«اقتصاد سرآمد» در گفتوگو با یک نماینده مجلس بررسی کرد
چرا تاکنون شاهد موفقیت چشمگیر شرکتهای دانشبنیان نبودهایم؟
گروه صمت - محمد آیتی - شرکت دانشبنیان یا شرکت متمرکز بر دانش به شرکتهایی گفته میشود که دانش و فناوری، جزئی جداییناپذیر از دارایی آنها باشد. دانشبنیان در ایران شرکت یا موسسه خصوصی یا تعاونی است که به منظور همافزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانشمحور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی شامل گسترش، کاربرد نوآوری و تجاریسازی نتایج حاصل از تحقیق و توسعه در حوزه فناوریهای برتر، با ارزش افزوده فراوان و براساس معیارهای موردنظر قانون تایید میشود. بنابر قانون ایران، شرکتهای دولتی، موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و نیز شرکتها و موسساتی که بیش از ۵0 درصد از مالکیت آنها متعلق به شرکتهای دولتی، موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی باشد، مشمول حمایتهای این قانون نیستند. قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانشبنیان و تجاریسازی نوآوریها و اختراعات، مشتمل بر 13 ماده و شش تبصره در تاریخ پنجم آبان ۱۳۸۹ جهت دستیابی به اقتصاد دانشبنیان، به تصویب مجلس رسید و پس از تایید شورای نگهبان در تاریخ ۳۰/۸/۸۹ جهت اجرا به مجلس شورای اسلامی ابلاغ شد.
شرکتهای دانشبنیان قارچگونه و بیحد
و حساب رشد کرده اند
در همین رابطه، عبدالعلی رحیمیمظفری، نماینده سروستان در مجلس یازدهم به اقتصاد سرآمد گفت: متاسفانه یکی از مشکلاتی که مدتهاست به چشم آمده، رشد قارچگونه و بیحد و حساب شرکتهای دانشبنیان است. یعنی شرکتهایی تاسیس شدند، ولی فعالیتی در این بخش از خود به جای نگذاشتند.
وی افزود: ما با شرکتهای دانشبنیانی روبرو هستیم که بعضاً واردکننده هستند و اسم دانشبنیان در اینجا تبدیل به پوشش شده است.
اگر قرار است شرکتهای دانشبنیان موفق شوند، باید محصولات آنها را بپذیریم
عضو کمیسیون انرژی مجلس تصریح کرد: اگر قرار است شرکتهای دانشبنیان قوی به کار خود ادامه و موفق شوند، باید محصولات آنها را بپذیریم. گاهی این محصولات در بخش خصوصی مورد استقبال قرار میگیرند. از طرفی، غالب صنایع بزرگ ما، دست بخش دولتی است و آنها استانداردهایی را تعریف میکنند که کار پیچیده میشود. یعنی شرکت دانشبنیان وقتی محصول را آماده میکند باید برود دنبال گرفتن استاندارد یا استانداردهای خاصی که گرفتن آن خیلی منطقی نیست. مثلاً ارائه مجوز یک استاندارد خاص در اختیار گروهی است که یا واردکننده است یا تولیدکننده آن در خارج از کشور است و حاضر نیستند برای خود رقیب ایجاد کنند.
ما باید در جهت رفع موانع کار و تلاش کنیم، نه اینکه خودمان ترمز شویم
رحیمیمظفری اظهار داشت: ما باید در جهت رفع موانع کار و تلاش کنیم، نه اینکه خودمان ترمز شویم و یا ذینفعانی در کار باشند که دلشان با موفقیت شرکتهای دانشبنیان نباشد، چون سودشان کم خواهد شد.
وی یادآور شد: برای اینکه یک شرکت دانشبنیانی بتواند محصول خود را عرضه کند باید در لیستهای دولتی باشند. یعنی آن لیست مجوز میدهد که کالای عرضهشده شرکت دانشبنیان را بپذیرند. گاهی شرکت دانشبنیان مستعد عرضه کالا است، اما در لیست معتبر قرار نمیگیرد و این یعنی «توقف کار».
نماینده سروستان در ادامه عنوان کرد: در حال حاضر، دولت به این چالشهای مطرح شده ورود پیدا کرده است، اما زمان میبرد تا همه این مشکلات مرتفع شود. متاسفانه بازرگانی برخی شرکتها به واسطه رانت و منافعی که دارند، نمیگذارند فعالان دانشبنیانی خیلی عرض اندام کنند.
شرکتهای دانشبنیان در تولید خیلی چالش ندارند، مشکل اصلی عرضه کالا است
عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: مشکل اصلی شرکتهای دانشبنیان، عرضه کالا است، وگرنه در تولید خیلی چالش ندارند.
وی افزود: من نقد دارم که چرا گاهی برای مجوز برخی شرکتهای دانشبنیان، اهلیتها درست و اصولی بررسی نمیشود و چرا در ادامه کار راستیآزمایی صورت نمیگیرد؟ معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت صمت باید بیش از پیش با دقتنظر کار را در این رابطه دنبال کنند. از طرفی، «کالای اول» باید تولید شود نه این مسیر مونتاژ در پیش گرفته شود.
رحیمیمظفری تصریح کرد: وقتی در یک موضوع خاص، پراکندگی، عدماهلیت و عدماعتماد پیش میآید، مشکل ایجاد میشود که امید است به مرور، این چالش حل شود.
عضو مجمع نمایندگان استان فارس اظهار داشت: شرکتهای دانشبنیان باید خود را اثبات کنند. یعنی کالای آنها یا باید در خط تولید برود و تلاش داشته باشند در لیستهای شرکت دولتی جهت تامین کالا قرار بگیرند. نیازهای کشور مشخص میباشد و شایسته است در دوران تحریم با حمایت دولت از این نخبگان بتوانیم فشارهای اقتصادی اعمال شده علیه کشور را کاهش دهیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: سازمان استاندارد باید نقش پررنگ و تسهیلکنندهای را ایفا کند. ما نباید با دست خودمان کار را برای شرکتهای دانشبنیان سخت کنیم که آنها به جای تولید علم به ثروت، بیرغبتتر شوند. تصور من بر این است که اگر قانون تعارض منافع در مجلس تصویب شود، بسیاری از این چالشهای ذکر شده حل و فصل خواهد شد.