« اقتصادسرآمد» گزارش می دهد؛ برهم خوردن اکوسیستم سواحل دریای شمال
تاراج ماسه سواحل دریای مازنداران و سکوت معنادار مسئولان
گروه دریامحور - برداشت ماسههای سواحل دریای مازندران که این روزها با عنوان پدیده نه چندان نوظهورماسهخواری نقل محافل شده است، در نگاه اول چندان مهم به نظر نرسد اما به اعتقاد کارشناسان در صورت تداوم و برخورد نکردن با متجاوزان و به اصظلاح ماسه خواران، تبعات جبران ناپذیری برای محیط زیست دریای خزر و در ادامه برای دریای جنوب به همراه خواهد اورد. برداشت غیرمجاز ماسه از سواحل دریای مازندران در یک دوسال اخیر بارها در رسانه ها مطرح شد و حتی واکنش بسیاری از فعالان محیط زیست و کارشناسان این بخش را به همراه داشته است.
به گزارش اقتصادسرآمد، پی بردن به پدیده ماسه خواری در سواحل خزر چندان کار سختی نیست چون عمدتا در روز روشن و در ساعات کم تردد و یا شبانه بدون کمترین واهمه انجام می شود. انتقال ماسه علاوه بر کامیون ، با تراکتور و حتی خودروهای وانت نیسان هم در حال انجام است و کسی نیزبا آن برخورد نمی کند. گویا همه عوامل یاد شده در زمین شخصی خود مشغول به کار اجرایی هستند.
گفته شده که مردم بومی این مناطق نسبت به این پدیده واکنشی نشان نمی دهند چرا که بر این باور هستند چیزی که در سواحل فراوان است ، ماسه است و غارت آن هم ضرری برای مردم و ساحل دریا ندارد. اما واقعیت این است که پدیده ماسه خواری علاوه بر این که به مرور زمان چهره سواحل زیبای خزر را نابود می کند ، تبعات زیستی محیطی غیرقابل جبرانی را هم برای دریا و جانداران موجود در آن از جمله ماهیان استخوانی به همراه خواهد اورد. براساس اطلاع، فعالیت متجاوزان یا همان ماسه خواران بر مناطق کم تردد سواحل متمرکز است. مناطق ساحلی غربی مازندران هم بیشتر از مناطق مرکزی و شرقی درگیر این پدیده هستند.
تاراج ماسه سواحل دریای مازنداران و سکوت معنادار مسئولان
اصغر عباسی، کارشناس محیطزیست دریایی در خبرنگار اقتصادسرآمد، گفت: برداشت ماسه سواحل در دراز مدت سبب از بین رفتن جمعیت کف آب زیان از جمله گاماروسها میشود که در ماسه سواحل دیده می شوند و در چرخه غذایی موجودات نقش مهمی ایفا می کنند.
چرا ماسه خواری جنبه اجتماعی
پررنگ دارد
وی با بیان این مهم که یک سری از ماهیان اقتصادی دریای خزر از جمله کفال ماهیان در نزدیکی سواحل تخم ریزی می کنند که با برداشت ماسه به تخم و لارو آنها آسیب وارد می شود، افزود: در حال حاضر در بحث ماسه خواری بیشتر جنبه اجتماعی و توریستی آن مطرح است که چهره ی زشت و زننده ای به ساحل می دهد ، ولی با تداوم ماسه خواری از سواحل، با این روند در آینده نه چندان دور شاهد مشکلات محیط زیستی در سواحل شمالی کشور خواهیم بود.
برهم خوردن اکوسیستم سواحل
دریای شمال
او در بخش دیگری از سخنان خود به این موضوع که به هم خوردن رژیم رسوبی باعث تشدید فرسایش و رسوبگذاری در قسمتهایی همچون دهانه موج و یا زیستگاه های خاص خواهد شد، ابراز داشت: به همین علت باید از جا به جایی رسوبها و برداشت آنها جلوگیری شود، زیرا ماسهها در تعادلی به طور پیوسته در حال جا به جایی هستند و دست درازی در طولانی مدت این تعادل را به هم می زند و فرسایش سواحل را تشدید میکند.
صدمات جبران ناپذیر برداشت بی رویه ماسه ساحلی
با برداشت بی رویه ماسه ها از ساحل به مرور امکان پیشروی آب دریا نیز فراهم می شود که این پیشروی آب شور اعماق دریا را نیز به ساحل می آورد، موضوعی بود که در ادامه عباسی به آن اشاره داشت و افزود: در حال حاضر با برداشت کم ماسه از ساحل تنها بخش اجتماعی و مردمی سواحل بیشتر آسیب ببیند، چرا که با ادامه این روند اثرات جبران ناپذیری را در حوزه خزر را شاهد خواهیم بود.
گزارشهای مختلف حاکی از این است که وضعیت تخریب ساحل و برداشت ماسه از کناره سواحل شمال ایران شدیدتر از سواحل دیگر کشور شده و روزبهروز هم بر دامنه تخریب محیط زیستی این سواحل افزوده میشود.
با این اوصاف و دست آخر آب شور به خشکی سواحل دریا نفوذ می کند و از یک طرف آب شیرین از سمت کوه و از طرفی دیگر آب شور دریا در دهانه رودخانه به هم می رسند در این حالت آب شیرین با آب شور پس زده می شود و این موضوع باعث شده تا در نواحی پیش آمدگی دریا، چاه های آب در ساحل شور شود و زمین های کشاورزی که نزدیک ساحل قرار دارند نیز آب شور مزه تر شده و در نتیجه شور شدن آبهای زیرزمینی را درپی خواهد داشت.
در جریان ماسهخواری اکنون صحبت از صادرات غیرقانونی و بیرویه شن و ماسه سواحل ایرانی خزر به دیگر کشورهاست اما مقصد این ماسهها هنوز مشخص نیست. نشانههای دزدیده شدن شن و ماسه شمال ایران به منظور صدور به برخی کشورهای اطراف, اخیراً قوت گرفته اما مسئولان تاکنون در مورد چنین گزارشهایی سکوت
کردهاند.
در ایران مدتهای زیادی است که موضوع به تاراج رفتن خاک جزایر جنوبی و برداشت غیرقانونی از ماسههای کرانههای خلیج فارس در خبرها منعکس شده اما گزارشهای جدید حاکی از بروز ماسهخواری در مقیاس وسیع در سواحل ایرانی دریای خزر برای صادرات است. این وضعیت به حالتی رسیده است که در سواحل شمال ایران نهتنها با وانت و کامیون که حتی برخی با ماشین شخصی هم از ساحل دریای خزر ماسهها را بار میزنند.