هندوستان برای صنعت کشتی‌سازی جهان چه رویایی در سر دارد؟
​​​​​​​گروه اقتصاد دریا – امید اسماعیلی- گزارش‌های مختلف نشان می‌دهد که هند در حال تلاش برای توسعه صنعت دریانوردی خود است و در این راستا، برنامه‌ها و پروژه‌های مختلفی را برای بهبود زیرساخت‌ها، افزایش تجارت دریایی و توسعه اقتصاد آبی در دست اجرا دارد. این تلاش‌ها شامل توسعه بنادر، بهبود اتصالات ساحلی و توسعه خوشه‌های صنعتی مبتنی بر بندر می‌شود.این کشور در عمل به دنبال توسعه اقتصاد آبی و استفاده از پتانسیل‌های دریایی خود برای رشد اقتصادی و اشتغال‌زایی است. این سیاست‌ها همچنین شامل حوزه‌هایی مانند حمل‌ونقل دریایی، صنایع مرتبط با دریا، پرورش ماهی و گردشگری ساحلی می‌شود. بررسی‌ها حاکی از این است که هند در حال سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های بندری و بهبود اتصالات ساحلی است تا بتواند به یک مرکز تجاری و دریایی مهم تبدیل شود.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، اقتصاد دریایی در کشور هند نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی و اشتغالزایی دارد. هند با دارا بودن سواحل طولانی و منابع غنی دریایی، از ظرفیت بالقوه ای برای توسعه اقتصاد دریایی برخوردار است. بنابراین، حوزه هایی مانند حمل ونقل دریایی، صنایع مرتبط با دریا، پرورش ماهی و توریسم ساحلی از جمله زمینه هایی هستند که می توانند به توسعه اقتصاد دریایی کشور هند کمک کنند.
با توجه به اهمیت رو به افزایش اقتصاد دریایی در کشور هند، دولت این کشور برنامه ها و استراتژی هایی را برای توسعه این حوزه به کار گرفته است. ایجاد بنادر و انجمن های تجاری دریایی، تشویق به سرمایه گذاری در صنایع مرتبط با دریا، توسعه فناوری های دریایی و ایجاد شرایط ملایم برای تجارت بین المللی از جمله اقداماتی هستند که دولت هند در راستای توسعه اقتصاد دریایی انجام داده است. این تدابیر منجر به ایجاد فرصت های شغلی، افزایش تولید، و ارتقاء رفاه اجتماعی در نواحی ساحلی و دریایی کشور هند خواهد شد.

شتاب هند در صنایع دریانوردی
مؤسسه کلارکسونز در گزارشی اعلام کرده است که بر پایه داده‌های تازه منتشر شده، واردات دریایی هند به حدود ۸۳۰ میلیون تُن رسیده است که معادل ۷ درصد از کل تجارت دریایی جهان بوده و این کشور را در رتبه دوم جهانی پس از چین قرار می‌دهد. میانگین رشد سالانه واردات هند طی یک دهه گذشته ۲.۹ درصد بوده که بالاتر از میانگین جهانی ۱.۷ درصد است. هند در حال حاضر یکی از واردکنندگان اصلی کالاهای استراتژیک دریایی به شمار می‌رود؛ از جمله: زغال‌سنگ با سهم ۱۹ درصدی از واردات جهانی، نفت خام با سهم ۱۲ درصدی (بخش عمده از روسیه) و گاز مایع با سهم ۱۶ درصدی. در مقابل، صادرات دریایی هند در سال گذشته با رشد محدود به حدود ۲۲۵ میلیون تُن رسید و این کشور را در رتبه دهم صادرکنندگان دریایی جهان قرار داد. این رشد اندک عمدتاً به دلیل کاهش صادرات سنگ‌آهن و تمرکز بر صادرات فرآورده‌های نفتی، مواد معدنی و محموله‌های کانتینری بوده است.
هند با بیش از ۸۰ بندر فعال و ثبت بیش از ۷۰ هزار تماس کشتی، سهم قابل توجهی در فعالیت‌های بندری دارد. با این حال، بندر Mundra به‌عنوان بزرگ‌ترین بندر این کشور با ۲۲۴.۵ میلیون تُن تناژ ناخالص در رتبه پنجاهم جهانی قرار دارد. دولت هند در راستای ارتقای جایگاه بندری، تا سال ۲۰۳۰ میلادی هدف‌گذاری کرده است سه بندر عظیم جدید راه‌اندازی کند و زیرساخت‌های دریایی کشور را گسترش دهد. در حوزه ناوگان تجاری، هند با سهم ۱.۵ درصدی از ظرفیت جهانی، در جایگاه نوزدهم جهان قرار دارد. این کشور با هدف دستیابی به ظرفیت ۱۰۰ میلیون تُن ناخالص و ورود به جمع پنج مالک بزرگ ناوگان جهان، برنامه‌ریزی بلندمدتی تا سال ۲۰۴۷ میلادی تدوین کرده است.

پیشروی هند در بازیافت سبز کشتی‌ها
در بخش کشتی‌سازی نیز، با وجود سابقه‌ای تاریخی، هند سهمی محدود در بازار جهانی دارد و در سال ۲۰۲۴ میلادی تنها ۰.۳ درصد از دفتر سفارش جهانی را در اختیار داشته و در رتبه سیزدهم جهانی قرار دارد. کوشین شیپ‌یارد به‌عنوان پیشتاز این صنعت در کشور هند شناخته می‌شود. سیاست‌های حمایتی دولت، بر ارتقای جایگاه هند به جمع ۱۰ کشور برتر کشتی‌ساز تا ۲۰۳۰ و پنج کشور برتر تا ۲۰۴۷ متمرکز است. هند هم‌اکنون حدود ۱۲ درصد از نیروی انسانی دریایی جهان را تأمین می‌کند و با هدف‌گذاری برای افزایش این سهم به ۲۰ درصد، در حال تثبیت موقعیت خود به‌عنوان یک قطب تأمین دریانورد جهانی است. همچنین، در حوزه بازیافت کشتی‌ها، این کشور با سهم ۳۰ درصدی در رتبه دوم جهانی پس از بنگلادش قرار دارد.
نکته قابل توجه، پیشروی هند در انطباق با کنوانسیون هنگ‌کنگ برای بازیافت سبز کشتی‌ها است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که تأسیسات بازیافت کشتی در هند از نظر انطباق با الزامات زیست‌محیطی، پیشرفته‌تر از رقبای منطقه‌ای مانند بنگلادش و پاکستان هستند. با توجه به رشد پرشتاب اقتصادی، موقعیت ژئوپلیتیکی و ظرفیت بالای انسانی، هند در حال تبدیل شدن به یکی از ارکان کلیدی صنعت جهانی دریانوردی است. هرچند چالش‌هایی نظیر رقابت شدید در کشتی‌سازی و نیاز به نوسازی زیرساخت‌ها باقی است، اما رویکرد یکپارچه دولت هند در توسعه ناوگان، بنادر، بازیافت و منابع انسانی، افق روشنی را برای آینده دریایی این کشور ترسیم کرده است.

رویای هند برای صنعت کشتی‌سازی جهان
بیش از یک‌دهه است که هند به دنبال تبدیل‌شدن به یکی از غول‌های مطرح و بزرگ صنعت کشتی‌سازی در جهان است. سال۲۰۱۲ بود که وزیر کشتیرانی هند اعلام کرد، این کشور سیاست جدیدی را در قالب برنامه‏ای ۱۲مرحله‏ای با هدف توسعه فعالیت‏های صنعت کشتی‏سازی خود در پیش گرفته است. طی سال‌های گذشته مسئولان مختلف هند بارها و بارها اعلام کرده‌اند، برنامه‌ریزی‌هایی صورت‌ گرفته که هدف از اجرای آن، توانمندکردن هندوستان برای رقابت شانه به شانه با کشورهای پیشرو صنعت کشتی‏سازی -چه در بازارهای داخلی و چه در سطح بین‏المللی- است. براساس گفته مقام‌های هندی، تمرکز سیاست جدید در جهت تقویت ظرفیت‏های تعمیراتی، تحقیق و توسعه همراه با ساخت کشتی‏های تجاری خواهد بود. در این میان بارها خبرهایی مبنی بر تلاش هند برای جذب سرمایه از کشورهای دیگر جهان نیز در رسانه‌ها منعکس شده است.
در همین ارتباط و در راستای کسب سهم بیشتر از بازار کشتی‌سازی جهانی شرکت کشتی‌سازی دولتی مازاگون هند در حال مذاکره برای خرید ۵۰درصد از سهام کارخانه کشتی‌سازی زیان‌ده کلمبو در سریلانکا به ارزش ۵۳میلیون دلار است. ارزش این معامله ۵۲.۹۶میلیون دلار است که نشان‌دهنده حداقل ۵۱درصد از سهام کارخانه کشتی‌سازی کلمبو است. این سهام قبل از این در اختیار شرکت کشتی‌سازی اونومیچی ژاپن بود که در دسامبر سال۲۰۲۴ میلادی اعلام کرد، تصمیم گرفته مالکیت آن را واگذار کند. مازاگون اعلام کرد که برای خرید سهام کارخانه با شرکت اونومیچی قرارداد امضا کرده است. شرکت ژاپنی نیز برای فروش ۵۱درصدی سهام کشتی‌سازی کلمبو چراغ سبز نشان می‌دهد. مدیر‌عامل مازاگون اعلام کرد، این معامله در انتظار تأییدیه‌های قانونی و نظارتی است.
در این میان رسانه‌ها گزارش داده‌اند که یکی از اهداف هند در راستای رقابت با کشور‌های پیشرفته کشتی‌سازی، ساخت کشتی‌های کوچک و متوسط است. در حالی‌که چین و کره‌جنوبی بیشتر در زمینه تولید کشتی‌های بزرگ و غول‌پیکر فعالیت دارند، هند قصد دارد با تمرکز بر ساخت کشتی‌های کوچک‌تر، مزیت رقابتی خود را در بازار جهانی کشتی‌سازی تقویت کند. در این راستا، هند نقشه‌راهی را در سال۲۰۲۱ میلادی ترسیم کرده است که چشم‌انداز آن برای سال ۲۰۳۰ میلادی به‌طور روشن مشخص شده است. در این نقشه، تمرکز ویژه‌ای بر نیروی انسانی آموزش‌دیده و متخصص، توسعه زیرساخت‌ها، آموزش دریانوردان، توسعه مراکز آموزشی ساخت و تعمیر کشتی و استفاده از فنّاوری‌های روز شده است.