لایروبی خلیج گرگان  از نگاه موافقان و مخالفان

 لایروبی کانال آشوراده که طی روزهای اخیر واکنش‌های متعددی نسبت به انجام آن برانگیخته شده،به گفته مسئولان موافق اجرای طرح قرار است با هدف نجات خلیج گرگان انجام شود ،اما از نگاه کارشناسان و کنش‌گران محیط زیست، این اقدام نه تنها کمک‌کننده نیست، بلکه مخرب هم است.حال، کدام گروه درست می‌گوید؟
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران درباره انتقادهایی که به مسائل فنی اجرای لایروبی اخیرا مطرح شده بود، خاطرنشان می‌کند: لایروبی بویژه در چنین مناطقی مشکلات خاص خودش را دارد. ماشین‌آلات خاص را می‌طلبد. شاید بهترین کار این بود که لای به داخل دریا منتقل شود ، اما انجام این اقدام به دستگاه‌هایی نیاز دارد که آب‌خور بالایی دارند و این منطقه عمق لازم برای فعالیت این ماشین‌آلات را ندارد.
 کاویان از انجام چند مرحله بازدید کارشناسی از این منطقه برای انجام عملیات لایروبی خبر می‌دهد و معتقد است که پس از بررسی‌ها و کارشناسی‌ها نهایتا بهترین تصمیم برای کمک به خلیج گرگان اتخاذ شد.
احیاء خلیج به موازات ایجاد زیرساخت‌های گردشگری
علاوه بر دغدغه‌هایی که مخالفان لایروبی کانال آشوراده بابت درست اجرا نشدن لایروبی این کانال مهم دارند، دغدغه مهم دیگرشان انجام اقداماتی برای ایجاد تاسیسات گردشگری در آشوراده است ، زیرا مسئولان موافق لایروبی در کنار تأکید برای نجات خلیج گرگان، نگاه و توجه ویژه‌ای هم به رونق گردشگری در این منطقه دارند.
استاندار گلستان در نشست شورای اداری گلستان که ۱۱ خرداد برگزار شد به این موضوع اشاره مستقیمی داشت و گفت:
«در کنار اجرای این امر(لایروبی)، باید طرح گردشگری جزیره آشوراده در زمان معین و طبق همان دستور اجرایی شود. جزیره آشوراده که زمانی کد روستایی داشت و جمعیت در آن ساکن بودند و هنوز هم آثار از زندگی همچون وجود اردوگاه، شیلات، مسجد در آن وجود دارد، امروز در آستانه نابودی است و در حالی که رییس جمهور به وزیر راه و شهرسازی ضرب‌الاجل ۱۰ روزه داد تا از شورای عالی معماری و شهرسازی مجوز اجرای طرح طبیعت‌گردی و گردشگری آن را بگیرد، معاون وزیر نه تنها اقدامی نکرد، بلکه نامه‌ای هم در جهت مخالفت با اجرای این طرح نوشته است. مردم گلستان تا چه زمانی باید زیر سایه این مسائل، از رشد و توسعه محروم باشند؟ من اگر نتوانم این مشکلات را حل کنم، دیگر ماندن من بر این مسوولیت فایده‌ای ندارد و از این سِمَت کناره‌گیری خواهم کرد.»
به دلیل همین اظهارات است که در کنار برخی ابهامات فنی اجرایی عملیات لایروبی کانال آشوراده باعث افزایش نگرانی دوستداران محیط زیست می‌شود ، همین تأکیدها بر ضرورت اجرای طرح‌های گردشگری در آشوراده است ؛ مساله‌ای که طی سال‌های اخیر بارها با واکنش‌های مختلف کنش‌گران محیط زیست قرار گرفت ، چرا که معتقدند اجرای طرح‌های گردشگری مد نظر برخی موافقان از بین بردن زیست‌بوم شکننده آشوراده را به دنبال خواهد داشت.دبیر و مؤسس کمیته مشورتی میانکاله یکی از افرادی است که اعتقاد دارد لایروبی به بهانه آب‌رسانی از دریا به خلیج گرگان در حقیقت اسم رمز آغاز اجرای زیرساخت‌های گردشگری در آشوراده است.
حر منصوری عبدالملکی با تأکید بر این‌که لایروبی کانال آشوراده هیچ کمکی به احیاء خلیج گرگان نمی‌کند، به خبرنگار ایرنا می‌گوید: ما دلایل کارشناسی و مستدلی برای اثبات زیان‌آور بودن لایروبی این کانال مهم داریم که بارها بیان کردیم. از ابهام در چگونگی جمع‌آوری لای و رسوب برداشت شده از کانال و تبدیل شدن آن به کانون ریزگردها گرفته تا نقش و اهمیت کانال آشوراده برای پرندگان و بسیاری از دلایل دیگر ، اما یک نکته مهم دیگر که به چشم می‌خورد همزمانی لایروبی با تلاش‌هایی برای ازسرگیری پروژه‌های مربوط به گسترش زیرساخت‌های گردشگری در منطقه است.
وی می‌افزاید : چند روز پیش عملیات جاده‌سازی در حوالی آشوراده بار دیگر از سر گرفته شد ؛ عملیاتی که سال ۱۳۹۷ آغاز شده بود و پس از رسانه‌ای شدن و پیگیری‌های دوستداران محیط زیست متوقف شده بود چرا باید همزمان با لایروبی کانال آشوراده آن هم به بهانه احیاء خلیج گرگان از سر گرفته شود؟
لایروبی غیرکارشناسی
منصوری عبدالملکی به دلایل فنی زیان‌آور بودن لایروبی کانال آشوراده نیز اشاره می‌کند و می‌افزاید: نخستین نکته مهم این است که رسوب و لای برداشت شده قرار است در صد هکتار از اراضی این زیستگاه ارزشمند با ارتفاع ۱۵۰ تا ۲۰۰ سانتی متر دپو شود. این رسوب‌های برداشت شده از سبک‌ترین ذرات موجود در آب هستند که قابلیت تبدیل شدن به ریزگرد را دارند. آن هم در فاصله ۳.۵ تا پنج کیلومتری بندر ترکمن. در واقع اجرای این عملیات نه تنها زیستگاه پرندگان و گونه‌های گیاهی ارزشمند را تهدید می‌کند، بلکه برای مردم ساکن این منطقه و گلستان نیز تهدید بزرگی محسوب می‌شود.مدیر انجمن دیده‌بان میانکاله تصریح می‌کند: برای درک این‌که رسوب موجود در این کانال چقدر سبک هستند می‌توان به این نکته اشاره کرد که نزدیک‌ترین رودخانه با کانال آشوراده حدود یکصد کیلومتر فاصله دارد. این یعنی رسوبی که در این کانال قرار گرفته شامل سبک‌ترین ذراتی است که این مسیر طولانی را در آب‌های آرام طی کرده‌اند و به این نقطه رسیدند. این ذرات سبک و میکرونی بلافاصله پس از این‌که در معرض نور خورشید، گرمای هوا و باد قرار بگیرند خشک می‌شوند و در هوا معلق خواهند شد. پرسش صریح ما این است که چرا باید در این منطقه کانون ریزگرد ایجاد شود؟وی موضوع مهم دیگر را از بین رفتن پوشش گیاهی ارزشمند و خاص زیستگاه در عرصه‌ای به مساحت یکصد هکتار بیان می‌کند و می‌افزاید: گیاهی که سطح عرصه‌های انتخاب شده برای دپوی رسوب را پوشانده دارای ریشه‌های سطحی است که باعث می‌شود آب ریشه لایه سطحی عرصه را مرطوب نگه دارد و از فرسایش بادی خاک جلوگیری شود. با دپو کردن رسوب در این عرصه‌ها، عملا این پوشش گیاهی از بین 
می‌رود.
منصوری عبدالملکی کانال آشوراده را مهم‌ترین زیستگاه پرندگان در این تالاب بیان می‌کند و می‌گوید: این کانال اصلی‌ترین زیستگاه پرندگان در میانکاله محسوب می‌شود. با لایروبی آن در واقع یکی از زیستگاه‌های پرندگان تخریب می‌شود. ضمن این‌که کارشناسان هم معتقدند لایروبی این کانال نمی‌تواند مشکل خلیج گرگان را حل کند و برای احیای خلیج باید به دنبال راه‌های درست‌تر بود.
راهکار جایگزین، گردشگری سازگار
این کنش‌گر محیط زیست بر این باور است که به جای لایروبی کانال آشوراده که علاوه بر طول زیاد، محدودیت‌هایی هم برای انتقال لای و رسوب دارد، بهتر است که موافقان لایروبی به فکر لایروبی کانال چپاقلی باشند که دسترسی آسانی برای انتقال رسوب به مناطق امن در آن وجود دارد.
وی می‌افزاید: کانال چپاقلی در همسایگی بندرترکمن قرار دارد و به دلیل دسترسی مناسب‌تر می‌توان رسوب برداشت شده را از آن محدوده خارج کرد. ضمن این که با عمیق کردن این کانال راه دسترسی شکارچیان غیرمجاز که به دلیل عمق کم کانال به سادگی وارد زیستگاه می‌شوند نیز قطع می‌شود. از طرفی نیز این کانال فاصله کمتری با دریا دارد و آب‌رسانی به کانال در آن با سرعت بیشتری انجام می‌شود.منصوری عبدالملکی تلاش برای رونق گردشگری بدون ضابطه‌ در آشوراده را نیز کماکان بهانه اصلی برای لایروبی کانال آشوراده می‌داند و خاطرنشان می‌کند: مساله این است که هدف اصلی احیاء خلیج نیست. بلکه عده‌ای به دنبال اجرای طرح‌های گردشگری غیرکارشناسی در منطقه هستند. به عنوان شخصی که نزدیک به ۲۰ سال است پرنده‌نگری را در میانکاله ترویج می‌دهم، اتفاقا طرفدار گردشگری متناسب با میانکاله هستم. اما حرف ما این است که گردشگری مد نظر برخی از این مسئولان با منافع محیط زیست و میانکاله در تضاد است.این کنش‌گر محیط زیست تصریح می‌کند: گردشگری در مناطقی مانند میانکاله باید بر اساس بررسی و محاسبه «ظرفیت برد» طراحی و اجرا شود. یعنی ظرفیت منطقه برای پذیرش گردشگر محاسبه شود و بر اساس آن ظرفیت که با متر و معیارهای دقیق محیط زیستی برآورد می‌شود به فکر رونق گردشگری در چنین منطقه‌ای بود.
لایروبی خلیج گرگان  از نگاه موافقان و مخالفان
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه