طبایی، کارشناس مسائل حمل و نقل بین‌الملل درباره اهمیت راههای دریایی به «اقتصادسرآمد» می گوید:
جایگاه ممتاز ایران در گستره راه های دریایی
گروه اقتصاددریا - در تحریم‌ها، این شریان های مواصلاتی هستند که آماج هدف قرارمی‌گیرد که مهم‌ترین آنها کشتیرانی و فعالیت‌های لجستیکی بندری کشور است. حجم وسیعی از کالاهای مبادله شده در تجارت جهانی، یعنی بیش از 90 درصد از مبادلات بین‌المللی، کالاهای دریا برد هستند. در کشور ما این میزان از نود و پنج درصد هم فراتر رفته چرا که تمامی صادرات نفت، مشتقات نفتی و محصولات پتروشیمی که یکی از منابع اصلی درآمدی کشور تلقی می‌شود متکی بر حمل دریایی از طریق شریان است. در نتیجه محل درگیری، فعالیت‌های دریایی و بندری کشور بود که تحت فشار و تحریم قرار گرفت و همواره سعی شد تا بیشترین آسیب‌پذیری را به اقتصاد کشور از این محل وارد شود.
به گزارش اقتتصادسرآمد، بیش از 20 شرکت کشتیرانی بزرگ جهان که فعالیت‌های گسترده ای در این بخش داشتند و تقریبا در اکثر کشورهایی که دارای بنادر تجاری بودند فعالیت داشتند و به دلیل مبادلات تجاری که با آمریکا و اروپا داشتند و از حجم مالی و عملیاتی بسیار بالایی برخوردار بودند، تحریم علیه ایران را پذیرفتند و از ورود به بنادر ما و انتقال کالا خودداری کردند. حتی بعضی از آن ها اجازه ورود باکس‌های کانتینری خود را به بنادر کشور ما ندادند و این طور شد که تحریم ها توانستند فشار زیادی را بر ایران وارد کردند.
با تجربه‌ای که در دوره تحریم ها برای ایران به دست آمد، این امکان فراهم شد که قابلیت‌های لازم مدیریتی، اجرایی و سرمایه‌گذاری برای دور زدن تحریم‌ها و سپس بی‌اثر کردن تحریم‌ها را به دست بیاید. هرچند این اقدامات باعث افزایش فرآیند لجستیکی و افزایش هزینه انتقال کالا به کشور و بالعکس شده است. اما شریان های مواصلاتی کشور در این دوران با تجربه های گرانباری همراه شد. خطوط کشتیرانی بزرگ بین‌المللی خارجی در نتیجه تحریم‌ها آسیب ندید چراکه در دوره قبلی تحریم‌ها، تمرکز روی مدیریت نرم‌افزاری قرار گرفت و با استفاده حداکثری، از امکانات، تجهیزات و سرمایه‌های خارجی، ایران توانست کالا مورد نیاز را به کشور منتقل کند.
ضرورت توجه بیشتر به راههای دریایی
احمد طبایی، کارشناس مسائل حمل و نقل بین‌الملل در این رابطه به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: با توجه به اهمیت راه دریایی، طبیعتاً امنیت نیز در این مسیر اهمیت پیدا کرده و از جدی‌ترین مسائل حوزه دریا شده است و به تبع آن بحث حاکمیت، نفوذ و سلطه بر آبراه‌های جهان به طرف مسلط این امکان را می‌دهد که توازن بین‌المللی را تعیین کرده و یا تقابل با کشور ثالث را به نحو شایسته‌ای انجام دهد.
راه دریایی تقویت بنیان کشور را به همراه دارد
وی افزود: تأمین امنیت راههای دریایی کشور به منظور به جریان انداختن‌سالم حمل و نقل کالاها و عرضه خدمات یکی از ضروریات امنیت شریان های کشوراست، تا از این طریق جمهوری‌اسلامی ایران بتواند در نیل به اهداف از پیش تعیین شده و تقویت بنیانهای کشور موفق شود.
جایگاه ایران در گستره راه های دریایی
وی در پاسخ به این پرسش خبرنگار اقتصادسرآمد مبنی بر این که، جایگاه و موقعیت ایران در گستره مباحث مربوط به توسعه راههای دریایی چه میزان موفق عملکرده است، به ما گفت: اساساً شمال دریای خزر در تمام فصول سال‌قابل استفاده نبوده و در فصول سرد به‌علت یخبندان عملاً قابلیت استفادة مطمئن راندارد. این مطلب نیز ما را به یک مطلب مهم درخصوص بُعد اقتصادی امنیت ملی‌رهنمون می‌شود و آن‌هم این‌که با تدوین راهبردی جامع درخصوص بهره‌وری صحیح ازموقعیت استراتژیک کشور می‌توان در تقویت شریان های اقتصادی امنیت کشور گامهای‌مؤثری برداشت.
ایران تنها کشور خلیج فارس در دسترسی به آب‌های آزاد
طبایی با یادآوری این که در جنوب اما برنامه ریزی به منظور استفاده از راه های دریایی با مانع خاصی همراه نیست، افزود: از مجموع کشورهای حوزة خلیج‌فارس و دریای عمان، ایران بیشترین ساحل را در اختیار دارد و به منطقه مهم تنگه هرمز کاملاً مسلط است لذا در صورت بروز هرگونه اتفاق پیش بینی نشده در این منطقه، غیر از عربستان به‌دلیل ارتباط با دریای سرخ،کشورهای عراق، کویت، بحرین، قطر و امارات هیچ‌گونه ارتباط آبی با دریای آزاد نمی توانند برقرار کنند.
به دلیل رونق حمل و نقل دریایی در سطح بین المللی کنوانسیون‌های مختلفی بین کشورها حاصل شد. قوانین حمل و نقل دریایی ایران نیز مطابق با این کنوانسیون‌ها وضع شده است. از آنجایی که حتی کشورهای محصور در خشکی نیز حق استفاده از آب‌های آزاد بین المللی را دارند، این کنوانسیون‌ها جامع و عام بوده و تمام کشورهای جهان را در بر می‌گیرد.
با توجه به موقعیت راهبردی و ترانزیتی کشور، فرصت‌های زیادی برای رونق صنعت حمل و نقل دریایی ایران وجود دارد؛ به گونه‌ای که با قرار گرفتن در مسیر راهروهای ترانزیتی شمال-جنوب، امکان برقراری ارتباط ترانزیتی کشورهای روسیه، آسیای میانه و قفقاز، اروپای شرقی و لروپای مرکزی به آسیای جنوب و خاور دور از طریق آب‌های ایران میسر است. همچنین، به دلیل قرار گرفتن ایران در مرکزیت جغرافیایی کشورهای عضو سازمان همکاری و اقتصادی اکو از جمله ایران، ترکیه، پاکستان به عنوان هسته‌های اولیه این گروه فرصت‌های همکاری زیادی وجود
دارد.
به گزارش اقتتصادسرآمد، بیش از 20 شرکت کشتیرانی بزرگ جهان که فعالیت‌های گسترده ای در این بخش داشتند و تقریبا در اکثر کشورهایی که دارای بنادر تجاری بودند فعالیت داشتند و به دلیل مبادلات تجاری که با آمریکا و اروپا داشتند و از حجم مالی و عملیاتی بسیار بالایی برخوردار بودند، تحریم علیه ایران را پذیرفتند و از ورود به بنادر ما و انتقال کالا خودداری کردند. حتی بعضی از آن ها اجازه ورود باکس‌های کانتینری خود را به بنادر کشور ما ندادند و این طور شد که تحریم ها توانستند فشار زیادی را بر ایران وارد کردند.
با تجربه‌ای که در دوره تحریم ها برای ایران به دست آمد، این امکان فراهم شد که قابلیت‌های لازم مدیریتی، اجرایی و سرمایه‌گذاری برای دور زدن تحریم‌ها و سپس بی‌اثر کردن تحریم‌ها را به دست بیاید. هرچند این اقدامات باعث افزایش فرآیند لجستیکی و افزایش هزینه انتقال کالا به کشور و بالعکس شده است. اما شریان های مواصلاتی کشور در این دوران با تجربه های گرانباری همراه شد. خطوط کشتیرانی بزرگ بین‌المللی خارجی در نتیجه تحریم‌ها آسیب ندید چراکه در دوره قبلی تحریم‌ها، تمرکز روی مدیریت نرم‌افزاری قرار گرفت و با استفاده حداکثری، از امکانات، تجهیزات و سرمایه‌های خارجی، ایران توانست کالا مورد نیاز را به کشور منتقل کند.
ضرورت توجه بیشتر به راههای دریایی
احمد طبایی، کارشناس مسائل حمل و نقل بین‌الملل در این رابطه به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: با توجه به اهمیت راه دریایی، طبیعتاً امنیت نیز در این مسیر اهمیت پیدا کرده و از جدی‌ترین مسائل حوزه دریا شده است و به تبع آن بحث حاکمیت، نفوذ و سلطه بر آبراه‌های جهان به طرف مسلط این امکان را می‌دهد که توازن بین‌المللی را تعیین کرده و یا تقابل با کشور ثالث را به نحو شایسته‌ای انجام دهد.
راه دریایی تقویت بنیان کشور را به همراه دارد
وی افزود: تأمین امنیت راههای دریایی کشور به منظور به جریان انداختن‌سالم حمل و نقل کالاها و عرضه خدمات یکی از ضروریات امنیت شریان های کشوراست، تا از این طریق جمهوری‌اسلامی ایران بتواند در نیل به اهداف از پیش تعیین شده و تقویت بنیانهای کشور موفق شود.
جایگاه ایران در گستره راه های دریایی
وی در پاسخ به این پرسش خبرنگار اقتصادسرآمد مبنی بر این که، جایگاه و موقعیت ایران در گستره مباحث مربوط به توسعه راههای دریایی چه میزان موفق عملکرده است، به ما گفت: اساساً شمال دریای خزر در تمام فصول سال‌قابل استفاده نبوده و در فصول سرد به‌علت یخبندان عملاً قابلیت استفادة مطمئن راندارد. این مطلب نیز ما را به یک مطلب مهم درخصوص بُعد اقتصادی امنیت ملی‌رهنمون می‌شود و آن‌هم این‌که با تدوین راهبردی جامع درخصوص بهره‌وری صحیح ازموقعیت استراتژیک کشور می‌توان در تقویت شریان های اقتصادی امنیت کشور گامهای‌مؤثری برداشت.
ایران تنها کشور خلیج فارس در دسترسی به آب‌های آزاد
طبایی با یادآوری این که در جنوب اما برنامه ریزی به منظور استفاده از راه های دریایی با مانع خاصی همراه نیست، افزود: از مجموع کشورهای حوزة خلیج‌فارس و دریای عمان، ایران بیشترین ساحل را در اختیار دارد و به منطقه مهم تنگه هرمز کاملاً مسلط است لذا در صورت بروز هرگونه اتفاق پیش بینی نشده در این منطقه، غیر از عربستان به‌دلیل ارتباط با دریای سرخ،کشورهای عراق، کویت، بحرین، قطر و امارات هیچ‌گونه ارتباط آبی با دریای آزاد نمی توانند برقرار کنند.
به دلیل رونق حمل و نقل دریایی در سطح بین المللی کنوانسیون‌های مختلفی بین کشورها حاصل شد. قوانین حمل و نقل دریایی ایران نیز مطابق با این کنوانسیون‌ها وضع شده است. از آنجایی که حتی کشورهای محصور در خشکی نیز حق استفاده از آب‌های آزاد بین المللی را دارند، این کنوانسیون‌ها جامع و عام بوده و تمام کشورهای جهان را در بر می‌گیرد.
با توجه به موقعیت راهبردی و ترانزیتی کشور، فرصت‌های زیادی برای رونق صنعت حمل و نقل دریایی ایران وجود دارد؛ به گونه‌ای که با قرار گرفتن در مسیر راهروهای ترانزیتی شمال-جنوب، امکان برقراری ارتباط ترانزیتی کشورهای روسیه، آسیای میانه و قفقاز، اروپای شرقی و لروپای مرکزی به آسیای جنوب و خاور دور از طریق آب‌های ایران میسر است. همچنین، به دلیل قرار گرفتن ایران در مرکزیت جغرافیایی کشورهای عضو سازمان همکاری و اقتصادی اکو از جمله ایران، ترکیه، پاکستان به عنوان هسته‌های اولیه این گروه فرصت‌های همکاری زیادی وجود
دارد.