شروع دوران تازه رویارویی دنیای غرب و جهان اسلام
ادامه از صفحه اول
در دوران اصلاحات و روشنگری در اروپا، دیگر نوبت کنار گذاشتن غلط پنداری اولیه آباء کلیسایی و تفاسیر کژ و آشفته عُلما و جدلیون عهد وسطایی پیرامون اسلام بود. غلبه بر ساختارهای فکری تنگ نظرانه و ستیهشی دوران جنگ های صلیبی پیرامون اسلام کم کم جای خود را به ارزیابی های ظاهرا مثبت از عوالم اسلامی و تعاطی و تعامل با عوالِم غنی، متنوع و پر رمز و راز آن داده و این به پیدایش شرق شناسی در قالب یک علم نوپا در باختر زمین منجر شد. شرق شناسی نیز بعدها به یکی از ابزارهای مؤثر درخدمت توسعه منافع استعماری اروپائیان و فتوح نظامی و سیاسی آنان تقریبا درتمام حوزه های اسلامی قرارگرفت.
فروپاشی امپراتوری عثمانی دراوایل هزاره دوم نقطه عطفی در جریان قرن های متمادی کشاکش و سوء تفاهم میان غرب و اسلام بود که باعث به یغما رفتن تمام کیان جهان اسلام شد. با جنگ اول، بامعاهده ساکس پیکو، و جنگ دوم با تأسیس اسرائیل، بر تسلیم ژئوپلیتیکی مسلمین مهر نهایی زد و نهایتا با داعش تمام حیثیت آن را بر باد داد و تحقیرش کرد. دنیای غرب در ممالک اسلامی به ویژه در خاورمیانه دست بالا پیدا کرد و استیلای تقریبا کامل خود را بر این منطقه به کرسی نشاند. از سوی دیگر، در عرصه بین المللی، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، گویا نظم نوین جهانی و جهان یک قطبی به رهبری ایالات متحده اعلام شد و داشتند اعلامیه "پایان تاریخ" را هم امضا می کردند که برآمدن چین و روسیه پوتین از یک سو، همینطور جنبش های بیداری و اسلام خواهی از سوی دیگر، سد راه شان شد.
روندهای جدید ادامه پیدا کرد تا اینکه امروزه انفعال "مخاطره جوی" غربی ها و به ویژه ایالات متحده را شاهد هستیم. نقطه اوج چنین فرآیندی، در رویکردهای نوظهور اوانجلیست های سفید امریکای شمالی و در قامت دونالد ترامپ و به تأثیر از آن، در راست گرای مهاجم و افراطی، در دیگر ممالک غربی آشکار است.
در جهان اسلام و در خاورمیانه، طی یکصد ساله اخیر شاهد مجاهدات مصلحینی چون اقبال، سید جمال، سید قطب، شیخ شلتوت، محمد عبده، میرزای شیرازی، علامه طباطبایی، شریعتی، مطهری و دیگران هستیم که به جنبش های اسلامی و استقلال خواهی منجر و به انقلاب بزرگ سال 57 درایران ختم شد. انقلاب، تکانه سنگینی در جهان اسلامی ایجاد کرد و آن را به درون رویارویی های تاریخی مجددی با دنیای غرب وارد کرد.
با توجه به این مرور کوتاه تاریخی، سوالی که اینک باقی می ماند این است که در شرایط جاری همچنان باید به روایت های اسلام سیاسی متأخر متوسل شد؟ مثلا در ایران همچنان باید به خوانش عقل گرایانه امثال آخوند خراسانی و علامه طباطبایی و قانون اساسی گرایی امثال میرزای نائینی و دیگران حوالت داد؟ اندیشه های این بزرگان، امروزه واقعا در کجای این معرکه مستقیم و اجتناب ناپذیر و این دوران بحرانی گذار قرار دارند؟ به نظر می رسد مفاهیمی نظیر حکمرانی، توسعه، دموکراسی، اقتصاد و امثالهم علی رغم حتما "عقلانی و ضروری بودن "شان، بعد از این دوران گذار محتوم و شاید این سزارین خونین، موجودیت واقعی و معنای اصیل خود را پیدا خواهد کرد.
شکی نیست آنان که به دنبال راه های بینابینی هستند و تفاهم جویی را توصیه می کنند، حتما این تعبیرات را، جزمیت ایدئولوژیکی می دانند که با واقعیات زمان و مکان انطباق ندارد. اما ظهورعینی این مواجهه و رویارویی عینیت یافته جهان غرب با ممالک اسلامی را چگونه تفسیر می کنند؟ آن را انکار می کنند؟ مخصوصا زمانی که ایالات متحده، ابرقدرتی که با نشانه های افول آشکارِ خود مواجه است و اجبارا راه هجوم و غلبه در پیش گرفته است؟ باید به تمامه از روند بازگشت و هویت خواهی دیرپای جهان اسلام و جریان نوزایی آن طفره رفت؟ امروزه از سینا و صحرا در شمال آفریقا، از مدیترانه و شامات تا جزیره العرب و از بین النهرین و ایران تا شبه قاره و هندوکش، همه قرار و آرام خود را از دست داده اند.
ارسال دیدگاه
عناوین این صفحه
-
شرارت در آبراههای بین المللی بدون پاسخ نمیماند
-
دادگاه ویژه برای«یقه سفیدها»
-
طرح شفافیت را مصادره نکنند
-
افزایش غنیسازی اقدام مناسبی برای «گام چهارم» است
-
شروع دوران تازه رویارویی دنیای غرب و جهان اسلام
-
انتصاب ۱۰ عضو شورای عالی آموزش و پرورش
-
ایران یا مانند کشوری عادی رفتار کند یا شاهد فروپاشی اقتصادش باشد
-
وضعیت پرونده پوریا عالمی از زبان وکیلش
-
لایحه نظام جامع بازنشستگی آبان تقدیم مجلس میشود
-
تفکیک وزارت صمت آسیب جدی به تنظیم بازار وارد میکند
اخبار روز
-
آشنایی با کفپوش عایق برق فشار قوی
-
«معلم خصوصی ارزان و آنلاین برای شب امتحان» با یک تلفن!
-
تقدیرشرکت آب و نیرو از قهرمانان ورزشی شهرستان گتوند در مسابقات جهانی
-
راه اندازی کارگاه تولید شمش آلومینیوم از ضایعات
-
آمادگی پیام رسان بله برای ارائه خدمات به مسافران سرزمین وحی
-
پرداخت 2200 میلیارد تومان از مطالبات مراکز دانشگاهی طرف قرارداد
-
توزیع ۳۵ هزار بسته معیشتی در مناطق سیل زده استان سیستان و بلوچستان
-
تغییر نگاه به سرمایهگذاریها موجب شده تا بسیاری از دعواهای حقوقی با مذاکرات حل شود
-
بهسازی فضاهای بی دفاع شهری جهت کاهش آسیب های اجتماعی
-
تجهیز بیش از ۱۰۰۰ هکتار از زمینهای کشاورزی اردبیل به سیستم آبیاری تحت فشار
-
بهینهسازی طرح روسازی دال خط کوهاندار برای رفع معضل راهآهنهای کویری
-
استفاده از ظرفیت های مردمی در پروژه های اشتغال زایی با همت بنیاد برکت در سال جهش تولید با مشارکت مردم
-
اتمام خط کشی محوری جنوب به شمال خیابان ولیعصر (عج)
-
بهرهبرداری از نخستین نیروگاه خورشیدی حمایتی کشور در کاشان
-
تلاش مضاعف، برنامه محوری و تخصص گرایی - هم افزایی، سودآوری
-
اهمیت طراحی وبسایت برای کسب و کارهای سنتی
-
آغاز بهکار TV شهری در ورودی ساختمان منطقه دو پایتخت
-
۱۰۰ ساختمان بلند در پایتخت روی گسل قرار دارد
-
۱۴ شهر و روستای سیستان و بلوچستان تحتتاثیر زلزله قرار گرفت
-
اولویت همه شرکتهای صندوق ذخیره باید سودآوری و توجه به اقتصاد دانش بنیان باشد