گروه راه و مسکن- روز ۲۸ مرداد ۱۳۹۹ سامانه املاک و اسکان که اطلاعات واحدهای مسکونی کل کشور در آن ثبت خواهد شد به مرحله اجرا ‏رسید.قرار است این اطلاعات با همکاری سایر دستگاه‌های مرتبط جمع آوری و برای وضع مالیات متعلقه در اختیار سازمان امور ‏مالیاتی قرار گیرد. طبق ماده ۵۴ قانون مالیات های مستقیم واحدهای مسکونی خالی در سال اول مشمول شش برابر مالیات متعلقه ‏خواهند شد که البته شورای نگهبان ۱۶ ایراد به آن گرفت و سپس مجلس ایرادات را برطرف و مجدداً به شورا ارسال کرد.‏
به گزارش اقتصادسرآمد، وزارت راه و شهرسازی قول داده بود تا پایان تابستان اولین اطلاعات واحدهای مسکونی را در اختیار سازمان امور مالیاتی ‏بگذارد.از بین ۲۸ میلیون واحد مسکونی تا کنون ۱۳ میلیون و ۴۰۰ هزار واحد شناسایی و شناسنامه دار شده و ۱.۵ میلیون پیامک ‏برای مالکان بیش از یک واحد مسکونی ارسال شده است. رئیس سازمان امور مالیاتی اعلام کرده ظرف ۱۰ روز مالیات خانه های ‏خالی را مطالبه می کنیم.‏
نظارت بر خانه های خالی سالهاست که در اکثر کشورهای دنیا به عنوان راهکاری برای کنترل بازار مسکن به کار می رود و در کنار حمایت های بهداشتی به عنوان یکی از نیازهای اساسی بشر برای زندگی عادی، مورد حمایت دولت ها قرار دارد. این قوانین در برخی کشورهای غربی تا جایی پیش رفته است که خالی ماندن بدون دلیل واحدهای مسکونی شخصی بیش از دو سال باعث از دست رفتن مالکیت آن به نفع دولت خواهد شد. شاید بتوان گفت مسکن در این کشورها به نوعی کالای مصرفی است. ایران اما با توجه به رشد روزافزون ساخت و ساز و گسترش شهرنشینی وهمچنین افزایش انتقادات نسبت به اجاره بها خیلی با تاخیر وارد این عرصه شد.
استفاده از منابع مالیات بر خانه‌های خالی به منظور احداث مسکن برای اقشار پایین که در کشورهای توسعه یافته انجام می شود توسط نمایندگان مجلس در حال بررسی است.جنب و جوش مجلس برای رسیدگی به وضعیت بازار مسکن هنوز آن طور که باید و شاید به نتیجه نرسیده است. هیچ یک از طرح‌های اصلی نمایندگان مجلس یازدهم که در ماههای اخیر انتقادات زیادی به نابسامانی بازار مسکن داشتند از حد ایده و طرح فراتر نرفته است.
طرح مالیات بر عایدی سرمایه که از سال ۱۳۹۴ بحث آن مطرح شده در کمیسیون اقتصادی مجلس قرار دارد. قانون مالیات بر خانه های خالی هم که به تصویب صحن علنی رسید با ۱۶ ایراد شورای نگهبان مواجه شد. البته در هفته های اخیر بنا به گفته اعضای کمیسیون عمران مجلس پس از رفع ایرادات مجدداً به شورا ارسال شده است.
در خصوص تغییر قیمت مسکن نیز به نظر می‌رسد کار خاصی نمی‌شود کرد؛ زیرا التهابات این بازار از رشد نرخ ارز و نوسان بازارهای موازی نشأت میگیرد. با این حال نقدهای بهارستان نشینان به نابسامانی بازار مسکن هر روز از طرق مختلف صورت می گیرد و بعضاً برنامه های از پیش تدوین شده به عنوان راهکارهای نجات بخش بازار مسکن توسط برخی نمایندگان ارائه می‌شود.
یکی از برنامه هایی که در همه جای دنیا پیاده می شود اختصاص منابع حاصل از مالیات بخش مسکن برای احداث مسکن اقشار پایین است که در سال‌های اخیر همواره کارشناسان و فعالان بخش مسکن در ایران نیز به آن تاکید کردند.
در این خصوص اخیراً علی نیکزاد، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی گفته است یکی از پیشنهادات ما در طرح جهش تولید مسکن تشکیل صندوقی برای جمع‌آوری مالیات بر عایدی مسکن است تا با ایجاد آن در سنوات آتی صندوقی برای حمایت از تولید مسکن در کشور داشته باشیم.
وزارت راه و شهرسازی اولین گروه از واحدهای مسکونی خالی از سکنه به میزان ۱۰۹ هزار واحد را برای اخذ مالیات متعلقه بر اجاره به سازمان امور مالیاتی معرفی کرد.
محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی اظهار امیدواری کرده تا انجام این کار از سوی وزارت راه و شهرسازی فتح بابی برای تحرک بخشیدن به فضای تولید و عرضه مسکن باشد.
این در واقع اولین قدم جدی برای اخذ مالیات از واحدهای خالی از سکنه محسوب می شود.  در صورتی که خالی بودن این ۱۰۹ هزار واحد محرز شود در سال اول مشمول شش برابر مالیات متعلقه بر اجاره سالیانه خواهند شد.