بالاترین رقم تُن مایل تجارت دریایی در سال 2024 نسبت به 2010 ثبت شد
​​​​​​​گروه بین الملل- سهیل مرتضوی- تجارت دریایی در جهان روی شاخ میلیاردرهایی می چرخد که بخشی از پول هنگفت خود را در خرید انواع کشتی سرمایه گذاری می کنند. خطوط برتر کشتیرانی کانتینری مورد حمایت میلیاردر‌های اروپایی هستند و در حال حاضر حدود ۹۰ میلیارد دلار برای ساخت کشتی‌های بزرگ کانتینری سفارش داده‌اند که بیشتر آن‌ها در کارخانه‌های چینی ساخته می‌شوند.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، بررسی ها نشان می دهد که تجارت دریایی توانسته است رشد ۶.۵ درصدی تُن مایل را در سال جاری ثبت کند که بالاترین نرخ توسعه در ۱۴ سال گذشته است. رشد سالانه تُن مایل از زمان بحران مالی به‌طور متوسط ۲.۹ درصد بوده است.
سایت کانتینر نیوز با انتشار آخرین داده‌های مؤسسه تحقیقاتی کلارکسون در این زمینه نوشت که بحران کشتیرانی در دریای سرخ، خشکسالی کانال پاناما و کاهش ترانزیت از کانال سوئز منجر به بالاترین رشد ثبت‌شده از سال ۲۰۱۰ میلادی تاکنون شده است و به افزایش نرخ‌ها به سطوح بسیار سودآور برای اکثر بخش‌های کشتیرانی کمک کرده است. بر این اساس، تجارت دریایی توانسته است رشد ۶.۵ درصدی تُن مایل را در سال جاری ثبت کند که بالاترین نرخ توسعه در ۱۴ سال گذشته است. رشد سالانه تُن مایل از زمان بحران مالی به‌طور متوسط ۲.۹ درصد بوده است.
براساس این گزارش، تجارت دریایی در مسیر رسیدن به رقم ۱۲.۶ میلیارد تُن در سال جاری میلادی است و در این ارتباط، ۶۶.۶ تریلیون مایل را به‌عنوان یک نقطه عطف تجربه خواهد کرد. «یان ریندبو»، مدیرعامل شرکت کشتیرانی دانمارکی نوردن، در این رابطه گفت: «امروزه ناوگان جهانی برای تجارت کاملاً بهینه ساخته شده است. به همین دلیل ما بازار‌های بزرگی داریم، چون شاهد بروز مشکلات در دریای سرخ بوده‌ایم و بنابراین برای حمل حجم محموله به کشتی‌های بیشتری نیاز است.»
در ادامه این گزارش آمده است که شاخص کلارکسون در سال ۲۰۲۴ میلادی به ۲۳۰۲۲ دلار رسید که ۳۲ درصد بالاتر از روند ۱۰ ساله است. کشتی‌های کانتینری به‌علت حمله شبه‌نظامیان حوثی یمن علیه کشتیرانی تجاری در دریای سرخ و خلیج عدن، بیشترین تغییر الگو‌های تجاری را داشته‌اند. در گزارش مؤسسه کلارکسون تأکید شده است که خطوط کشتیرانی کانتینری در سه‌ماهه سوم ۲۰۲۴ میلادی مجموعاً ۲۶.۸ میلیارد دلار درآمد کسب کرده‌اند که بیش از دو برابر درآمدی است که صنعت حمل‌ونقل کانتینری در هر سال کامل قبل از دوره کووید به دست آورده است. مؤسسه آلفالاینر نیز گزارش داد که بحران جاری در دریای سرخ تأثیر بیشتری نسبت به کووید بر اشتغال کشتی‌ها داشته است و به افزایش درآمد‌ها به بالاترین سطح در سال جاری کمک کرده است.

وضعیت ناوگان کشتیرانی ایران در جهان
در همین حال کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل رتبه ایران در رده‌بندی کشورهای جهان از نظر بزرگی ناوگان کشتیرانی را ۲۲ اعلام کرد و سه کشور عضو گروه هفت را در رده پایین‌تری نسبت به ایران از این نظر قرار داد. کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) در گزارشی از وضعیت صنعت حمل‌ونقل دریایی جهان، کل تعداد کشتی‌های تجاری اعم از نفتکش ها، کشتی‌های کانتینری و کشتی‌های فله بر در پایان سال ۲۰۲۱ را ۹۹ هزار و ۸۰۰ فروند اعلام کرد. ظرفیت حمل بار این کشتی‌ها بالغ بر ۲ میلیارد و ۱۳۴ میلیون و ۶۴۰ هزار تن برآورد شده است که این رقم نسبت به سال قبل رشد ۳ درصدی داشته است. در سال پیش از آن ظرفیت حمل بار ناوگان کشتیرانی دنیا ۲ میلیارد و ۷۱ میلیون و ۶۳۸ هزار تن برآورد شده بود.

اضافه شدن ۸ فروند کشتی به ناوگان کشتیرانی ایران
آنکتاد در بخش دیگری از گزارش خود کل کشتی‌های ایران را ۲۵۴ فروند اعلام کرد. در سال ۲۰۲۱ تعداد ۸ فروند کشتی جدید به ناوگان تجارت دریایی ایران افزوده شده است. در سال پیش از آن تعداد کشتی‌های ایران ۲۴۶ فروند اعلام شده بود. به همین ترتیب ظرفیت حمل بار ناوگان کشتیرانی ایران در سال ۲۰۲۱ حدود ۵.۵ درصد افزایش یافته است و به ۱۹ میلیون و ۲۵۱ هزار تن رسیده است. در سال ۲۰۲۰ ظرفیت حمل بار کشتی‌های ایران ۱۸ میلیون و ۲۴۵ هزار تن محاسبه شده بود.مقایسه ایران با سایر کشورها نشان می‌دهد این کشور از نظر ظرفیت حمل بار دریایی در رتبه ۲۲ جهان قرار دارد. رتبه ایران نسبت به سال قبل تغییری نداشته است. ظرفیت ناوگان کشتیرانی ایران حتی از سه عضو گروه هفت کشور صنعتی یعنی فرانسه، ایتالیا و کانادا بیشتر است. کشورهایی مثل هلند، عربستان، برزیل، سوئد، ویتنام، عمان، مالزی، قطر و نیجریه نیز ناوگان کشتیرانی کوچکتری نسبت به ایران دارند. برخورداری از یک ناوگان دریایی بزرگ و متنوع یکی از نقاط قوت ایران در مقابله با تحریم‌های آمریکا بوده است و ایران با بهره‌گیری از این ناوگان بزرگ توانسته است تحریم‌های اقتصادی علیه خود را تا حد زیادی خنثی کند.

بزرگ‌ترین ناوگان کشتیرانی جهان در اختیار یونان است
براساس گزارش آنکتاد، یونان بزرگ‌ترین ناوگان دریایی جهان از نظر ظرفیت حمل بار را داراست. ظرفیت حمل بار کل کشتی‌های یونانی ۳۷۳ میلیون و ۴۱۷ هزار تن اعلام شده است. تعداد کل کشتی‌های یونان ۴۷۰۵ فروند برآورد شده است. چین با ناوگانی با ظرفیت حمل بار ۲۴۴ میلیون و ۵۵۵ هزار تن در رتبه دوم و ژاپن با ۲۴۱ میلیون و ۸۴۸ هزار تن در رتبه سوم از این نظر قرار گرفته‌اند. کشورهای سنگاپور، هنگ‌کنگ، آلمان، کره جنوبی، نروژ، برمودا و انگلیس به ترتیب رتبه‌های چهارم تا دهم را از این نظر به خود اختصاص داده‌اند. آمریکا با ناوگان ۱۸۱۰ فروندی و ظرفیت حمل بار ۵۴ میلیون و ۹۷۱ هزار تنی در رتبه یازدهم جهان قرار گرفته است. سهم ایران از کل ظرفیت حمل بار دریایی جهان ۰.۹۱ درصد برآورد شده است.

شرایط متفاوت کشتی ها باربری
ظرفیت کشتی های باربری متفاوت است  و همه کشتی قادر به حرکت در یک مکان نیستند. قبلا انواع کشتی باری را بر حسب مرسوله ای که جا به جا می کرد بررسی کردیم، اما اکنون قصد داریم در مورد ظرفیت و اتدازه آن ها به گفت و گو بپردازیم. این مسئله از آن جهت بسیار حائز اهمیت است که مشخص می کند یک کشتی باربری در چه مسیری قادر به حرکت است و یا این که در چه بندری توان پهلو گیری دارد. قبل از این که به انواع این کشتی ها بر اساس ظرفیت اشاره کنیم باید آشنایی لازم با اصطلاح dwt در این زمینه داشته باشیم که در فارسی به معنای تناژ مرده وزن است. به طور کلی یک نوع واحد اندازه گیری برای ظرفیت کشتی های باربری محسوب می شود.