عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی به اقتصادسرآمد می گوید: کشورهای خزر در برابرخطر انقراض فک ها منفعلاند
همسایگان دریاچه، عامل تسریع انقراض فک خزری
گروه دریا محور - طبق آخرین برآوردها، جمعیت تنها پستاندار آبزی دریای خزر به‌دلیل صید بی‌رویه و آلودگی دریایی از یک میلیون در سال ۱۹۹۱ به کمتر از ۷۰ هزار قلاده در سال‌جاری میلادی کاهش یافته و خطر انقراض را جدی کرده است. چرا که با وجود کاهش شدید جمعیت فوک خزری در کشور روسیه، صید و بهره‌برداری تجاری از فوک خزری همچنان ادامه دارد که باید برای این معضل راهکار جدی اندیشیده شود. متاسفانه این موضوع تنها به روسیه ختم نشده و جمعیت اینگونه ارزشمند در آب‌های سرزمینی ایران نیز به‌شدت کاهش یافته که یکی از نشانه‌های آن کم شدن تعداد فوک‌های گرفتار در تور صیادان است.به گزارش اقتصادسرآمد، در فصل صید سال‌های قبل، روزانه گرفتار شدن تعدادی از فوک‌های خزری در تور صیادان گزارش می‌شده که تا امروز نیز ادامه دارد اما از سویی احتمال می‌رود فوک‌ها به‌دلیل نبود غذای کافی مجبور به مهاجرت شده باشند. فوک خزری که ساحل‌نشینان شمال به آن سگ آبی نیز می‌گویند، یکی از پستانداران کمیاب آبزی جهان است که فقط در دریای خزر و رودخانه‌های منتهی به آن زندگی می‌کند. فوک های خزری به طور معمول در سرزمین های یخی روسیه زاد و ولد می کند و به دلیل امکان استتار در مناطق یخی و برفی، احتمال شکار شدن بچه فوک توسط حیوانات دیگر کمتر است.به علت اشغال نوار ساحلی خزر در ایران توسط ارگان های دولتی و اشخاص با ساخت ویلا و شهرک ها، فوک خزر تنها می تواند در صورت حضور نداشتن ماهیگیران در بخش کوچکی از سواحل پناهگاه حیات وحش میانکاله و جزیره آشوراده به استراحت بپردازد. افزایش دانش عمومی و آگاه سازی جوامع حاشیه نشین زیستگاه های این پستاندار گامی موثر در پیشبرد اهداف حمایت از فوک خزری است که حمایت و مشارکت گروه های سرشناس و مطرح از قبیل هنرمندان و ورزشکاران و سایر متنفذان اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بر اثرگذاری آن خواهد افزود.
فک خزری در فهرست قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت منابع طبیعی
احسان عابدی، عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی در گفت و گوبا اقتصادسرآمد، گفت: این گونه ارزشمند منحصر به فرد در نیم قرن گذشته، به‌ویژه در دهه‌های اخیر، به دلایل مختلفی با کاهش جمعیت روبرو شده است. از اکتبر ۲۰۰۸ وضعیت فک خزری در فهرست قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی، از «آسیب پذیر» به «در معرض انقراض» تغییر کرد.
عوامل موثر بر انقراض فک خزری
وی افزود: پدیده گرم شدن کره زمین، تغییرات اقلیمی و کاهش سطح یخبندان در زیستگاه های حوزه شمالی خزر موجب محدود شدن نواحی تجمع، تکثیر فک ها شده و آنها را در مقابل بیماریهای ویروسی آسیب پذیر کرده و بیشتر در معرض جانوران شکارگر و نیز قاچاق چیان غیر مجاز قرار داده و رقابت غذایی را بیش از گذشته كرده است.
ادامه صید و بهره برداری تجاری از فوک خزری توسط روسها
وی ادامه داد: عوامل تهدید کننده سلامت فک و دلایل کاهش جمعیت این گونه زیستی به‌طور عمده نکاتی مطرح می‌شود که سه عنصر انسان، آلودگی محیط زیست، خطر سوانح دریایی ناشی از برخورد با شناورها و بیماریهای مختلف، نقش برجسته‌ای در آن دارند. همچنین نباید فراموش کرد که بسته بودن دریای خزر یکی دیگر از دلایلی است که موجب می‌شود فک‌ها نتوانند در مقیاس وسیع‌تری پراکنده شوند. به رغم کاهش شدید جمعیت این گونه در معرض خطر، در کشور روسیه صید و بهره برداری تجاری از فوک خزری همچنان ادامه دارد که باید برای این معضل راهکار جدی اندیشیده شود.
همسایگان خزر انقزاض فک خزری
را تسریع می کنند
عابدی درباره نقش کشورهای همسایه در نابودی فک خزری نیز، گفت: آلودگی آب دریا در کشورهای قزاقستان، روسیه و آذربایجان به دلیل پالایش نفت باعث مرگ و میر و ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن فک‌ها و همچنین باعث ناباروری آنان می‌شود. نمونه هایی از تلف شدن فک های خزری به دلیل فعالیت صیادی دیده شده است، اما این عامل شاید کم اثرترین تهدید در مقابل تهدیدات ناشی از آلودگی دریای خزر به انواع عوامل آلاینده از سموم و فلزات سنگین و نیز کاهش نرخ باروری ناشی از آن و تأثیرات اقلیمی باشد.در یک جمع بندی باید گفت: اگر پروتکل تنوع زیستی کنوانسیون تهران که برای ماهیان خاویاری اجرا شد برای فک‌های خزری هم اجرا شود می‌توان امیدوار بود که فک‌های خزری از مسیر انقراض به مسیر امن زندگی در خزر بزرگ‌ترین دریاچه جهان بازگردند.به عقیده برخی کارشناسان ایران را باید به‌عنوان فعال‌ترین کشور خزری در زمینه حفاظت از فک‌ها معرفی کرد که اقدامات انجام شده در آن به‌منظور نجات اینگونه از خطر انقراض، به هیچ وجه با فعالیت نادر یا بی‌عملی سایر کشورهای خزر قابل مقایسه نیست. یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت ایران جهت حفظ و حمایت از فک خزر، امضای یادداشت تفاهم همکاری‌های زیست‌محیطی میان معاونت دریایی سازمان حفاظت محیط زیست و مرکز تحقیقات و احیای فک کشور هلند بود که با هدف حفظ فک خزری و کسب تجربیات مرکز تحقیقات و احیای فک هلند انجام شد. فوک خزری با نام علمی Pusa caspica یکی از پستانداران کمیاب آبزی دنیاست که فقط در دریای خزر و رودخانه‌های منتهی به آن زندگی می‌کند؛ اینگونه تنها پستاندار دریای خزر به‌شمار می‌آید و به دلایل مختلفی مانند به هم خوردن شرایط زیستی و کاهش شدید جمعیت نیازمند حمایت بین‌المللی است.
فک خزری در فهرست قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت منابع طبیعی
احسان عابدی، عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی در گفت و گوبا اقتصادسرآمد، گفت: این گونه ارزشمند منحصر به فرد در نیم قرن گذشته، به‌ویژه در دهه‌های اخیر، به دلایل مختلفی با کاهش جمعیت روبرو شده است. از اکتبر ۲۰۰۸ وضعیت فک خزری در فهرست قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی، از «آسیب پذیر» به «در معرض انقراض» تغییر کرد.
عوامل موثر بر انقراض فک خزری
وی افزود: پدیده گرم شدن کره زمین، تغییرات اقلیمی و کاهش سطح یخبندان در زیستگاه های حوزه شمالی خزر موجب محدود شدن نواحی تجمع، تکثیر فک ها شده و آنها را در مقابل بیماریهای ویروسی آسیب پذیر کرده و بیشتر در معرض جانوران شکارگر و نیز قاچاق چیان غیر مجاز قرار داده و رقابت غذایی را بیش از گذشته كرده است.
ادامه صید و بهره برداری تجاری از فوک خزری توسط روسها
وی ادامه داد: عوامل تهدید کننده سلامت فک و دلایل کاهش جمعیت این گونه زیستی به‌طور عمده نکاتی مطرح می‌شود که سه عنصر انسان، آلودگی محیط زیست، خطر سوانح دریایی ناشی از برخورد با شناورها و بیماریهای مختلف، نقش برجسته‌ای در آن دارند. همچنین نباید فراموش کرد که بسته بودن دریای خزر یکی دیگر از دلایلی است که موجب می‌شود فک‌ها نتوانند در مقیاس وسیع‌تری پراکنده شوند. به رغم کاهش شدید جمعیت این گونه در معرض خطر، در کشور روسیه صید و بهره برداری تجاری از فوک خزری همچنان ادامه دارد که باید برای این معضل راهکار جدی اندیشیده شود.
همسایگان خزر انقزاض فک خزری
را تسریع می کنند
عابدی درباره نقش کشورهای همسایه در نابودی فک خزری نیز، گفت: آلودگی آب دریا در کشورهای قزاقستان، روسیه و آذربایجان به دلیل پالایش نفت باعث مرگ و میر و ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن فک‌ها و همچنین باعث ناباروری آنان می‌شود. نمونه هایی از تلف شدن فک های خزری به دلیل فعالیت صیادی دیده شده است، اما این عامل شاید کم اثرترین تهدید در مقابل تهدیدات ناشی از آلودگی دریای خزر به انواع عوامل آلاینده از سموم و فلزات سنگین و نیز کاهش نرخ باروری ناشی از آن و تأثیرات اقلیمی باشد.در یک جمع بندی باید گفت: اگر پروتکل تنوع زیستی کنوانسیون تهران که برای ماهیان خاویاری اجرا شد برای فک‌های خزری هم اجرا شود می‌توان امیدوار بود که فک‌های خزری از مسیر انقراض به مسیر امن زندگی در خزر بزرگ‌ترین دریاچه جهان بازگردند.به عقیده برخی کارشناسان ایران را باید به‌عنوان فعال‌ترین کشور خزری در زمینه حفاظت از فک‌ها معرفی کرد که اقدامات انجام شده در آن به‌منظور نجات اینگونه از خطر انقراض، به هیچ وجه با فعالیت نادر یا بی‌عملی سایر کشورهای خزر قابل مقایسه نیست. یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت ایران جهت حفظ و حمایت از فک خزر، امضای یادداشت تفاهم همکاری‌های زیست‌محیطی میان معاونت دریایی سازمان حفاظت محیط زیست و مرکز تحقیقات و احیای فک کشور هلند بود که با هدف حفظ فک خزری و کسب تجربیات مرکز تحقیقات و احیای فک هلند انجام شد. فوک خزری با نام علمی Pusa caspica یکی از پستانداران کمیاب آبزی دنیاست که فقط در دریای خزر و رودخانه‌های منتهی به آن زندگی می‌کند؛ اینگونه تنها پستاندار دریای خزر به‌شمار می‌آید و به دلایل مختلفی مانند به هم خوردن شرایط زیستی و کاهش شدید جمعیت نیازمند حمایت بین‌المللی است.