تاریخ انتشار:1404/8/24
رونق اقتصاددریا در استان‌ غیرساحلی چهارمحال و بختیاری

«سرآمد» گزارش می‌دهد؛

رونق اقتصاددریا در استان‌ غیرساحلی چهارمحال و بختیاری

اقتصادسرآمد- امید اسماعیلی - چهارمحال و بختیاری، استانی واقع در فلات مرکزی است که اتصالی با دریاهای شمال و جنوب ایران ندارد، اما بسیاری از کارشناسان، این استان را یکی از محورهای اصلی جهت توسعه اقتصاد دریامحور ایران در حوزه شیلات و پرورش آبزیان می‌دانند. این استان، یکی از استان‌های پیشرو کشور در زمینه تولید آبزیان و توسعه صنعت شیلات محسوب می‌شود. استان چهارمحال و بختیاری طی سال‌های گذشته به‌ دلیل برخورداری از منابع آبی غنی، چشمه‌سارهای پرآب و دمای معتدل در اغلب فصول سال، به یکی از قطب‌های پرورش ماهیان سردآبی در کشور تبدیل شده است. از طرف دیگر، برخی گزارش‌ها حاکی از این است که حدود ۷۰درصد نهاده‌های دامی مورد نیاز برای تامین خوراک آبزیان کشور در این استان تامین می‌شود.

به گزارش «اقتصاد سرآمد»، براساس آمارهای رسمی سازمان شیلات ایران، حدود ۱۰ تا ۱۲درصد از تولید ماهیان سردآبی کشور در این استان انجام می‌شود و چهارمحال و بختیاری در سال‌های اخیر همواره در رده‌های نخست تولید ماهی قزل‌آلا در سطح ملی قرار داشته است. این جایگاه در حالی به‌دست آمده که استان فاقد منابع دریایی است و موفقیت آن کاملاً مبتنی بر مدیریت علمی منابع آب، بهره‌گیری از سیستم‌های نوین پرورش و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است. وجود بیش از ۲۴۰۰چشمه دائمی، رودخانه‌های دائمی چون زاگرس‌رود، کوهرنگ، زاینده‌رود و کارون علیا و میانگین دمای مطلوب بین ۱۰ تا ۲۰درجه سانتی‌گراد، شرایطی استثنایی برای پرورش ماهیان سردآبی فراهم کرده است. همچنین ارتفاع زیاد از سطح دریا و کیفیت بالای آب‌های جاری، سبب شده تا ماهیان پرورشی این استان از نظر کیفیت گوشت و سلامت، در میان بهترین نمونه‌های کشور قرار گیرند.
چهارمحال و بختیاری با دارا بودن ۲۶کارخانه تولید خوراک آبزیان و تأمین ۶۰ تا ۷۰درصد از نیاز کشور، به‌عنوان قطب برتر این صنعت در ایران شناخته شده است. این استان با بهره‌گیری از پتانسیل‌های طبیعی و زنجیره ارزش توسعه‌یافته، نقش کلیدی در صنعت پرورش آبزیان ایفا می‌کند. چهارمحال و بختیاری با استقرار ۲۶کارخانه دارای پروانه بهره‌برداری در حوزه تولید خوراک آبزیان، ظرفیت تولید سالانه بیش از ۴۳۰هزار تن را داراست. این ظرفیت، جایگاه نخست کشور در این صنعت را برای استان تثبیت کرده است. از جمله عوامل مؤثر در توسعه این صنعت، وجود بیش از ۵۰۰واحد پرورش ماهیان سردابی با پروانه‌های بهداشتی معتبر در سراسر این استان است. این صنعت برای حدود ۵ تا ۶هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم اشتغالزایی کرده و علاوه‌بر تأمین بخش عمده‌ای از نیاز داخلی، پتانسیل صادراتی قابل‌توجهی به کشورهای منطقه دارد. 

الگوی اقتصاد دریا در میان استان‌های غیرساحلی
چهارمحال و بختیاری نمونه‌ای موفق از توسعه شیلات در مناطق غیرساحلی ایران است؛ استانی که با اتکا به منابع طبیعی، مشارکت مردم محلی و مدیریت علمی توانسته در قلب فلات مرکزی، الگویی از اقتصاد آبی و بهره‌وری پایدار ارائه دهد. آینده این صنعت در استان، با نگاه جامع به توسعه پایدار و بازارهای صادراتی، می‌تواند به یکی از محورهای کلیدی رشد اقتصادی و امنیت غذایی کشور بدل شود.
با وجود ظرفیت‌های چشمگیر، صنعت شیلات استان با چالش‌هایی نیز روبه‌روست؛ از جمله کاهش منابع آبی سطحی، تغییرات اقلیمی، نیاز به نوسازی تجهیزات و ضعف در بازاریابی صادراتی. کارشناسان معتقدند که برای حفظ جایگاه این استان در تولید شیلات، باید سیاست‌های حمایتی دولت در زمینه بهینه‌سازی مصرف آب، آموزش نیروی انسانی متخصص، توسعه صنایع تبدیلی و تسهیل دسترسی به تسهیلات مالی تقویت شود. در همین راستا، طرح‌هایی همچون توسعه مجتمع‌های شیلاتی در مناطق کوهستانی، ارتقای بهره‌وری آب در واحدهای پرورشی و ایجاد شهرک‌های فرآوری شیلات در دستور کار قرار گرفته است.
برآوردها نشان می‌دهد سالانه بیش از ۲۵هزار تُن ماهی سردآبی در استان تولید می‌شود که بخشی از آن به سایر استان‌ها و حتی بازارهای صادراتی در کشورهای همسایه نظیر عراق و افغانستان ارسال می‌شود. این میزان تولید، برای بیش از ۸هزار نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم اشتغالزایی ایجاد کرده است. توسعه صنعت شیلات در این استان نه‌تنها به رونق اقتصادی مناطق روستایی و عشایری کمک کرده، بلکه موجب جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها نیز شده است.
چهارمحال و بختیاری امروز نه‌تنها یک تولیدکننده برتر در بخش شیلات، بلکه الگویی از توسعه علمی و مردمی در مناطق غیرساحلی ایران است. ترکیب منابع طبیعی، سرمایه انسانی و سیاست‌های حمایتی دولت، می‌تواند این استان را به یکی از مراکز راهبردی اقتصاد آبی کشور بدل سازد. استمرار این مسیر، مستلزم رویکردی دانش‌بنیان، پایدار و بازارمحور است تا شیلات در چهارمحال و بختیاری نه‌فقط منبع درآمد، بلکه رکن توسعه منطقه‌ای و ملی باقی بماند.

چهارمحال و بختیاری قطب اقتصاد دریامحور
حمزه رستم‌پور، معاون وزیر جهادکشاورزی و رئیس سازمان شیلات روزهای پایانی هفته گذشته در نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان چهارمحال و بختیاری، این استان را قلب اقتصاد دریامحور ایران اعلام و تصریح کرد: با توجه به تهدیدهای ناشی از تغییر اقلیم و خشکسالی باید برنامه‌ریزی علمی و آینده‌نگرانه برای مدیریت منابع آب در دستور کار قرار گیرد و توسعه شیلات با نگاه به پایداری منابع‌ طبیعی باشد. وی با اشاره به تلاش برای کاهش فاصله میان مراکز علمی و بدنه اجرایی با هدف موفق‌شدن تولید دانش‌بنیان در شیلات گفت: قزل‌آلای چهارمحال و بختیاری ظرفیت تبدیل‌شدن به یک برند ملی را دارد.
رستم‌پور اجرای طرح‌هایی مانند ایجاد مجتمع‌های شیلاتی، احداث پایانه صادراتی و بهینه‌سازی مصرف آب‌های کشاورزی را ضروری اعلام و تاکید کرد: چهارمحال و بختیاری می‌تواند به الگوی ملی در تلفیق توسعه پایدار، افزایش اشتغال و بهره‌وری اقتصادی تبدیل شود. معاون وزیر جهادکشاورزی تاکید کرد: توسعه‌یافتگی در حوزه توسعه دریامحور با سه ضلع دولت، صنعت و دانشگاه امکان‌پذیر است، باید با همکاری دانشگاه‌ موضوع اصلاح‌نژاد، ضایعات ماهی قزل‌آلا و سامان‌دهی مزارع را دنبال کنیم.
رستم‌پور افزود: همچنین برندسازی ماهی قزل‌آلا یک مسئله حائز اهمیت است و چهارمحال و بختیاری به‌عنوان پایتخت تولید قزل‌آلای کشور به‌شمار می‌رود. رئیس سازمان شیلات ایران در ادامه افزود: چهارمحال و بختیاری در صنعت شیلات کشور جایگاه ویژه‌ای دارد و بیش از ۷۰درصد خوراک آبزیان ایران در این استان تولید می‌شود. وی همکاری میان دانشگاه، صنعت و دولت را ضروری دانست و یادآور شد: در این راستا و تفاهم‌نامه‌ای با دانشگاه‌های چهارمحال و بختیاری برای اجرای پروژه‌های علمی امضاء و عملیاتی می‌شود. رئیس سازمان شیلات ایران اظهار داشت: اصلاح نژاد، کاهش ضایعات تولید و ارتقای بهره‌وری از محورها و اهداف اصلی این تفاهم‌نامه همکاری به‌شمار می‌رود.

رشد ۴۰درصدی صادرات شیلات کشور
رستم‌پور در بخش دیگری از صحبت‌های خود تاکید کرد: تراز تجاری وزارت جهادکشاورزی از منفی ۱۱میلیارد دلار به منفی ۸میلیارد دلار در سال گذشته کاهش یافته و صادرات محصولات شیلاتی با رشد ۴۰درصدی به بیش از ۷۰۰میلیون دلار رسیده است. رئیس سازمان شیلات ایران این آمار را نشان‌دهنده جهش جدی در بخش تولید و صادرات محصولات آبزی کشور دانست و تصریح کرد: این وزارتخانه مسئولیت تولید و بازار را با همدیگر برعهده دارد و تسهیل‌گری‌ و تنظیم‌گری از وظایف آن است. وی ۹۹درصد حوزه شیلات را مربوط به بخش غیردولتی دانست و یادآور شد: عرضه و تقاضا تعیین‌کننده قیمت در این حوزه است و قیمت نیز معقول تعیین می‌شود.
معاون وزیر جهادکشاورزی همچنین در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به جنگ ۱۲روزه تحمیلی افزود: در جنگ ۱۲روزه یک تجربه موفق در حوزه تامین امنیت غذایی و کنترل قیمت‌ها داشتیم، در همین راستا باید از این تجربه برای روزهای دیگر سال نیز بهره‌مند شویم تا تسهیل‌گری‌ در حوزه تولید و صادرات در دستور کار قرار گیرد. رستم‌پور در پایان اظهار داشت: با توجه به تاکیدات رهبر معظم انقلاب اسلامی بر معیشت مردم، موضوع فراوانی دسترسی به غذا حائز اهمیت است.

رتبه نخست تولید ماهی قزل‌آلا چهارمحال و بختیاری 
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار چهارمحال و بختیاری نیز با اشاره به مشکلات آبزی‌پروران گفت : براساس اعلام حفاظت محیط‌زیست، پرورش گونه‌های غیربومی و ناهمگون (نامتجانس) در سد کارون چهار ممنوع است و اجازه افزایش ظرفیت تولید هم داده نمی‌شود.ملک‌محمد قربان‌پور تاکید کرد: برای مدیریت مزارع پرورش ماهیان سردآبی در چهارمحال و بختیاری رعایت فاصله ۲ هزار متری بین مزارع مدنظر قرار گرفت، اما پیشنهاد شد به حوزه کیفی‌سازی بیشتر از کمیت در مزارع توجه شود.وی برنامه میان‌مدت برای پرورش سایر گونه‌های آبزیان دارای ظرفیت در چهارمحال و بختیاری را ضروری دانست و افزود: در این راستا می‌توان از اعتبارات کمک‌های فنی و اعتباری بهره‌گیری کرد.قربان‌پور تصریح کرد: در دولت چهاردهم شاهد تغییر رویکرد و اعتماد به بخش خصوصی هستیم، به‌طوری که در چهارمحال و بختیاری هر توانمندی‌ای که در بخش خصوصی برای مدیریت حوزه‌ای وجود داشته باشد، اختیارات را واگذار می‌کنیم.وی یادآور شد: تعدادی از مجتمع‌های پرورش ماهی در چهارمحال و بختیاری معطل تامین زیرساخت است، در صورت تامین زیرساخت، سرمایه‌گذاران می‌توانند کار را در این مجتمع‌ها آغاز کنند.معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار چهارمحال و بختیاری با اشاره به ظرفیت‌های موجود در استان در حوزه مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی در حوزه شیلات، اظهار داشت: می‌توان بخشی از مرکز تحقیقات شیلات را به این استان منتقل کرد.ملک‌محمد قربان‌پور با اشاره به رتبه نخست تولید ماهی قزل‌آلا چهارمحال و بختیاری گفت: پیشنهاد برگزاری جشنواره ماهی قزل‌آلا در استان و درخواست پرداخت تسهیلات به فعالان حوزه شیلات برای حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی ارائه شد.

فعالیت ۲۶ کارخانه خوراک آبزیان در استان 
رییس سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری نیز گفت: هم‌اکنون ۴۸۲ مزرعه فعال در حوزه شیلات استان فعالیت دارد.حسین بهرامی تاکید کرد: ۲۵۰ هزار هکتار از زمین‌های چهارمحال و بختیاری به بخش کشاورزی اختصاص پیدا کرده است و از این میزان ۵۰ هزار هکتار به باغات و ۱۵۰ هزار هکتار به زراعت اختصاص دارد.وی افزود: همچنین ارزش تولیدات کشاوزی چهارمحال و بختیاری ۲ میلیون تن است که در سال گذشته میزان تولیدات بخش شیلات افزون‌بر ۳۶ هزار تن بود.بهرامی هشت درصد اقتصاد کشور را وابسته به بخش کشاورزی اعلام و تصریح کرد: این عدد در چهارمحال و بختیاری ۱۷ درصد است.وی با اشاره فعالیت ۴۸۲ مزرعه فعال در حوزه شیلات در چهارمحال و بختیاری یادآور شد: تعداد کارخانجات خوراک آبزیان استان ۲۶ واحد است.
رییس سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: در سال گذشته ۵۸ هزار تن خوراک آبزیان و هشت هزار تن ماهی به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم از این استان صادر شده است.
وی گفت: مجموع سرمایه‌گذاری انجام شده در زنجیره شیلات در چهارمحال و بختیاری ۳۰۰ هزار میلیارد ریال برآورد شده است.
بهرامی تاکید کرد: بیش‌ترین مزارع پرورش ماهیان سردآبی در چهارمحال و بختیاری در شهرستان‌های اردل و کیار واقع شده است.

برچسب ها : استان‌ غیرساحلی چهارمحال و بختیاری اقتصادسرآمد خوراک ابزیان

اخبار روز
ضمیمه