بازار بورس از حدود یک ماه گذشته، تحت تاثیر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نوساناتی را تجربه کرده و دچار فضایی مبهم شد، اما با هویدا شدن نتیجه این انتخابات، مشخص شد که سهامداران بیش از اندازه بر تاثیر این انتخابات بر بازار سهام، توجه کرده بودند.
بورس بعد از روند صعودی پرشتابی که در پیش گرفت از مرداد ماه وارد فاز نزولی شد. در ابتدا اکثر کارشناسان وجود روند نزولی در بازار را طبیعی اعلام کردند و معتقد بودند بعد از رشد غافلگیرکننده‌ای که شاخص بورس از خود به یادگار گذاشت، در پیش گرفتن چنین روندی دور از ذهن نبود و با توجه به سرعتی که بورس از کانال یک میلیون واحد داشت طبیعی است که روند نزولی بازار شتابی مشابه با روند صعودی را داشته باشد.
با نزدیک شدن انتخابات آمریکا و پیش‌بینی‌های انجام شده مبنی بر احتمال پیروزی بایدن، شاخص بورس بار دیگر وارد فار نزولی شد و سهامداران به اتخاذ تصمیم‌های هیجانی خود در این بازار ادامه دادند، اما کارشناسان با تحلیل‌هایی که از بازار داشتند اعلام کردند، انتخاب بایدن یا ترامپ تفاوتی در روند بازار ایجاد نمی کند و با انتخاب هر یک از آنها بورس برای مدتی کوتاه تحت تاثیر تغییر و تحولات قرار می‌دهد و بعد از آن دوباره به مسیر اصلی خود در معاملات باز می‌گردد.
همچنین در ادامه اظهارنظرها اعلام شد، بازار سرمایه، بازاری کوتاه‌مدت نیست و برای افرادی که به دنبال سرمایه گذاری بلندمدت در بورس هستند تفاوتی ندارد چه کسی رییس‌جمهوری آمریکا می‌شود زیرا به طور حتم همه بازارها تاثیری کوتاه مدت و فوری را از این اتفاق می‌پذیرند و سرمایه‌گذاران باید این موضوع را مدنظر قرار دهند که ممکن است رشد بورس دیگر نتواند همچون ماه‌های نخست سال جاری روند صعودی پرشتابی را تجربه کند.
هفته گذشته و با پایان یافتن انتخابات آمریکا، سرمایه‌گذاران در انتظار اعلام نتیجه این انتخابات بودند تا بتوانند تصمیم نهایی برای سرمایه‌گذاری و ورود سرمایه خود به بازار طلا، ارز، بورس یا سپرده‌های بانکی بگیرند.
یک روز بعد از پایان انتخابات، زمزمه‌هایی شنیده شد مبنی بر اینکه احتمالا ترامپ به عنوان پیروز انتخابات ریاست جمهوری خواهد بود که این موضوع به سرعت، روند معاملات بورس را تغییر داد و باعث رشد قیمت ها در بازارهای سرمایه‌گذاری و تمایل برخی سرمایه‌گذاران برای ورود سرمایه‌هایشان به بازار سهام شد.
اگر با انتخاب «بایدن» زمینه ایجاد گشایش و بازگشت دوباره به برجام فراهم شود، علاوه بر کاهش فشار حداکثری به ایران، زمینه افزایش صادرات در کشور و رشد میزان بازدهی شرکت‌ها فراهم می‌شود و در کنار آن به دلیل افزایش ارزش افزوده شرکت‌ها بازار به مسیر صعودی باز می‌گردد.
در بازار باید این نکته را مدنظر قرار داد که فقط بخشی از مشکلات موجود در کشور مربوط به حوزه خارجی است، بخش دیگر آن وابسته به مسایل داخلی است که باید زمینه رفع آنها فراهم شود.
بعد از برجام شاهد ایجاد برخی از گشایش‌ها در کشور بودیم اما به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌های داخلی، امکان استفاده از ظرفیت‌های موجود در کشور وجود نداشت.تاثیر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بر ایران مساوی با دیگر کشورها خواهد بود، به همین دلیل انتخاب بایدن نمی‌تواند تاثیر چندانی را در اقتصاد ایران داشته باشد.
بازار حدود سه ماه در مسیر اصلاحی قرار داشت و اصلاح‌های مربوطه را انجام داده است، بنابراین اکنون فضای مناسبی برای سرمایه‌گذاری در بورس ایجاد شده است.
بسیاری از سهام حاضر در بازار بعد از اصلاح‌های ایجاد شده در موقعیتی ارزنده قرار گرفتند و فرصتی مناسب را برای سرمایه‌گذاری ایجاد کرده‌اند، دلار اکنون وارد مسیر کاهشی شده است و تحت تاثیر آن سهام وابسته به دلار با روند نزولی همراه شدند که این موضوع ضمن ایجاد هیجان در کلیت بازار، روند کلی بازار را تحت تاثیر قرار داده است.
به صورت عمده سهامداران در بازار بدون تحلیل و با هیجان در صف‌های فروش قرار گرفتند و باعث ایجاد شتاب در روند اصلاحی بازار شدند.
بورس به دلیل اصلاح‌های شدیدی که تجربه کرده است در صورت رفع هیجان موجود می‌تواند روند مثبتی را نسبت به سایر بازارها در پیش گیرد.
در صورت رفع مشکلات موجود در زیرساخت‌ها، بازار سهام می‌تواند به عنوان بهترین بازار برای جذب نقدینگی‌ها و هدایت آنها به بخش مولد باشد.
باید بتوان با برنامه‌ریزی‌های لازم نقدینگی‌های موجود در کشور را به سمت تولید هدایت کرد، در وضعیت فعلی بازار نباید درگیر رشد هیجانی و بی‌منطق باشد، به همین دلیل سهامداران نباید تحت تاثیر صف‌های ایجاد شده تصمیم به معامله در بازار بگیرند.
موضوعی که اکنون در بازار سهام وجود دارد گذر از دوران ترامپ و ورود به عصر حداقل چهار ساله بایدن است، آثار این انتقال در کوتاه‌مدت ممکن است بازارهایی را که از تورم به رونق رسیده بودند را با یک دوره رکود قیمتی مواجه کند.
اثر این انتقال قدرت در بین فعالان بازار سهام و حتی سایر بازارها انتظار از تغییر ساختاری در نظام تحریم‌ها، کاهش ریسک‌های سیستماتیک و هزینه‌های تحمیل شده بر صنایع است.
انتظارات تورمی باعث ایجاد رفتارهای هیجانی در بازار شده است،ابهام‌های موجود ممکن است تعاملات تجاری بزرگ و جریان پول‌های هوشمند را به حالتی از توقف موقت پیش ببرد که این موضوع می‌تواند محرک یک دوره رکود پساتورمی باشد.
در این دوره باید پارادایم‌های کلان مورد رصد قرار گیرند که هر کدام از آنها اگر با انتظارات همخوانی نداشته باشند می‌تواند منجر به تغییر فضای فعلی شود.
* نائب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران