16کشتی در حال تخلیه بار و 20کشتی در نوبت هستند
​​​​​​​گروه بنادر- امید عباسی- بررسی گزارش‌های منتشرشده از سوی گمرک جمهوری اسلامی و همچنین برخی بنادر تجاری اصلی کشور نشان می‌دهد که چراغ سبز دولت به واردات کالاهای اساسی به مرور اثرات خود را نشان می‌دهد. بررسی آمارهای رسمی و گزارش‌های مسئولان دولت چهاردهم حاکی از آن است که حجم واردات کالا‌ها در هفته‌های گذشته به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که این افزایش آمار واردات کالاهای اساسی در حقیقت نشان‌دهنده تلاش جدی دولت برای تامین نیازهای اساسی مردم است.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، نخستین روز از تیرماه سال‌جاری بود که سیدعلی مدنی‌زاده، وزیر اقتصاد از رشد ۵۳درصدی واردات کالاهای اساسی در طول هفته پایانی خردادماه خبر داد. او همچنین اعلام کرد که تلاش شبانه‌روزی گمرک منجربه ترخیص ۹۸۰هزار تن کالا شده است. اعلام رشد واردات و تخلیه کالاهای اساسی در بنادر کشور توسط وزیر اقتصاد در حالی اتفاق افتاد که آن روزها هنوز جنگ نظامی و دفاع از کشور در مقابل رژیم صهیونیستی همچنان ادامه داشت.
بررسی گزارش‌های وزارت اقتصاد درباره آمار هفته ۱۷ تا ۲۳خرداد نشان می‌دهد که در این بازه زمانی میزان ترخیص کالاهای اساسی ۶۳۹هزار تن ثبت شده است که بسیاری از کارشناسان معتقدند، این افزایش نشانه اثربخشی سیاست‌های اتخاذشده است. این گزارش‌ها همچنین حاکی از آن است که در بخش کالاهای اساسی پنج‌گانه، شاهد رشد سه‌برابری واردات کالاهای اساسی بوده‌ایم که از ۲۷۱هزار تن به ۸۱۴هزار تن افزایش یافته است.
خبرگزاری تسنیم نیز در گزارشی اعلام کرده است که بررسی‌های آماری گمرک ایران نشان می‌دهد، تا روز 7تیرماه حدود 16فروند کشتی در حال تخلیه با موجودی کالای حدود 372هزار تن در لنگرگاه‌ها حضور دارند. همچنین 20کشتی در بنادر مختلف کشور با حجم محموله مرتبط با اقلام اساسی به وزن 600هزار تن در صف تخلیه قرار دارند. از سوی دیگر، حدود 3میلیون تن انواع اقلام اساسی در کف 14بندر مهم کشور تخلیه شده‌اند که در صف ترخیص از گمرک و بارگیری جهت اعزام به انبارهای درون کشور هستند. بر این اساس، مجموع کالاهای اساسی حدود 4میلیون تن بوده که در اختیار واحدهای تولیدی و توزیعی مرتبط با کالاهای اساسی و معیشتی قرار خواهند گرفت.
36کشتی در حال تخلیه یا نوبت تخلیه در بنادر
به گزارش «ایلنا»، فرود عسکری، معاون وزیر اقتصاد و رئیس‌کل گمرک ایران در نشستی که با حضور محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور و سیدعلی مدنی‌زاده، وزیر اقتصاد برگزار شد، گفت: امسال ۷۵درصد ۹ میلیون تن کالایی که ترخیص کرده‌ایم، کالاهای اساسی بوده‌ است. همچنین در مدت ۱۲روز جنگ تحمیلی رژیم صهیونیستی علیه کشورمان، گمرکات اصلی کشور به صورت شبانه‌روز فعال بوده‌اند. وی افزود: در نخستین روز آغاز جنگ ۱۲روزه با سازمان بنادر تصمیمات خوبی اتخاذ کردیم و فعالیت‌های بانکی برای ترخیص کالاهای اساسی نیز متوقف نشد. این مقام مسئول همچنین ادامه داد: در سه‌ماهه نخست امسال ۶۰۰هزار تن گندم با رشد ۹۵درصد، ۵۰۵هزار تن برنج با رشد ۷۵درصد، ۵۲۴هزار تن روغن خوراکی یا رشد ۴۹درصد، ۱۲۹هزار تن کود شیمیایی با رشد ۵۶درصد و ۵۳هزار تن حبوبات با رشد ۲۰درصد از گمرکات ترخیص شدند. 
رئیس‌کل گمرک ایران گفت: به دستور وزیر اقتصاد کالاهای خطرناک و ارزشمند در صدر ترخیص قرار گرفتند که لیستی از کالاهای خطرناک و ارزشمند شناسایی و به گمرکات اجرایی ابلاغ شد. مثلاً آمبولانس‌ها، بیل مکانیکی و بلدوزر با عبورموقت ترخیص شدند، برخی تصمیم‌گیری‌ها به گمرکات اجرایی تفویض شد، به ارائه ضمانت‌نامه‌های بانکی اکتفا و الزام واریز ۱۵۰میلیون تومان نقدی را کنسل کردیم، با لغو پروازهای فرودگاه امام گمرک بازرگان به‌عنوان گمرک جایگزین واردات دارو در نظر گرفته شد. معاون وزیر اقتصاد تصریح کرد: ۱۴۰گمرک در کشور داریم و سه بندر خشک سیرجان، یزد و آپرین در تهران را داریم و همگی آمادگی داشتند تا کالا از بندر مستقیماً به این گمرکات بیاید و ترخیص شود. عسگری ادامه داد :۱۶فروند کشتی در حال تخلیه به وزن ۳۷۲هزار تن کالای اساسی داریم، ۲۰کشتی منتظر تخلیه به وزن ۲۰۰هزار کالای اساسی داریم، ۳میلیون تن کالا در کف بنادر موجود بوده و مجموع کالاهای بندرگاه و اسکله 4.2میلیون تن است.

تاثیر مثبت تصمیمات دولت 
برای کالاهای اساسی
برخی کارشناسان معتقدند که به نظر می‌رسد سیاست‌های وزارت اقتصاد در جهت افزایش واردات کالا‌های اساسی، تسهیل مقررات ترخیص کالا، کاهش بوروکراسی اداری و تسریع فرایند ترخیص کالا در گمرک است. بنابراین دولت قصد دارد با اولویت‌دهی به کالا‌های اساسی، مسیر واردات آن‌ها را هموار کند. همچنین دولت تلاش دارد تا برای کالا‌های اساسی مانند گندم، روغن، دارو و... ارز دولتی یا نرخ ثابتی اختصاص داده تا از افزایش قیمت‌ها جلوگیری کرده تا در شرایط تورمی و کاهش ارزش ریال، تخصیص ارز ارزان‌تر انگیزه واردات را افزایش دهد.
با توجه به تنش‌های منطقه‌ای محتمل است که دولت سیاست انبارکردن کالا‌های اساسی را برای جلوگیری از شوک‌های آتی در پیش گرفته باشد یا اینکه با استفاده از روابط سیاسی، مبادلات تهاتری یا پرداخت‌های غیردلاری میزان واردات را گسترش دهد. در چنین شرایطی البته دولت ممکن است برای جلوگیری از کمبود کالاها، تعرفه‌های وارداتی را به صورت موقت کاهش داده باشد، چراکه در شرایط تنش‌های خارجی، تلاش بر این است که با تأمین کالا‌های اساسی، از نارضایتی‌های اجتماعی جلوگیری شود. ضمن آنکه افزایش واردات سیگنالی برای آرام‌سازی بازار است.
در چنین شرایطی کارشناسان معتقدند که برای اینکه بنادر کشور بتوانند به صورت مؤثر در اقتصاد دریاپایه نقش‌آفرینی کنند، مجموعه‌ای از امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری را باید در اختیار داشته باشند. در این میان نحوه اداره و مدیریت بندر و مقررات حاکم بر فعالیت‌های آن نیز تأثیر بسزایی در رونق و رقابت‌پذیری بنادر خواهد داشت. لذا یک بندر علاوه‌بر ملزومات فیزیکی مورد نیاز برای انجام عملیات دریایی و بندری، به سازوکارهای اجرایی و عوامل جانبی دیگری احتیاج دارد تا بتواند به‌عنوان بندری موفق و کارآمد، علاوه‌بر تأثیرگذاری بر اقتصاد کلان کشور، در ساختار اجتماعی و اقتصادی محدوده پیرامون خود، ایفای نقش کند.
تجهیزاتی هم که برای تخلیه و بارگیری انواع محصولات از/ به کشتی‌ها و درون انبارها و باراندازهای بندر به‌کار می‌روند و با توجه به تنوع کالاها از نظر شکل و نوع و اندازه انواع متعددی دارند. در گذشته بسیاری از کشتی‌ها در بنادر از جرثقیل‌های خود برای تخلیه و بارگیری کالا استفاده می‌کردند، اما امروزه به ندرت چنین رویه‌ای وجود دارد و اساساً بسیاری از کشتی‌های جدید فاقد تجهیزات تخلیه و بارگیری منصوب روی خود هستند. تجهیزات موجود روی اسکله‌های بنادر در مقایسه با روند گذشته که از تجهیزات کشتی استفاده می‌شد. سرعت بسیار بالاتری برای تخلیه و بارگیری کشتی دارند که باعث کاهش زمان توقف کشتی در بندر می‌شود.