گزارش «اقتصادسرآمد» از اما و اگرهای تاسیس اولین شرکت نوشابه سازی در ایران

قصه «زمزم»

گروه شرکت ها- شکل و شمایل نوشابه‌های زمزم روزگاری برای همه ما خاطره‌انگیز بود. شیشه‌هایی در جعبه‌های شش‌تایی که انتظار تمام شدنشان را می‌کشیدیم و آنها را به بقالی محل تحویل می‌دادیم و یک جعبه نوشابه زرد دیگر می‌خریدیم. هرچند هنوز هم در سوپرمارکت‌ها ردپای زمزم به چشم می‌خورد و در سال‌های اخیر این کارخانه با مدرن کردن ظاهر محصولاتش سعی کرده است از غافله بازار نوشابه‌های خوش‌رنگ و لعاب خارجی عقب نماند، به نظر می‌رسد این بزرگ‌ترین برند تولیدکننده نوشابه در داخل کشور جایگاهی آن‌چنان‌که بایدوشاید در بازار این روزهای ایران ندارد و درگذر سال‌ها نتوانسته تصویر نوستالژیک خود در ذهن مشتریان داخلی را تثبیت کند. با این شرایط بیش از آنکه در سوپرمارکت‌ها به دنبال نوشابه‌های زرد و سیاه زمزم باشیم، با دیدن دوغ‌های شیشه‌ای آبعلی یا دلسترهای استار به سراغ آنها می‌رویم. بااین‌حال، شرکت زمزم مدعی است که حدود ۴۷درصد نوشیدنی‌های بازار داخلی را تولید می‌کند و سالانه ۲⁄ ۵ میلیارد بطری نوشیدنی روانه بازار ایرانی می‌کند.
به گزارش اقتصادسرآمد، گفته می‌شود اولین کسی که صنعت نوشابه‌سازی را به این آورد فردی به نام میرزای تونی بوده است. متأسفانه اطلاعاتی درباره این شخص در دسترس نیست ولی گفته می‌شود که او بعدها ورشکسته شد. کارخانه ورشکسته شده آلپاین، توسط فردی به نام میر هاشم آرین خریده شده و با سرمایه‌گذاری برادران ساهاکیان، از سرمایه‌داران معروف تبریزی، قراردادی برای تولید نوشابه با کمپانی کوکاکولا منعقد شد. این کارخانه بزرگ‌ترین کارخانه تولید نوشابه غیرالکلی بود؛ اما نخستین نوشابه‌سازی ایرانی موفق مربوط به شرکت زمزم بود هرچند این شرکت در آغاز کار خود موفقیتی به دست نیاورد تا جایی که مجبور به توزیع مجانی نوشابه‌ها همراه با جایزه در میان مردم شد. گفته می‌شود دلیل این شکست عدم تطبیق ذائقه مردم با این نوشابه بود. باگذشت زمان و ورود به دهه 50 خورشیدی، محبوبیت این محصول میان مردم افزایش یافت. این شرکت فعاليت خود را با 2 خط توليد نوشابه‌هاي غيرالكلي گازدار در ظروف شيشه‌اي آغاز نمود و در حال حاضر با در اختيار داشتن 4 خط توليد نوشابه غير الكلي گازدار، نوشيدني مالت، آب‌میوه، دوغ و آب آشاميدني در ظروف یک‌بارمصرف PET و قوطي به فعاليت خود ادامه مي‌دهد. دیـدن خط تولید این شرکت از پشت شیشه های مشرف به خیابان آزادی، هنوز هم برای برخی عابران و رهگذران جالب توجه است.محصولات شرکت زمزم تا سال 57 تحت لیسانس شرکت‌های خارجی تولید می‌شد. پس از انقلاب کارخانه زمزم مصــادره شد و به‌عنوان یک شـرکت مادر تخصصی زیر نظر بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی شروع فعالیت کـرد. زمزم در سایت خود، درباره فعالیتش بعد از انقلاب به ماجرای قطع وابستگی به پپسی و کوکاکولا اشاره کرده و نوشته است: سال ۱۳۵۹ اقدام به ایجــاد واحــد تحقیق و توسعه نمودیـم که آزمایشگاه این واحد اردیبهشت ۱۳۶۰ شروع به فعـالیت کرد. این آزمایشگاه تلاش شبانه روزی خود را در جهت فرموله کردن و تهیه اسانس ها و مواد لازم جهت عصاره سازی متمرکز نمود و شهریور ۱۳۶۰ موفق به فرموله کردن عصاره پپسی و متعاقب آن عصاره پرتقالی گردید. شرکت زمزم جهت رهایی از وابستگی خارجی در زمینه مواد اولیه نیز اقداماتی را آغاز کرد که اولین قدم در این زمینه تغییر شیشه های نوشابه با آرم پپسی بود که به‌تدریج با قالب جدید با آرم زمزم به بازار عرضه شد. هم‌زمان، زمزم منابع تهیه عصاره خود را نیز تعویض نمود و خود را از قرارداد استعماری هر عصاره به مبلغ ۳۰۰ دلار پپسی کولا رها و در عوض عصاره هــایی با قیمت بسیار ارزان‌تر تهیه کرد. زمزم در سال‌های اخیر گسترش قابل‌توجهی در فعالیت‌های خود ایجاد نموده است. این در حالی است که در ابتدا فعالیت خود را با یک خط تولید آغاز نمود، ولی هم اکنون 13 شرکت در شهرهای مختلف ایران و همچنین چند شرکت خارجی در دیگر کشورها تحت لیسانس زمزم ایران، محصولات مختلف زمزم را تولید می‌کنند. از آنجا که مدرن‌ترین واحد عصاره سازی خاورمیانه متعلق به زمزم ایران است، می‌تواند نوشیدنی با طعم و مزه‌های متنوع و مختلف تولید نماید.
برندی که ۶۱ سال قبل با یک خط تولید کارخانه‌اش را راه‌اندازی کرد، امروز ۱۳ شرکت در شهرهای مختلف ایران دارد و در کنار آن چندین شرکت خارجی در کشورهای همسایه تحت لیسانس زمزم ایران، محصولات مختلف این برند را تولید می‌کنند. به ادعای این برند تعداد محصولات زمزم در بازار داخلی و خارجی عدد ۱۰۰ را نشان می‌دهد، اما به نظر می‌رسد دیگر اقبال زیادی از نوشابه‌های زمزم در بازار داخلی نمی شود و برندی که مدعی‌داشتن بزرگ‌ترین کارخانه تولید نوشیدنی‌های اسلامی در بازار ایران است، دیگر از نوشابه‌های زرد و سیاه خود هویت نمی‌گیرد، بلکه با روی‌آوردن به عرصه تولید نوشیدنی‌های دیگری چون دلستر، دوغ و نوشابه‌های انرژی‌زا برای امتداد فروش خود در عرصه داخلی و خارجی تلاش می‌کند. مدیرعامل این کارخانه می‌گوید که درحال‌حاضر کارکنان خانواده زمزم، که به‌طورمستقیم یا غیرمستقیم با این صنعت درگیر هستند و به بیش از ۲۵ هزار نفر می‌رسند، از موفقیت نسبی این برند در بازار داخلی و صادراتش به کشورهای آسیایی و اروپایی حکایت می‌کند، حتی اگر نوشابه‌های زمزم کمتر از قبل در یخچال مغازه‌ها به چشم بیایند. شرکت زمزم علاوه بر دارا بودن پروانه‌های استاندارد تولید محصول، دارای گواهینامه استاندارد مدیریت کیفیت HACCP و ISO نیز می‌باشد و هدف اصلی این شرکت بهبود مستمر کیفیت برای جلب رضایت بیشتر مشتریان، رقابت سالم با دیگر تولیدکنندگان داخلی و خارجی نوشابه برای تولید محصول با کیفیت برتر و متنوع‌تر است. 
قصه «زمزم»
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه