات تراز آب خزر قرار می گیرند، در واقع این تالاب ها عمدتا متاثر از رژیم ایدئولوژیکی آب دریای خزر هستند مخصوصا تالاب‌هایی که در قسمت جنوب شرقی خزر قرار گرفته اند. در مواقعی که سطح تراز آب دریا بالا باشد تالاب انزلی از آن تغذیه می کند اگرچه که عمده این تالاب ها تحت تاثیر فرایندهای هیدرودینامیکی متاثر از دریای خزر ایجاد شده اند. تالاب هایی نیز در بخش شرقی دریای خزر و شمال غربی قرار گرفته اند مانند تالاب قره‌بغاز که بسیار وسیع و ۴۰ هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و به سمت خشک زایی کامل پیش رفته است.
آنچه که امروز در سواحل جنوبی دریای خزر محسوس است چالش های بسیاری است که در حال رخ دادن است، بزرگترین چالش بحث کاهش تراز آب این دریاست که از سال ۱۹۹۵ میلادی یعنی مقارن با ۱۱۷۴ شمسی تا حال حاضر سطح تراز آب دریای خزر نزدیک به یک متر و ۶۰ سانتمیتر کاهش یافت و سرعت افزاینده این کاهش بسیار بسیار نگران کننده است، پیش بینی هایی که انجام شده حجم نگرانی ها را تا انتهای قرن حاضر بسیار افزایش می دهد و این نگرانی باعث شده در برخی مناطق ساحلی شاهد خشک شدن سریع تالاب های ساحلی، از بین رفتن اکوسیستم های بسیار پویا و کاهش تنوع زیستی و تجاوز آشکار به مناطق ساحلی باشیم.
عواقب خشک شدن تالاب‌ها
در اطراف کاسپین
سارا عباسی، کارشناس اکوسیستم دریایی در اینباره به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: با کاهش تراز آب تلاب‌ها این کاربران بومی هستند که بیشترین آسیب را از این رهگذر می بینند.
آسیب گسترده در کمین تالاب‌های
دریای خزر
وی به موضوع مهم اکو توریسم دریایی تالاب‌ها اشاره داشت و افزود: با کاهش سطح تراز آبی دریاها به ویژه دریای خزر تنها این تالاب‌ها نیستند که دچار صدمه خواهند شد چرا که فروکش کردن آب به تدریج بر تمامی موارد وابسته به این بخش دچار آسیب‌های بعضا غیر قابل بازگشت خواهند شد از آن جمله گونه‌های گیاهی وابسته به آب دریا.
مسئولان در خواب، خزر رو به خاموشی
او در ادامه افزود: آنچه که امروز در سواحل جنوبی دریای کاسپین لمس می کنیم متاسفانه چالش های بسیاری است که در حال رخ دادن است، پیش بینی هایی است که انجام شده که افزایش حجم نگرانی ها را تا انتهای قرن حاضر بسیار افزایش می دهد و این نگرانی باعث شده در برخی مناطق ساحلی شاهد خشک شدن سریع تالاب های ساحلی، از بین رفتن اکوسیستم های بسیار پویا و کاهش تنوع زیستی و تجاوز آشکار به مناطق ساحلی باشیم که یکی از نگرانی های عمده ما در شرایط فعلی بر سواحل دریای خزر است.
عباسی اظهار داشت: در این بین با کاهش سطح تراز آب دریای خزر مارش های شور در حاشیه ساحلی افزایش یافته اما تالاب های ساحلی خشک می شوند و به دنبال آن زیستگاه های ماسه ای شکل می گیرند، این اتفاقات امروزه در حاشیه دریای خزر در ابعاد وسیعی در حال رخ دادن است بنابراین خیلی اهمیت دارد که ما به منابع رسوبی که دریای خزر از خودش به جای می گذارد توجه کنیم .
وی تاکید کرد: این روزها ریزش آبهای سطحی به سمت دریای خزر و خشک شدن تالاب ها فرصتی بدست داده تا برای اینکه انسان ها کاربری تالاب ها را برای ساخت و ساز و کارهای دیگربه میل خود دچار تغییر کنند این مساله در سواحل گیلان در حال اتفاق است و کسی نیز متوجه این مهم نیست.
با این تفاسیر اتفاقات پیرامون دریای خزر اگر بدون نظارت جامع مدیریت مناطق ساحلی انجام شود می تواند بحران های دریایی و ساحلی غر قابل بازگشت را رقم بزند و این بحران ها اگر مدیریت پیگیری نداشته باشد می تواند زیرساخت های اجتماعی و اقتصادی را تحت الشعاع قرار دهد که لازم است در این خصوص در کشور یک سازمانی شکل گیرد ، البته سازمان بنادر و دریانوردی خود را متولی این امر می داند اما فراموش نکنیم این سازمان تاکنون در این زمینه موفق نبوده با این نوع عدم تعادل ها در تالاب ها مقابله کند و این نشان می دهد که ما به لحاظ زیرساختی نیاز به یک سازمان قدرتمند، مسئول که از طریق قوه قضاییه تقویت شود تا بتواند مانع تخریب اکوسیستم دریایی شود و ساماندهی این بخش را در اختیاربگیرد.
به گزارش اقتصادسرآمد، کم آبی این روزها به دریای خزر نیز رسیده و یکی از مسائل مهم در زمینه حفظ پویایی بزرگترین دریاچه جهان، تالاب های ساحلی متاثر از آن است که تحت تاثیر نوسانات تراز آب خزر قرار می گیرند، در واقع این تالاب ها عمدتا متاثر از رژیم ایدئولوژیکی آب دریای خزر هستند مخصوصا تالاب‌هایی که در قسمت جنوب شرقی خزر قرار گرفته اند. در مواقعی که سطح تراز آب دریا بالا باشد تالاب انزلی از آن تغذیه می کند اگرچه که عمده این تالاب ها تحت تاثیر فرایندهای هیدرودینامیکی متاثر از دریای خزر ایجاد شده اند. تالاب هایی نیز در بخش شرقی دریای خزر و شمال غربی قرار گرفته اند مانند تالاب قره‌بغاز که بسیار وسیع و ۴۰ هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و به سمت خشک زایی کامل پیش رفته است.
آنچه که امروز در سواحل جنوبی دریای خزر محسوس است چالش های بسیاری است که در حال رخ دادن است، بزرگترین چالش بحث کاهش تراز آب این دریاست که از سال ۱۹۹۵ میلادی یعنی مقارن با ۱۱۷۴ شمسی تا حال حاضر سطح تراز آب دریای خزر نزدیک به یک متر و ۶۰ سانتمیتر کاهش یافت و سرعت افزاینده این کاهش بسیار بسیار نگران کننده است، پیش بینی هایی که انجام شده حجم نگرانی ها را تا انتهای قرن حاضر بسیار افزایش می دهد و این نگرانی باعث شده در برخی مناطق ساحلی شاهد خشک شدن سریع تالاب های ساحلی، از بین رفتن اکوسیستم های بسیار پویا و کاهش تنوع زیستی و تجاوز آشکار به مناطق ساحلی باشیم.
عواقب خشک شدن تالاب‌ها
در اطراف کاسپین
سارا عباسی، کارشناس اکوسیستم دریایی در اینباره به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: با کاهش تراز آب تلاب‌ها این کاربران بومی هستند که بیشترین آسیب را از این رهگذر می بینند.
آسیب گسترده در کمین تالاب‌های
دریای خزر
وی به موضوع مهم اکو توریسم دریایی تالاب‌ها اشاره داشت و افزود: با کاهش سطح تراز آبی دریاها به ویژه دریای خزر تنها این تالاب‌ها نیستند که دچار صدمه خواهند شد چرا که فروکش کردن آب به تدریج بر تمامی موارد وابسته به این بخش دچار آسیب‌های بعضا غیر قابل بازگشت خواهند شد از آن جمله گونه‌های گیاهی وابسته به آب دریا.
مسئولان در خواب، خزر رو به خاموشی
او در ادامه افزود: آنچه که امروز در سواحل جنوبی دریای کاسپین لمس می کنیم متاسفانه چالش های بسیاری است که در حال رخ دادن است، پیش بینی هایی است که انجام شده که افزایش حجم نگرانی ها را تا انتهای قرن حاضر بسیار افزایش می دهد و این نگرانی باعث شده در برخی مناطق ساحلی شاهد خشک شدن سریع تالاب های ساحلی، از بین رفتن اکوسیستم های بسیار پویا و کاهش تنوع زیستی و تجاوز آشکار به مناطق ساحلی باشیم که یکی از نگرانی های عمده ما در شرایط فعلی بر سواحل دریای خزر است.
عباسی اظهار داشت: در این بین با کاهش سطح تراز آب دریای خزر مارش های شور در حاشیه ساحلی افزایش یافته اما تالاب های ساحلی خشک می شوند و به دنبال آن زیستگاه های ماسه ای شکل می گیرند، این اتفاقات امروزه در حاشیه دریای خزر در ابعاد وسیعی در حال رخ دادن است بنابراین خیلی اهمیت دارد که ما به منابع رسوبی که دریای خزر از خودش به جای می گذارد توجه کنیم .
وی تاکید کرد: این روزها ریزش آبهای سطحی به سمت دریای خزر و خشک شدن تالاب ها فرصتی بدست داده تا برای اینکه انسان ها کاربری تالاب ها را برای ساخت و ساز و کارهای دیگربه میل خود دچار تغییر کنند این مساله در سواحل گیلان در حال اتفاق است و کسی نیز متوجه این مهم نیست.
با این تفاسیر اتفاقات پیرامون دریای خزر اگر بدون نظارت جامع مدیریت مناطق ساحلی انجام شود می تواند بحران های دریایی و ساحلی غر قابل بازگشت را رقم بزند و این بحران ها اگر مدیریت پیگیری نداشته باشد می تواند زیرساخت های اجتماعی و اقتصادی را تحت الشعاع قرار دهد که لازم است در این خصوص در کشور یک سازمانی شکل گیرد ، البته سازمان بنادر و دریانوردی خود را متولی این امر می داند اما فراموش نکنیم این سازمان تاکنون در این زمینه موفق نبوده با این نوع عدم تعادل ها در تالاب ها مقابله کند و این نشان می دهد که ما به لحاظ زیرساختی نیاز به یک سازمان قدرتمند، مسئول که از طریق قوه قضاییه تقویت شود تا بتواند مانع تخریب اکوسیستم دریایی شود و ساماندهی این بخش را در اختیاربگیرد.