تاریخ انتشار:1404/2/28
ناوگروه 86 با دنیا چه کرد؟

روزنامه دریایی سرآمددر دومین سالروز بازگشت ناوگروه 86 منتشر کرد؛

ناوگروه 86 با دنیا چه کرد؟

ناخدایکم دلفان آذری - با نگاهی به تاریخ می‌‌توان دریافت که دولت‌‌ها با تشکیل نیروی دریایی از آن به عنوان ابزار اعمال سیاست و نفوذ در خارج از مرزهای سرزمینی استفاده نموده‌‌اند. نخستین وظیفه و مأموریت نیروهای دریایی، «واپایش تجارت دریایی از طریق حکمرانی بر دریا» است. در واقع علت ظهور و سقوط امپراطوری‌‌ها و قدرت‌‌های بزرگ، در واپایش یا عدم واپایش بر دریاست. واقع مطلب آن است که اگر کشورهایی مانند پرتغال، هلند و انگلستان که جمعیت، منابع و جغرافیای محدودی دارند و به موفقیت دست یافته‌‌اند، تنها به دلیل قدرت دریایی آن‌‌ها بوده است.

ناخدایکم دکتر علی‌ اکبر دلفان آذری در مطلبی به روزنامه دریایی اقتصادسرآمد آورده است: با نگاهی به تاریخ می‌‌توان دریافت که دولت‌‌ها با تشکیل نیروی دریایی از آن به عنوان ابزار اعمال سیاست و نفوذ در خارج از مرزهای سرزمینی استفاده نموده‌‌اند. نخستین وظیفه و مأموریت نیروهای دریایی، «واپایش تجارت دریایی از طریق حکمرانی بر دریا» است. در واقع علت ظهور و سقوط امپراطوری‌‌ها و قدرت‌‌های بزرگ، در واپایش یا عدم واپایش بر دریاست. واقع مطلب آن است که اگر کشورهایی مانند پرتغال، هلند و انگلستان که جمعیت، منابع و جغرافیای محدودی دارند و به موفقیت دست یافته‌‌اند، تنها به دلیل قدرت دریایی آن‌‌ها بوده است. در حقیقت تنها برخورداری از قدرت دریایی است که می‌‌تواند توضیح دهد چگونه کشور کوچکی مانند بریتانیا که نیروی زمینی ضعیفی داشت، توانست امپراطوری بزرگی ایجاد کرده و به هر نقطه‌‌ای که مایل بود، قدرت خود را اعمال نماید. اشاره به این نکته جالب است که نیروی دریایی در برخی از کشورها از جمله امریکا دارای چنان اهمیتی است که می‌توان آن را وزارت دفاع دوم این کشور دانست. امروزه نیروی دریایی بیشتر در سه عرصه دیپلماتیک، پاسبانی و نظامی فعالیت می‌‌کند. موقعیت دریایی ایران به گونه‌‌ای است که یک نیروی دریایی بسیار کارآمد را می‌طلبد تا بتواند به یک قدرت دریایی تبدیل گردد و بر پایه آن از منافع ملی خود دفاع نماید. بر اساس این واقعیت‌‌های ژئوپولیتیکی خلیج فارس و تنگه هرمز است که ایران باید در پی توسعه نیروی دریایی خود باشد. وجود این نیروی دریایی نه تنها می‌‌تواند مدافع منافع ملی ایران در خلیج فارس باشد، بلکه می‌‌تواند زمینه خیزش ایران برای تبدیل شدن به یک قدرت دریایی برتر را فراهم آورد. چرا که بسترهای جغرافیایی ایران در این زمینه کاملاً فراهم است و نیازمند اراده ملی و سیاسی برای شکل‌‌گیری این مهم است. نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران (نداجا) که امروزه از آن به عنوان نیروی دریایی راهبردی یاد می‌شود به عنوان یکی از چهار نیروی زیرمجموعه ارتش، علاوه بر حراست و حفاظت از مرزهای آبی جمهوری اسلامی ایران، مأموریت حفاظت از منافع جمهوری اسلامی ایران را نیز در دریاها و آب‌‌های بین‌‌المللی برعهده دارد. این نیرو در راستای انجام وظایف و تحقق اهداف خود، مأموریت‌های دریانوردی را در سطح اقیانوسی از سال 1388 و با هدف مقابله با دزدی‌های دریایی در خلیج عدن و با طی مسافت 3 هزار کیلومتری به این منطقه آغاز کرد و پس از آن تا امروز در بازه‌های زمانی مشخص، ناوگروهای رزمی ارتش به منطقه خلیج عدن و دریای سرخ، اقیانوس‌های هند، آرام و اطلس اعزام می‌شوند. حضور این ناوگروه‌ها به همراه تعدادی از تکاوران دریایی این نیرو، بارها به درگیری با این دزدان دریایی و نجات شناورهای ایرانی و خارجی انجامیده است.

-قدرت دریایی
قدرت دریایی، مجموعه‌ای از قابلیت‌های وابسته به دریاست که بتواند واپایش (کنترل) آب‌ها و منابع حیاتی در دریا را در اختیار داشته و از دسترسی دشمن به آنها جلوگیری نماید. هدف سیادت دریایی، واپایش بر دریا بوده و قدرت نیز ابزار این واپایش می‌باشد. قدرت دریایی دارای سه مؤلفه عمده است: اول: ناوگان که به مجموعه یگان‌های رزمی، پشتیبانی رزمی، پروازی و عوامل پشتیبانی‌کننده و وابسته به دریا اطلاق می‌شود. دوم: موقعیت راهبردی دریایی. سوم: انگیزه که این مؤلفه شامل عوامل فرهنگی، اعتقادی، سیاسی، روانی و... می‌شود.
قدرت دریایی تنها بعدی از قدرت ملی کشورها است که به دارنده آن امکان تحرک حقوقی، قانونی و حضور فیزیکی در تمامی نقاط دنیا را می‌دهد. قدرت دریایی از ابعاد جغرافیایی- سرزمینی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، دیپلماتیک و نظامی شکل یافته است .

-مأموریت ناوگروه 86
یکی از ملزومات راهبردی ‌شدن نیروی دریایی ارتش حضور در مناطق مختلف جهان و برافراشته کردن پرچم جمهوری اسلامی ایران در نقاط مختلف جهان است. علاوه بر آن، نیروی دریایی ارتش با تشکیل سه فرماندهی اقیانوسی در اقیانوس‌های هند، آرام و اطلس در پی آن است تا فعالیت و حضور خود را با هدف صیانت از منافع کشور در پهنه آب‌های جهان گسترش دهد.
مأموریت ناوگروه 86، ملقب به ناوگروه 360، گشت‌زنی در آب‌های دوردست و حراست از خطوط مواصلاتی تجاری ایران در دریاهای آزاد و بین‌المللی می‌باشد که از اوایل مهرماه 1401 آغاز شد. کشور ایران در سال‌های گذشته قدرت روز افزون خود را در حوزه‌های نظامی و تجاری به رخ جهانیان کشانده است. بسیاری از این دستاوردها حاصل توان فنی بومی کشور و با کمترین اتکا به خارج انجام شده ایران، در ساخت کشتی‌های تجاری و ناوهای جنگی است و موجب شده تا با انجام مأموریت‌های طولانی مدت، هر روز عرصه تازه‌ای را به نمایش بگذارد.
 
4-دنا و مکران؛‌ نگین‌ ایرانی بر انگشتری آب‌های آزاد
ناوگروه 86 نیروی دریایی ارتش نخستین ناوگروهی است که یک‌بار دور کره زمین را گردش کرد. در این مأموریت، نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران از ناوهای بومی خود به نام‌های ناوشکن دنا و ناوبندر مکران بهره می‌برد.
ناو سرفرماندهی ماموریت ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش،‌ دنا نام دارد. ناوشکن دنا؛ ۹۴ متر طول، ۱۱ متر عرض دارد که فاصله دکل تا پایین‌ترین نقطه آن ۲۰ متر و ابعاد آبخور این شناور ۳.۲ متر است. در حوزه سازه و روسازه از ورق و پروفیل‌های دریایی و برای روسازی آن از آلومینیوم دریایی به وزن ۶۰۰ تُن استفاده شده است. این شناور قادر است علاوه بر جابجایی حدود ۲۰۰ نفر پرسنل تعدادی از نیروهای یگان‌ عملیات ویژه را حمل کند.
در حوزه تسلیحات نیز،‌ دنا به یک فرونند توپ ۷۶ میلی‌متری فجر ۲۷،‌ یک فروند توپ ۴۰ میلی‌متری فتح، ‌۲ فروند وپ ۲۰ فتح،‌ ۲ تیر موشک پدافندی محراب، ۴ فروند موشک کروز قدیر یا قادر و ۲ پرتابگر اژدر ۳۲۴ کوسه تجهیز شده است. رادار کنترل آتش باند X ثامن دیگر تجهیز این ناوشکن است.
این امکان برای ناوشکن دنا وجود دارد تا در اتاق جنگ خود بتواند ۱۰۰ هدف سطحی، زیر سطحی و پروازی را مشاهده کرده و پس از تعیین اولویت توسط فرمانده اتاق عملیات این شناور، با آن‌ها درگیر شود. یکی‌دیگر از توانمندی‌های ناوشکن دنا که در جریان ماموریت ۳۶۰ (ناوگروه ۸۶) مشخص شد، تحمل ۴۸ درجه کجی در طوفان‌های سنگین بود. چرا که این ناو برای ۲۸ درجه کجی طراحی شده است.
ناوبندر مکران دیگر بازوی اجرای موفق ماموریت ناوگروه ۸۶ ارتش است. مکران، یک جزیره متحرک ۱۲۱ هزارتُنی است که نیروی دریایی ارتش آن را با تغییر کاربری یک نفتکش به یکی از بزرگترین ناوبندر‌های بالگردنشین تبدیل کرده‌ است‌. این ناوبندر که در زمان حاضر بزرگترین شناور نظامی کشور است، در سال ۱۳۹۹ به نیروی دریایی ارتش ملحق شد و وظیفه پشتیبانی از ناوهای رزمی نیروی دریایی را به‌عهده دارد.
مکران می‌تواند ۵ بالگرد را به طور همزمان بر روی عرشه خود جای دهد. دیگر قابلیت ناوبندر مکران که فرمانده آن اعلام کرد، این است که این ناوبندر می‌تواند با یک بار سوخت‌گیری کامل دوبار دور کره‌زمین گردش بزند. 

 -ناوگروه 86 ارتش از کدام مسیر عبور کرد؟
ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش که به نام ناوگروه ۳۶۰ نیز شناخته می‌شود از ۲۹ شهریور سال ۱۴۰۱ به ماموریت دریانوردی دور کره زمین اعزام شده بود. ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش پس از اعزام به ماموریت دور کره زمین از مبدأ بندرعباس، در نخستین ایستگاه در بندر بمبئی هند توقف کرد و سپس با عبور از خلیج بنگال و تنگه مالاگا در جاکارتا پایتخت اندونزی پهلو گرفت. پس از این توقف ناوگروه با ادامه مسیر به سمت دریای جاوه و عبور از تنگه مکاسار و دریای سلبس، برای نخستین بار در تاریخ دریانوردی نظامی ایران پا به عرصه وسیع و پهناور اقیانوس آرام گذاشت و با عبور از بیشترین عرض اقیانوس آرام و گذر از کنار جزایر میکرونزی و پولینزی به سمت تنگه ماژلان در جنوب قاره آمریکا حرکت کرد و با عبور از این تنگه وارد اقیانوس اطلس جنوبی شد و سپس با حرکت به سمت شمال و عبور از سواحل شیلی، آرژانتین، اروگوئه و برزیل، نهایتا در بندر ریودوژانیروی برزیل پهلوگیری کرد که این پهلوگیری مصادف با یکصدوبیستمین سالگرد برقراری روابط ایران و برزیل بود.ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش پس از توقف چند روزه در ریودوژانیرو، با عبور از عرض اقیانوس اطلس در شهر کیپ‌تاون آفریقای جنوبی پهلوگیری کرد و در این شهر نیز چند روزی توقف کرد.بندر صلاله عمان آخرین ایستگاه ناوگروه ۸۶ نداجا پیش از رسیدن به ایران بود و دریادلان ایرانی پس از جدا شدن از اسکله صلاله به سمت کشورمان حرکت کرده تا نهایتا با طی حدود ۲ هزار کیلومتر مسیر باقی‌مانده در بندرعباس پهلوگیری کنند.

-اهمیت سفر دریانوردی به دور دنیا
با توجه به اینکه در سال‌های اخیر سمت‌وسوی خاص تهدید‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران به حوزه دریا سوق پیدا کرده، سفر ناوگروه‌ها در دریا‌های آزاد، تأمین کامل امنیت مرز‌های دریایی و منافع ملی بیش از پیش مورد توجه مسئولان نیرو‌های مسلح قرار گرفته است. اگر تنگه هرمز، مالاکا و باب المندب را به عنوان ۳ رأس یک مثلث در نظر بگیریم، عمده تجارت‌های دریایی از دل این مثلث می‌گذرد که بیشترین تهدید‌ها علیه شناور‌های تجاری کشور‌ها نیز در این منطقه روی می‌دهد.
نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران امروز از مهم‌‏ترین بازیگران ایجاد امنیت در این مناطق محسوب می‌شود که با فرمان فرماندهی معظم کل قوا نه تنها در حوزه تأمین امنیت مرز‌های آبی و دفاع از منافع ملی خود موفقیت چشمگیری کسب کرده، بلکه نگاه خود را از مرز‌های آبی داخلی به دوردست بُرده که این نشان‌دهنده ایفای نقش بین‌المللی و تأمین امنیت در دریا‌ها برای خود و سایر کشورهاست. 
-دلایل اهمیت مأموریت ناوگروه ۸۶
حضور ناوگروه دریایی ایران در اقیانوس آرام و آب‌های آزاد بین المللی از دو منظر برای ایران دارای پرستیژ و جایگاه جهانی است: نخست، توانایی ایران در ابعاد فنی در ساخت تجهیزات بومی است. ایران اکنون ششمین کشور برتر دارنده صنعت دریایی در جهان و در میان ۶ کشور دنیا از نظر قدرت دریایی است که رتبه چهارم را در زمینه کشتی و ناوهای جنگی و نیروی دریایی در اختیار دارد.
از سوی دیگر انجام عملیات‌های فراقاره ای به‌وسیله ایران در آب‌های دوردست در صورت وجود هرگونه تهدید است این عامل را این‌گونه می‌توان مطرح کرد که ایران بازیگری جهانی در عرصه دریایی است و اکنون به میزان قابل‌توجهی از بازدارندگی دریایی رسیده است. 
حضور ناوگروه نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در تنگه پاناما که به نوعی حیاط خلوت آمریکا محسوب می‌شود.

-ناوگروه 86 ارتش در آب های امریکا، واکنش واشنگتن و نفوذ فزاینده ایران در امریکای لاتین
برای نخستین بار در تاریخ دریانوردی ایران دامنه قدرت نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران تا دورترین پهنه های آبی جهان گسترش یافت.
همچنان که انتظار می رفت حضور نیروی دریایی ایران در آب های امریکای لاتین که به «حیاط خلوت امریکا» شهره است با واکنش مقامات واشنگتن مواجه شد. دو روز پس از انتشار اظهارات دریادار ایرانی فرماندهی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران درباره  برنامه ریزی ایران برای حضور در تنگه پاناما، «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه امریکا این گونه واکنش نشان داد که «ما از این ادعای نیروی دریایی ایران آگاهی داریم و همچنان بر تلاش ها و اظهارات ایران مبنی بر قصدش برای توسعه حضور نظامی در نیمکره غربی نظارت می کنیم.» او البته از پاسخ دادن به سوالاتی درباره کیفیت حضور نظامی ایران در امریکای لاتین و اینکه دولت بایدن قصد دارد چه واکنشی به آن نشان دهد، خودداری کرد. وزارت خارجه امریکا همچنین اعلام کرد که برنامه حضور نظامی ایران در پاناما را نیز تحت نظر دارد.
با وجود این، نشریه «واشنگتن فری بیکن» پس از انتشار خبر لنگر انداختن ناوهای ایرانی در سواحل برزیل،  نفوذ فزاینده ایران در امریکای لاتین را پدید آورنده یک مشکل منحصر به فرد برای دولت بایدن ارزیابی کرد و با تصریح اینکه دولت بایدن برای واکنش نشان دادن به موضوع حضور نظامی ایران در امریکای لاتین در تنگنا قرار گرفته است، نوشت: «افزایش حضور کشتی های جنگی ایرانی در امریکای لاتین نشانگر این است که تهران قصد دارد از منافع خود در این منطقه «با زور» محافظت کند.» واقعیتی که به اعتقاد «جوزف هومیر» تحلیلگر امنیت ملی امریکا امکان انجام آن با  برگزاری «رزمایش های مشترک ایران با متحدانش همچون روسیه و چین» فراهم شده است. حضور ناوهای  ایرانی در حیاط خلوت امریکا در حالی برای واشنگتن نگران کننده است که در سال های اخیر ایران با وجود همه تحریم ها و تهدیدات امریکا  توانسته نفتکش های خود را به سواحل ونزوئلا برساند. بر همین اساس برای آنها  واضح است که رسیدن ناوشکن های ایرانی به امریکای لاتین به معنای عبور جمهوری اسلامی از انواع تحریم ها و تهدیدها است.

-روسیه: مأموریت دور دنیای ناوگروه ایرانی تنها از عهده ابرقدرت‌ها برمی‌آید
فرمانده نیروی دریایی روسیه در دیدار با فرمانده نیروی دریایی ارتش با اشاره به مأموریت ناوگروه 86 جمهوری اسلامی ایران به دور دنیا گفت: تنها یک کشور ابرقدرت از عهده چنین مأموریت مهمی برمی‌آید.

-نقش ناوگروه ۸۶ در ایجاد امنیت بین‌المللی دریا‌ها
ناوگروه ۸۶ پیامد‌های عمده‌ای در ایجاد امنیت بین‌المللی در دریا‌ها برای جمهوری اسلامی ایران در بر داشته که به برخی از آن‌ها در ادامه اشاره می‌شود:
الف- ارتقای توان بازدارندگی دفاعی جمهوری اسلامی ایران
حضور موفقیت‌آمیز در آب‌های بین‌المللی سبب می‌شود که اندیشکده‌های مطالعات راهبردی جهان، قدرت نظامی ایران را در سطح نیرویی تعیین‌کننده با قدرت تثبیت شده ارزیابی کنند. جمهوری اسلامی ایران هرگز به دنبال تنش و درگیری نظامی در منطقه نبوده، اما به دشمنان و متجاوزان نشان داده که در هر زمان و مکان که لازم باشد، با عوامل و عناصر بر هم زننده امنیت مقابله می‌کند و برای افزایش توانمندی‌های دفاعی و قدرت بازدارندگی خود از کسی اجازه نمی‌گیرد. با توجه به اینکه تهدید‌های آینده عمدتاً تهدید‌های دریا پایه است، ارتقای توان دفاعی و بازدارندگی، راهبردی قطعی، خدشه‌ناپذیر و اولویت نخست جمهوری اسلامی ایران است که در این ناوگروه جایگاه ویژه‌ای داشت.
ب)  تأکید بر الگوی امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی:
در وضعیت فعلی، ایالات متحده آمریکا و متحدانش در اقیانوس‌های هند، آرام، اطلس و ... با توجه به اهداف و تحرکاتی از پیش تعیین‌شده، در قالب ائتلاف‌های تنش‌ساز دریایی با برخی کشور‌های عربی و اروپایی همراه و همگام شده‌اند؛ لذا اهمیت حفظ و ثبات امنیت دریایی بین‌المللی، از حساسیت بیشتری برخوردار شده است.
با توجه به نقش تأثیرگذار بر ترتیبات امنیتی در منطقه، حفظ بالاترین سطح از آمادگی دفاعی با تأکید بر الگوی امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی و انجام دریانوردی‌های مختلف و رزمایش‌های متعدد، ضرورتی است که میزان پایداری امنیت دریایی در آب‌های بین‌المللی را افزایش خواهد داد. الگویی که در رزمایش‌های متعدد دریایی جمهوری اسلامی ایران با کشور روسیه و چین به صورت موفقیت‌آمیز انجام شده و ناوگروه ۸۶ نیز در مسیر عبور از کشور‌های هند، اندونزی، برزیل و آفریقای جنوبی الگوی امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی را با کشور میزبان در قالب تمرین‌های نظامی و در راستای ارتقای ضریب امنیت بین‌المللی در دریا‌های آزاد اجرایی کرد.
ج)  همگرایی منطقه‌ای و بین‌المللی:
انجام دریانوردی بین‌المللی ‏و رزمایش‌های مختلف نظامی، دفاعی و توجه به دیپلماسی فعال نظامی دریایی؛ زمینه‌ساز همگرایی منطقه‌ای و بین‌المللی در راستای امنیت دریایی خواهد بود. جمهوری اسلامی ایران همگرایی منطقه‌ای و بین‌المللی و پایان دادن به حضور بحران‌ساز و غیرسازنده ایالات متحده آمریکا و شرکایش را زمینه‌ساز امنیت جمعی منطقه می‌داند و حضور ناوگروه ۸۶ جمهوری اسلامی ایران در پهنه آب‌های آزاد را می‌توان ادامه همگرایی کشور‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای تأمین امنیت جمعی و‬ مقابله با تهدید‌ها از جمله تروریسم دریایی و نیز انحصارطلبی‌ها و جنگ‌افروزی‌های غرب دانست.

د) هم‏افزایی دانش راهبردی دریایی، تبادل دانش و تجربه دریانوردی
برگزاری این دریانوردی‌ها، انجام رزمایش‌های مشترک دریایی و تمرین‌های مرکب دریایی زمینه‌ای برای ارزیابی آخرین وضعیت امنیتی بین‌المللی دریا‌ها و بررسی طرح‌ها و برنامه‌های مقابله با هرگونه تهدید دشمن است؛ بنابراین از دستاورد‌های امنیتی این سفر دریانوردی، هم‏افزایی دانش راهبردی امنیت دریایی، بررسی آخرین وضعیت آمادگی رزم و توان عملیات‌های دریایی و ضرورت تجارب ارزنده و اطلاعات رزمی با سایر کشور‌ها بود که این ناوگروه با انجام تمرین مشترک نظامی با یکان‌های نظامی کشور‌های مقصد آن را به خوبی انجام داد.

و) تأمین امنیت خطوط مواصلاتی و اسکورت کشتی‌های تجاری و نفت‌کش‌ها
نیروی دریایی ارتش همان‏گونه که در سال‌های دفاع مقدس وظیفه خطیر اسکورت کشتی‌های تجاری و نفت‌کش‌ها را بر عهده داشت و شریان اقتصادی کشور را در حوزه تأمین امنیت خطوط مواصلاتی با موفقیت به سرانجام رساند، در دهه‌های پس از انقلاب نیز با اسکورت کشتی‌های تجاری و نفت‌کش‌ها سبب دلگرمی فعالان اقتصادی کشور و تحسین مقام‌های کشوری در حوزه امنیت دریا و حفاظت از منافع ملی جمهوری اسلامی ایران شده است.
اسکورت بیش از سه هزار کشتی و مبارزه مستقیم با دزدان دریایی در بیش از ۱۸۰ مورد و چندین مورد بازپس‌گیری کشتی‌های دزدیده شده سایر کشور‌ها (مانند بازپس‌گیری کشتی تجاری کشور چین از دست دزدان دریایی سومالی) از جمله اقدام‌های نیروی دریایی ارتش بوده که تأثیر بسزایی در تأمین امنیت بین‌المللی داشته است. با توجه به این موضوع نیز ناوگروه ۸۶ با عبور از خلیج بنگال، دریای جاکارتا، دریای سلبس، مجمع‏الجزایر ملانزی، میکرونزی، پولینزی، جزایر سلیمان، جزایر ساموا، جزایر فینیکس، ایستر و گینه پایوا اقدام به برقراری ارتباط و تأمین امنیت کشتی‌های رادین، الوان، دلنواکستز، اورا، ماهانا و برزین در طول مسیر کرد.
با توجه به تهدید‌های دریا پایه آینده، شایسته است مرز‌های آبی جمهوری اسلامی ایران فراتر از حوزه سرزمینی و مرز‌های آبی در نظر گرفته شود. استفاده از قابلیت‌های ژئوپلیتیکی، نیروی انسانی و تجهیزات این نیرو می‌تواند زمینه‏ساز بازدارندگی در مقابل دیگر قدرت‌ها و مانع تعرض به منافع و قلمرو سرزمینی کشور شود. به باور اکثر راهبردشناسان نظامی و سیاسی، جمهوری اسلامی ایران با علم به خطر افتادن و درگیری نظامی در محدوده خلیج‌فارس و با آگاهی کامل از موضوع امنیت پایدار که در گرو داشتن کنترل بر حوزه گسترده‌ای از آب‌های منطقه‌ای و بین‌المللی است، اهداف آینده خود را مشخص کرده و به مرز‌های آبی خود امنیت و اقتدار بخشیده است؛ بنابراین در چنین شرایطی جمهوری اسلامی ایران، دفاع از مرز‌های سرزمینی و تأمین امنیت و منافع ملی خود را نه تنها در آب‌های خلیج‏فارس و دریای عمان بلکه به‌واسطه عمق راهبردی نیروی دریایی ارتش در پهنه دریا‌های آزاد و آب‌های بین‌المللی از خلیج عدن و تنگه باب المندب شروع کرده و به کل آب‌های دنیا تسری داده است و این نقطه قوت همچنان برای ایران ادامه دارد.
امروزه نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به نیرویی تعیین‌کننده در عرصه‌های مختلف دریایی در منطقه و حتی جهان تبدیل شده است. حضور این نیروی راهبردی در آب‌های آزاد و شرکت در رزمایش‌های چندجانبه با کشور‌های دنیا، حاکی از اقتدار جمهوری اسلامی ایران در عرصه دریا و تعامل اثربخش با دیگر کشور‌ها در تأمین امنیت دریایی و صلح جهانی است.
نیروی دریایی ارتش با حضور در دریا‌های آزاد، ضمن حفاظت و حراست از مرز‌های سرزمینی دریایی خود و محیط پیرامونی، همواره از منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در تعاملات منطقه‌ای و بین‌المللی دفاع کرده است. ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی با انجام موفقیت‏آمیز این مأموریت خطیر، یکی از مؤلفه‌های قدرت و توسعه‏یافتگی در عرصه بین‌المللی که قدرت امنیت دریایی است را به خوبی معنا کرد و اقتدار جمهوری اسلامی ایران را در عرصه دریا به جهانیان ثابت کرد.

-عوامل تأثیرگذار بر اجرای موفقیت‌آمیز ناوگروه ۸۶ در 8 بخش توضیح داده شده اند:
الف)  خودباوری (باور ما می‌توانیم):
 تحقق باور ما می‌توانیم در مرحله نخست نیازمند تغییر تفکر وابستگی است. یکی از ویژگی‌های بارز دریادلان اعزامی به سفر بین اقیانوسی در ناوگروه ۸۶ داشتن احساس و انگیزه کافی جهت به‌کارگیری استعداد و مهارت در خدمت اهداف سازمانی است.
ب) تفکر راهبردی:
 تفکر راهبردی در مأموریت و رویداد بزرگ مأموریت ناوگروه ۸۶ در راستای اجرا و توسعه برنامه‌های کلان و سطوح بالا به¬کار گرفته شده بود و فرماندهان و کارکنان در تهیه و تدوین برنامه راهبردی مشارکت داشته و برای هدایت عملیات و گرفتن تصمیمهای راهکنشی تا زمان رسیدن به نتیجه مورد نظر آمادگی داشتند. تفکر راهبردی، سبب اعتماد و یادگیری می‌شود و مهارت را در خود توسعه می‌دهد و این همان فرصت‌هایی است که از درون تهدیدها و تحریم‌ها استخراج و حاصل شده است.
ج) سرمایه انسانی:
 سرمایه‌های انسانی در نیروی دریایی عنصری ضروری هستند که شامل همه کارکنان و افرادی می‌شود که به مأموریت‌ها و اهداف سازمانی کمک می‌کنند. یکی از برنامه‌های راهبردی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران مشارکت و توانمندسازی کارکنان جهت کسب بهترین نتایج و عملیاتی کردن راهبرد‌های نوآورانه است.
د) مدیریت دانش:
 برنامه‌های عملیاتی راهبردی نیروی دریایی بدون مدیریت و استفاده صحیح از منابع ارزشمند دانش، امری ناممکن است. نیروی دریایی ارتش از آغاز شروع مأموریت‌ دریانوردی ناوگروه ۸۶، بر اهمیت دانش برای نیل به اهداف تکیه داشت. زمانی که کارکنان نیروی دریایی از آموزش‌های اصولی و دقیق بهره ببرند، شاهد افزایش کارایی و بهبود عملکرد در همه جنبه‌ها خواهیم بود.
ن) دشمن‌شناسی: 
تداوم ایستادگی در برابر بیگانگان جز از طریق شناخت واقعی و دقیق آنان میسر نخواهد بود. یکی از وظایف و مأموریت غرورآفرینان و حماسه‌سازان ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی دشمن‌شناسی و شناخت اهداف، شیوه‌ها، ابزارها و برنامه‌ریزی دشمن است. در جنگ ترکیبی دشمن، فهم، بصیرت و مقابله با دشمن بسیار مهم است. با نگاهی عمیق و الهام از هویت برنامه‌ریزی، تعیین و تدوین سیاست دفاعی در جهت صیانت از کیان انقلاب اسلامی، شناسایی دشمن و تهدیدهایی که از ناحیه او موجودیت ملی و دینی ما را تهدید می‌کند؛ امری مهم و ضروری است.
و) خودکفایی و استقلال: 
خودکفایی و دانش بومی از مهم‌ترین ارکان در دست‌یابی به موفقیت فرزندان مؤمن ایران اسلامی در مأموریت خطیر و ارزشمند ناوگروه ۸۶ است. بخشی زیادی از این خودکفایی را در ساخت تجهیزات بومی و همت کارکنان و نخبگان این مرز و بوم در اوج تحریم‌ها و تهدیدهای دشمن در کارخانه‌ها و مراکز صنعتی، علمی و دانش‌بنیان با انجام پژوهش‌ها و پروژه‌های عظیم نظامی و دفاعی همچون ساخت ناوشکن پیشرفته دنا و تجهیز آن به فناوری‌های روز پهپادی و موشکی مشاهده می کنیم.
ه) فرماندهی و مدیریت جهادی:
 فرماندهی و مدیریت جهادی حرکت، تلاش و مبارزه‌ای با انگیزه الهی توأم با درایت و تدبیر با عزم راسخ و مجاهدانه برای رهایی از چالش‌ها و مشکلات درونی و بیرونی در رشد و توسعه همه‌جانبه کشور است. مدیران و فرماندهان نیروی دریایی طبق قوانین، علاوه بر حراست از استقلال و تمامیت ارضی، هدایت و گسترش دین در خارج از مرزها را منطبق با منظومه فکری امامین انقلاب بر عهده دارند.
ی) تجارب دفاع مقدس، رزمایش‌ها و آمادگی رزمی:
 در گام دوم انقلاب و در زمان صلح نیروی دریایی ارتش با حفظ آمادگی و با استفاده از تجارب دوران دفاع مقدس، کسب آموزش‌های نوین و عزم جدی در خودکفایی تجهیزات نظامی و دفاعی، ضمن تعامل بسیار خوب و اثرگذار با کشورهای منطقه و فرا منطقه‌ای و انجام رزمایش‌های هدفمند، مستمر و تمرینهای دریایی و توسعه راهبردی ناوگان دریایی؛ توانسته تهدیدها را از مرزهای کشور تا دوردست‌ها و تا حتی حیات خلوت آمریکا دور و دفع کند و ضمن ارسال پیام صلح، دوستی و تعامل با کشورهای دوست، برای استکبار جهانی و دشمنان ایران پیام قدرت و اقتدار را ارسال کند.

-ناوگروه ۸۶ ارتش کدام رکوردها را ثبت کرد؟
نیروی دریایی ارتش در ماموریت ۳۶۰ که با حضور بیش از ۳۵۰ دریانورد انجام شد، چندین رکورد و دستاورد داشت که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
الف)  مسافت:
 ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش توانست برای اولین‌بار از آغاز دریانوردی‌های بین‌المللی خود، مسافت بیش از ۶۰ هزار کیلومتری را طی کند.
ب)  طراحی نرم‌افزار بومی هواشناسی
‌نیروی دریایی ارتش برای اولین‌بار توانست یک نرم‌افزار بومی طراحی کرده و ساخته است که در پیش‌بینی آب و هوا در بدترین حالت فقط دو درصد خطا دارد.
ج)  نرم‌افزار راهنمای توزین شناور‌های سنگین
 این نرم‌افزار با نام نرم‌افزار بارگیری با حساسه‌های خود به کاربر کمک می‌کند تا توزین بار در سرتاسر کشتی به درستی انجام شده و از آسیب و ایجاد شکستگی در مقابل طوفان‌های سنگین جلوگیری کند.
د)  اورهال و بازآماد (آماد و پشتیبانی)
یکی از مهم‌ترین عرصه‌ها در حوزه نظامی، آماد و پشتیبانی است. رعایت دقیق مقررات و دستورالعمل‌های این حوزه یکی از الزامات هر فعالیت نظامی است. نیروهای فنی حاضر در ماموریت ۳۶۰ با اورهال به موقع و در حین اجرای ماموریت کمک کنند تا تجهیزات برای ادامه مسیر آماده و سرحال شوند.
ن)  دیپلماسی دفاعی دریایی
 ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش علاوه بر اجرای ماموریت نظامی توانست در حوزه دیپلماسی دفاعی دریایی نیز وارد عمل شده و این حوزه را از طریق این سفر با چندین کشور تقویت کند. یکی از آن‌ها، ورود ناوگروه به برزیل مصادف با ۱۲۰ مین سالگرد ارتباط ایران و برزیل، به گفته دریادار ایرانی این دستاورد کمی نبود و در واقع با این کار توانستیم ایران هراسی که علیه ما وجود دارد را بشکنیم.
و) اولین بیمارستان دریایی
یکی‌دیگر از دستاوردهای ماموریت ۳۶۰ ایجاد و فعالیت یک بیمارستان مستقل و با تجهیزات کامل در ناوگروه بود. در این بیمارستان، سه عمل موفق جراحی انجام شده است. بیمارستان مستقر در ناوگروه به دلیل وجود تجهیزات و پزشکان مجرب به حدی پیشرفته و مجهز بود که چنانچه در طول مسیر کشوری دچار بلایای طبیعی شده و از این یگان درخواست کمک داشته باشد بتواند با بالاترین کیفیت به آن کشور و مردمش خدمات پزشکی ارائه کند.
ه)  استقرار بانک خون
 استقرار یک بانک خون مجهز در ناوگروه ۸۶ دیگر دستاورد مهم ماموریت ۳۶۰ بود. به نحوی که فرماندهان در انتخاب نفرات برای این ماموریت به گونه‌ای عمل کردند که گروه خونی افراد بتواند نیازهای یکدیگر را پوشش دهد.

دستاورد های ناو گروه 86 در سه بخش توضیح داده شده است:
الف)  دستاوردهای نظامی
ناوشکن دنا با شماره بدنه 75، چهارمین محصول شناوری کلاس موج است که به تسلیحات موشک‌های کروز ضد کشتی، اژدر و توپ دریایی مجهز و توسط نیروی دریایی راهبردی ارتش ج.ا.ا. طراحی و ساخته شده است. ناو پایگاه مکران نیز یک جزیره متحرک 121 هزار تنی است که با تکیه بر دانش بومی از نفتکش به یکی از بزرگ‌ترین کشتی‌های نظامی حال حاضر کشور تبدیل شده که در دی ماه 99 به نداجا الحاق شده است.
ب) دستاوردهای سیاسی 
یکی از لوازم گسترش دیپلماسی کشورها استفاده از دریا است. اگرچه از مهم‌ترین بخش‌های دیپلماسی، دیپلماسی سیاسی و یا روابط خارجی میان کشورها است. اما، محدوده دیپلماسی فقط به سیاست و روابط سیاستمداران محدود نیست بلکه وجوه دیگری هم دارد که دیپلماسی اقتصادی و دفاعی یکی از مهم‌ترین بخش‌های دیگر دیپلماسی است.
حضور در دریاها می‌تواند علاوه ‌بر گسترش دیپلماسی و تحکیم روابط با کشورهای دوست در سطح جهان، نقش مهمی هم در توسعه راهبرد دریامحور جمهوری اسلامی ایران باشد. 
اهمیت اعزام این گروه تا بدان جا بود که چند روز پس از آنکه اعلام شد نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران برای اولین بار کشتی‌های جنگی خود را در بندر «ریودوژانیرو» برزیل مستقر می‌کند، ورود دو ناو جنگی ایرانی به ریودوژانیرو، مورد سرزنش شدید از سوی اسرائیل و آمریکا قرار گرفت اما برزیل علی‌رغم فشارهای آمریکا اجازه پهلوگیری کشتی‌های جنگی ایران را که به مناسبت بزرگداشت یکصد و بیستمین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک میان دو ملت ایران و برزیل همزمان شده بود را صادر کرد. این موضوع به روشنی نشان می‌دهد که آمریکا در عرصه بین‌المللی اقتدار سابق خود را از دست داده است و مقامات سایر کشورها از دولت آمریکا حرف‌شنوی ندارند. سیاستمداران بسیاری در غرب معتقدند که نظم آمریکایی به سر آمده و محور قدرت، در حال انتقال از غرب به آسیاست
ج) دستاورد های اقتصادی 
 مقرون به صرفه نبودن تجارت با استفاده از خطوط هوایی امروزه حدود 90 درصد از تجارت جهانی از طریق دریا صورت می‌گیرد. از این رو ضرورت حفاظت و صیانت از مرزهای دریایی، ایجاد عمق راهبردی در دریاها برای کشور، نقش‌آفرینی در افزایش رشد و رونق اقتصادی کشور، صیانت از کشتی‌های تجاری در مقابل دزدان دریایی و کمک به خارج‌کردن کشور از دایره تحریم‌های ظالمانه غرب از جمله ضرورت‌های وجود نیروی دریایی راهبردی است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت اعزام ناو گروه 86 این پیام را برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به همراه داشت که با حضور ناو‌های نظامی ایران در سراسر جهان، در امنیت می‌توانند روابط تجاری خود با ایران را در زمینه‌های مختلف برقرار نمایند.

اهمیــت ژئوکالچر ناوگــروه 86
اصطلاح علمی ژئوکالچر از دو واژه ژئو به معنی زمین و کالچر به معنی فرهنگ تشکیل یافته است. ژئوکالچر در واقع اهمیت دادن به عناصری چون فرهنگ، زبان، قومیت و مذهب در کنار عوامل ژئوپلیتیکی است و به نظر می‌رسد ژئوپلیتیک نوین، ترکیبی از مفاهیم ژئوپلیتیک کلاسیک، ژئواکونومیک و ژئوکالچر باشد. ساختار ژئوکالچر بیانگر موزاییکی از نواحی فرهنگی کوچک و بزرگی است که محصول تعامل‌های مکانی- فضایی قدرت فرهنگی هستند که در طول و به موازات یکدیگر حرکت می‌کنند.
سفرهای دریایی ناوگروه‌های ایرانی من جمله سفر به دور کره زمین در واقع می‌تواند الهام‌بخش تفکرات انقلابی و فرهنگ غنی ایرانی – اسلامی باشد. تمدن‌های مسیری که ناوگروه 86 با کد 360 به دور زمین طی کرده به نوعی در دو حالت، اشتراک فرهنگی با ایران اسلامی دارند.
۱. کشورهای مسلمان عرب و غیر عرب که اغلب جمعیت آنان مسلمان بوده و این کشورها در جنوب غرب و غرب آسیا، شمال آفریقا و آسیای جنوب شرقی قرار دارند و از حیث دینی با ایران اسلامی اشتراک دینی دارند، همگی معتقد به یک خدا، یک پیغمبر و یک کتاب آسمانی بر مبنای اصول عقاید، فقه و اخلاق دینی هستند و این موضوع در برگزاری نمازهای جماعت، مراسم دعا، برگزاری کلاس‌های دینی، رفتار اسلامی ناویان در ورود و اسکان در سایر بنادر از کارکنان ناوگروه 86 کاملا رفتار دینی مشهود بوده و بر خلاف رفتار سایر دریانوردان غربی مبتنی بر اخلاق و دستورات اسلامی و انسانی بوده است.
۲. خیلی از این کشورها سابقاً جزئی از تمدن ایران بوده و آثار فرهنگی و زبانی ایرانی در بین آنان حکمفرما است. اشتراکات فرهنگی تاریخی ایران به دوره‌ای باز می‌گردد که کشورهای آن منطقه با ایران سرنوشت مشترکی داشتند. قلمرو جغرافیایی واحد در گذشته سبب شده بود که این مناطق رویکرد اقتباسی به فرهنگ ایران داشته باشند، به گونه‌ای که امروزه بسیاری از آداب و رسوم و سنن ایرانی در جهان عرب و شبه قاره هند پا برجا مانده است. در تحولات پس از جنگ‌های جهانی و همچنین استقلال کشورها از استعمار، نقش ایران به عنوان محور ارتباطی حوزه جدید با حوزه قدیم خاورمیانه و شبه قاره هند حتی جنوب شرق آسیا و آسیای مرکزی و شمال آفریقا و به دلیل داشتن تفکر اسلام انقلابی حتی در کشورهای مخالف یک‌جانبه گرایی در روابط بین‌الملل مانند کشورهای بریکس(چین، روسیه، هند، آفریقای جنوبی و برزیل) از اهمیت خاصی برخوردار شده است.

-تجزیه و تحلیل یافته ها:
نیروی دریایی جایگاه راهبردی و اثرگذاری در تقویت قدرت نظامی، صیانت از منافع ملی و دستیابی به اهداف دفاعی دارد و کشور را در دستیابی به یک سیاست دفاعی موفق و کارآمد یاری خواهد کرد. یکی از عناصر قدرت در جهان حضور نیروی دریایی کشورها در آب‌های جهانی است، حقوق بین‌الملل، آزادی دریاها را به رسمیت شناخته است. معنای این حرف آن است که هر دولتی می‌تواند برای توسعه اهداف صنعتی، تجاری و حتی نظامی و دفاعی خود بدون دخالت در حریم حاکمیت دولت‌های دیگر از دریا استفاده کند. حضور در دریاها می‌تواند علاوه بر گسترش دیپلماسی و تحکیم روابط با کشورهای دوست در سطح جهان، نقش مهمی هم در توسعه راهبرد دریامحور جمهوری اسلامی ایران باشد. به استناد قوانین بین‌المللی دریانوردی، شناورهای نظامی هر کشور، خاک آن کشور محسوب می‌شوند، حضور این شناورها در هر نقطه‌ای از جهان همانند جزیره‌ای متحرک، نمایانگر اراده کشورها است. مسیر ۳۶۰ درجه‌ای که ناوگروه ۸۶ برای خود انتخاب کرده، مسیری است که تاکنون در تاریخ دریانوردی نظامی ایران سابقه نداشته و این برای اولین بار است که چنین مسیری انتخاب و طی می‌شود. این اقدام، چون بدون کمک اطلاعاتی و لجستیکی سایر کشور‌ها و با استفاده از دو شناور ساخت ایران در حال انجام است، برای دیگر کشور‌ها این پیام را دارد که چنانچه دشمنان، ایران را مورد تحریم‌های همه‌جانبه هم قرار دهند، باز هم نمی‌توانند حرکت رو به جلوی کشورمان را متوقف کنند. از طرفی این اقدام، باعث افزایش عمق راهبردی جمهوری اسلامی ایران در دریا و اقیانوس شده و دلایل تأکید رهبر انقلاب را بر استفاده از مزیت برخورداری از دریا و همچنین افزایش توان نیروی دریایی مشخص می‌سازد، اقدامی که توان صنعت ایران در حوزه ساخت تجهیزات دریایی را به رخ جهانیان کشیده و از طرفی نیروی متخصص جمهوری اسلامی ایران را چه در ساخت و چه در بهره‌برداری از این امکانات به دنیا شناسانده است. ناوگروه 86 نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران تا امروز رکورددار طولانی‌ترین دریانوردی تاریخ ایران است. 
  
ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش، با انجام مأموریت دریانوردی پیرامون کره زمین، نشان داد که ایران قدرتی راهبردی و مؤثر در آب‌های آزاد است. این ناوگروه، شامل ناوشکن دنا و ناو پشتیبانی مکران است که هر دو در داخل کشور طراحی و ساخته شده‌اند. این ناوها، با تجهیزات نظامی پیشرفته و توانایی حمل نیروهای ویژه، موشک‌های کروز و بالگردهای نظامی، می‌توانند در عملیات‌های مختلف دریایی نقش مؤثری ایفا کنند.
ناوگروه ۸۶، با طی بیش از ۱۲ هزار مایل دریایی، از مناطق مختلف جهان عبور کرد و با نیروهای دریایی کشورهای دوست و همسایه همکاری و تعامل داشت. این ناوگروه، با حضور در آب‌های خلیج فارس، دریای عمان، دریای چین جنوبی، اقیانوس هند و اقیانوس اطلس، پرچم ایران را به افتخار برافراشت و افکار عمومی دنیا را درباره ایران به سمت اقتدار دریا برد. این ناوگروه، با ارائه خدمات انسان‌دوستانه و امدادرسانی به مردم مناطق محروم و آسیب‌دیده از طبیعت، نیز نمونه‌ای از اخلاق و مهرورزی ایرانی بود.
ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش، با این مأموریت تاریخی و بی‌سابقه، به عنوان یکی از پیشروان دریایی جهان شناخته شد و مورد تحسین و احترام بین‌المللی قرار گرفت. این ناوگروه، با ایجاد امنیت و ثبات در آب‌های آزاد، به حفظ صلح و دوستی در جهان کمک کرد و نقش مهمی در توسعه روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران با کشورهای دیگر داشت. این ناوگروه، با افتخار و غرور، نام ایران را در تاریخ دریانوردی جاودان کرد.  

 

برچسب ها : ناخدایکم دلفان آذری -مأموریت ناوگروه 86 نیروی دریایی ارتش

اخبار روز
ضمیمه