امید متین - در چند ماه اخير نگاه و توجه مراجع تصميم ساز و تصميم گير به مقوله مهم و راهبردي فرهنگ دريايي در جامعه دريايي كشور رو به فزوني نهاده است. طي چند سال اخبر، روزنامه دریایی سرآمد با انتشار مطالب متعدد در باره فرهنگ دريايي و ضرورت رويكرد ملي به  آن و نيز با ارائه طرح  هاي فرهنگي كلان به سازمان هاي متعدد، تلاش بي وقفه اي براي توجه  دادن به توسعه فرهنگ دريايي مبذول داشت. دراين رابطه، همچنان تلاش‌ها بايد ادامه يابد و مجموع اهالي فرهنگ به وادي فرهنگ دريايي گرايش بيشتري پيدا كنند. 
در اين مسير، نقش سازمان‌ها و ارگان‌هاي دريايي برجسته است كه اگر آن‌ها حركت هدفمند و برنامه‌ريزي شده‌اي را شروع كنند بي‌ترديد جامعه فرهنگي و ادبي و هنري كشور اشتياق نشان خواهد داد و همراهي خواهد 
كرد. 
غربت فرهنگ دريايي در ايران
فرهنگ دريايي در ايران مهجور است و افكار عمومي چندان با آن اخت نيست. حتا فرهنگ دريايي در استان‌هاي ساحلي كه با دريا زندگي مي‌كنند، معنا و مفهوم ملي ندارد و در تنگناي نگاه قومي و استاني باقي مانده است. به طور كلي در كشور ايران فرهنگ دريايي به عنوان يك نوع خاص و ويژه و تعريف شده وجود خارجي ندارد. اكثر جمعيت ايرانيان فارغ از حال و هواي دريا و به دور از زندگي و ذائقه دريايي هستند. اين نقص بزرگي است كه مهم ترين مانع در برابر توسعه دريايي كشور است زيرا فرهنگ زيربناست و بدون اين زيربنا ساير اقدامات بي نتيجه خواهد بود.
اين است كه ما در گروه رسانه ای سرآمددریایی سال‌ها تلاش مي‌كنيم که هشدار دهيم و مساله را به عنوان يك مساله ملي مطرح كنيم. 
نقش نيروي دريايي در فرهنگ
گاهي شنيده مي‌شود كه نيروي دريايي يك ارگان نظامي است و كاري به فرهنگ ندارد! اين سخن چيزي جز بيان يك نادان يا يك دشمن نيست. كساني كه نمي‌فهمند و يا كساني كه مي‌فهمند و عمدا تلاش مي‌كنند اركان مهم فرهنگ ساز را به بهانه‌هاي گوناگون از چرخه فرهنگ دريايي كشور همچنان دور نگه دارند.بر عكس نظر اينان، نيروي دريايي به دليل برخورداري از روح سلحشوري و حماسه، ار اركان اصلي يك فرهنگ است. آن قدر مهم است كه بدون در نظر گرفتن اصول حماسي، يك فرهنگ همواره ناقص الخلقه و ابتر خواهد بود. 
حماسه بي ترديد روح فرهنگ است. نگاه به ادبيات جهاني نشان مي‌دهد كه تمدن‌ها براي زنده ماندن به خلق روح حماسي نياز دارند تا جايي كه اسطوره‌ها را به عنوان ستون فقرات فرهنگ و تمدن خود خلق مي‌كنند. اين اسطوره‌ها يا واقعي هستند و يا تخيلي. جايي پهلواني به نام رستم هست و فردوسی او را رستم دستان مي‌كند تا يك سلحشور تمام عيار، نقطه بزرگي و اعتماد به نفس ملي يك ملت باشد و در جايي ديگر كه اين واقعيت را ندارند، با خرج ميلياردها دلار، سوپر من و بت من و مرد شش ميليون دلاري و... مي سازند تا روح حماسي در كالبد جامعه بدمند و خودباوري و بزرگي را به جامعه خود تزريق كنند. 
به هر روي، روح سلحشوري و حماسي براي يك فرهنگ مهم است زيرا قهرمان مي‌سازد. قهرمان يك الگوي برتر است و مي‌تواند  نوجوانان و جوانان را به سمت هدف مشخصي جذب و هدايت كند. ارزش قهرمان براي يك جامعه حياتي است تا جايي كه رومن رولان نويسنده شهير فرانسوي مي‌گويد: اگر جامعه اي در خلق قهرمان مشاركت نكند، جامعه بدبختي است. يعني بدبختي و خوشبختي يك جامعه به شدت به وجود قهرمان وابسته است. 
اين است كه نيروي دريايي ارتش جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان كانون‌هاي حماسي و سلحشوري دريايي ايران نقش بارز و بسيار قوي و موثر و سرنوشت‌سازي در فرهنگ دريايي و آينده فرزندان اين مروز و بوم دارند. 

360 درجه براي فرهنگ
آن چه به وسيله نيروي دريايي ارتش قهرمان ايران، با نقش آفرینی فرزندان شكوهمند بانو ايران در آب‌های بین‌المللی آفريده شد، دو وجه دارد: يك وجه نظامي و ديگري فرهنگي. وجه نظامي آن يك اثر بيشتر ندارد: تقويت بنيه نظامي و افزايش توان مقابله با دشمنان. آيا چيز ديگري مي‌توان به اين جنبه افزود؟
اگر سلحشوري واقعه 380 درجه فقط در جنبه نظامي خلاصه و ختم شود، يك واقعه تاريخي به يك بسته نظامي كوچك محدود و تمام مي‌شود. اين است كه رهبر حكيم انقلاب براي استفاده از اين  گنج به دست آمده و در دیدار با دست اندرکاران ناوگروه 86 براي فرهنگ ملي تاكيد مي‌فرمايند. 
وجه فرهنگي 360 درجه:
نگرش رهبر حكيم ما وسعت بي‌نهايت دارد. اين حكيم فرزانه به خوبي درك مي‌كند كه ارزش و اعتبار فرهنگي اين واقعه بي‌نهايت است و اين اقدام به تمام نسل‌هاي ايران تعلق دارد و مي‌تواند علاوه بر افزايش اعتماد به نفس ملي، در توسعه فرهنگ دريايي، در افزايش خودباوري، در گرايش جوانان به دريا و... اثرهاي بسيار بزرگي دارد. اين واقعه با معجون فرهنگ، تمام ناشدني است؛ همان گونه كه رستم و سياوش و... تمام ناشدني هستند زيرا با فرهنگ ايراني عجين شده‌اند و همواره نماد بزرگي و مجد يك ملت هستند. 
واقعه كربلا، از نگاه ديني نمونه بارز و بسيار بلندي از حماسه است. چه در كل و چه در صورت فردي آن، جرياني ساخته است كه نه يك ملت بلكه ملت ها را به دنبال خود مي‌كشد و مي‌برد تا جايي كه «هيهات من الذله»‌به يك باور و به يك رفتار تبديل مي‌شود. واقعه 360  درجه هم جزيي از يك جريان بزرگ سلحشوري و حماسه آفريني است كه نمي‌تواند در بسته كوچك تفكر نظامي باقي بماند و جامعه خيال كند كه يك مانور نظامي بوده و آن را دنبال نكند. 
همان‌گونه كه حماسه آفريني‌ها در بستر تاريخ، مرشد و راهنماي يك گروه يا يك ملت يا ملت‌ها شده است، هر اقدام حماسي در گستره و بلندي خود، جمع بزرگي را در مي‌نوردد. يك واقعه مانند كربلا ملت‌ها را ، يك واقعه مانند شاهنامه ايرانيان سراسر جهان را و يك واقعه مانند دفاع مقدس هشت ساله و 12 روزه در گستره خود و 360 درجه و امثال آن هم در شعاع خود موثرند و مي‌توانند جريان‌ساز باشند. 
فرهنگ دريايي ايران
در فرهنگ دريايي، واقعه‌هاي زيادي به عنوان دست مايه نداريم. يا شايد دقيق‌تر اين باشد كه بنويسم مجموع داشته‌هاي فرهنگ دريايي خود را نمي‌شناسيم. هيچ متولي مشخصي طي 200 سال اخير به مقوله فرهنگ دريايي ايران به طور منسجم و هدفند ورود نكرده است هر چه هست يا برنامه‌هاي داخلي سازمان‌ها و ارگان‌هاست و يا برنامه‌هاي بومي چند استان ساحلي و تمام. كيس در سطح ملي به عنوان تصميم‌ساز و تصميم‌گير براي توسعه دريايي كشور وجود خارجي ندارد. اين نقص بي نهايت بزرگي است كه با اثرگذاري برخي نهادها و سازمان‌ها قابل رفع است. نيروي دريايي يكي از آن اركان اثرگذار است. نه اين كه متولي باشد يا بشود، بلكه مي‌تواند «مطالبه‌گري مهم و موثر» باشد و بخواهد كه هم به نفع نيروي دريايي و هم به نفع تمام جامعه ايراني به فرهنگ دريايي توجه ويژه شود. اين مطالبه‌گري مي‌تواند به مطالبه‌گري ساير ارگان‌ها و نهادها و سپس به ورود برخي اركان مهم فرهنگي مانند شوراي عالي انقلاب فرهنگي به موضوع شود.يك عنصر 360 درجه و بيانات مقام معظم رهبري مرتبط با آن دو دليل بزرگ براي اين اقدام مهم و راهبردي است. كسي حق ندارد و نمي‌تواند بگويد كه چرا نيروي دريايي ارتش در بخش فرهنگ دريايي جامعه دخالت مي‌كند؛ زيرا اين نيرو يكي از ستون‌هاي محكم و سترگ فرهنگ دريايي ايران است. ستوني قابل اتكال و موقعيتي حماسي و قابل اعتنا و ركني كه درياهاي ايران بدون آن يتيم  خواهند بود و هيچ ارزش و اعتباري  نخواهند داشت. اين است كه انتظار داريم نيروي دريايي يكي از پيشقراولان توسعه فرهنگ دريايي براي كل كشور ايران باشد. يك ركن محكم و موثر و سرنوشت ساز. يك پيشرو قابل اعتنا و قابل احترام. ركني كه ايرانيان دوستش دارند و به وجودش افتخار مي‌كنند.