فاطمه عباسی راد - با آن که صنعت حمل‌ونقل دریایی بخش مهمی از اقتصاد ایران را تشکیل می‌دهد، اما مناطق ساحلی کشور در فقر و محرومیت غرق هستند، به طوری که دو استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان در رده چهار استان فقیر کشور قرار گرفته اند. دریا منشا برکت است و از گذشته این طور بوده، اکنون نیز این طور است. پیشتر ماهی و ماهیگیری سبب توسعه مناطق ساحلی می‌شد، اما اکنون حالا حمل‌ونقل دریایی است که سهم عمده را در توسعه مناطق ساحلی ایفا می‌کند. اما در ایران، اوضاع آنطور که انتظار می‌رود، پیش نرفته است. با آن که کشور ما مالک چندین مجتمع بزرگ بندری در شمال و جنوب کشور است، اما دقیقا برخی از محروم‌ترین استان‌های کشور در مناطق ساحلی قرار دارند. آن طور که رضا شیخ‌بیگلو، استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه شیراز در مقاله خود با عنوان «شناسایی مناطق محروم ایران با استفاده از رتبه بندی ترکیبی» نشان داده است، استان‌های ایلام، خراسان شمالی، هرمزگان و سیستان و بلوچستان به عنوان محروم‌ترین استان‌های کشور شناخته می‌شوند. اما جالب این جاست که دو استان از این چهار استان، یعنی هرمزگان و سیستان و بلوچستان صاحب مهم‌ترین بنادر کشور هستند؛ مجتمع بندری شهید رجایی در استان هرمزگان و مجتمع‌های شهید بهشتی و شهید کلانتری در منطقه چابهار استان سیستان و بلوچستان قرار دارند. این پدیده حتی از تریبون‌های رسمی کشور نیز بیان شده است. به طوری که نماینده ولی فقیه در هرمزگان و امام جمعه بندرعباس در خطبه های نمازجمعه شهر بندرعباس گفته است:  بر اساس اخبار منتشره مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی و نهادهای حمایتی، هرمزگان در ردیف چهار استان فقیر اول کشور قرار دارد و این زیبنده پایتخت اقتصادی کشور نیست. از نظرآمار افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) و اداره کل بهزیستی نیز همین وضعیت را داریم.
به گزارش اقتصادسرآمد، حجت الاسلام و المسملین محمد عبادی زاده در این خصوص اظهار کرد: این درحالی است که هرمزگان با ظرفیت های بالایی که دارد به عنوان پایتخت اقتصادی ایران  و پر درآمد ترین استانها، بخش عمده ای از اشتغال کشور را فراهم می کند. درآمارهای منتشره سال ۹۵  نرخ بیکاری  در هرمزگان ۲۱و نیم درصد بوده که عمده آنان را افراد دانش آموخته مراکز آموزش عالی تشکیل می دهند که دراین زمینه نیز جزء چند استانی هستیم که بیشترین دانشجوی بیکار را دارد.وی با بیان اینکه ۶۰ درصد صادرات و واردات کشور از هرمزگان انجام می شود اظهار داشت: همه ساله میلیاردها تومان درآمد حاصله به حساب خزانه واریز می شود که برای تخصیص و بازپس دادن درصدی از سهم قانونی این درآمدها به این استان محروم نیاز به کار و تلاش نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی  و همچنین مسوولان و برنامه ریزان استانی دارد. نمایندگان مجلس سهم ما را برای زدودن فقر و ایجگاد اشتغاال و تامین درآمدهای استان بگیرند زیرا باید توجه ویژه ای به هرمزگان که در پایین ترین خط فقر قرار دارد بشود زیرا این  مطلوب نیست  که ضمن داشتن  درآمد بالا فقیر باشیم.معین الدین سعیدی، نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی نیز در رابطه با فقر در چابهار گفته است: ریشه‌های حاشیه نشینی در منطقه متعدد است و این پدیده با توجه به عمق و رشد روز افزون محرومیت به الگویی منحصر به فرد در دنیا تبدیل شده است که علت آن هم کم توجهی به روستاها و خشکسالی است. در جنوب سیستان و بلوچستان مشکلات متعددی در بحث سلامت، آب شرب، راههای ارتباطی، کیفیت آموزشی، فضاهای ورزشی، طرح هادی وجود دارد و با استانداردهای استانی فاصله معنا داری وجود دارد.
وی ادامه داده است: وقتی سخن از محرومیت به میان می‌آید ممکن است اینگونه عنوان شود که جنوب کرمان و میناب هم جزو مناطق محروم محسوب می‌شوند اما محرومیت در چابهار بسیار متفاوت است. اکنون ۸۱ درصد مردم جنوب استان به صورت سقایی آبرسانی می‌شوند و پنج شهرستان این منطقه فاقد فاضلاب هستند.
به عقیده این نماینده مجلس، برای حل مشکلات منطقه ابتدا باید مشکل را به رسمیت شناخت و از پاک کردن صورت مسئله خودداری کرد. اگر می‌خواهیم سواحل مکران توسعه پیدا کند باید ابتدا توسعه انسان مکرانی محقق شود و اگر توسعه محلی محقق نشود بندر، پتروشیمی و راه آهن مشکلی را حل نمی‌کند چرا که پروژه‌های اینچنینی برای اقتصاد کشور برنامه ریزی شده‌اند و از آنها سودی عاید مردم نمی‌شود.
ظرفیت‌های مناسب سواحل مکران و اهمیت توسعه شرق هرمزگان قراراست اقدام‌های بزرگی در این مناطق صورت گیرد که با سرعت بخشیدن به آن در واقع مناطق ساحلی در این محدوده را متحول کرده و آینده درخشانی در پیش روی خواهد داشت .فریدون همتی استاندار هرمزگان  نیز آبان ماه سالجاری در این راستا با بیان اینکه پی گیر اجرای طرح‌های بزرگی در راستای توسعه سواحل مکران در شرق استان از جمله احداث شهر جدید ساحلی در منطقه جاسک هستیم، ابراز داشت: شهر جدید مکران به وسعت پنج هزار هکتار در۳۰ کیلومتری غرب جاسک ایجاد می‌شود .وی بیان داشت: راه اندازی پالایشگاه و ایجاد پایانه صادرات نفت کشور در جاسک، احداث نیروگاه یک‌هزار و ۴۰۰ مگاواتی در کوهستک سیریک و آب شیرین کن‌های مختلف در سواحل شرق هرمزگان از دیگر برنامه‌های توسعه‌ای سواحل مکران است که موجب اشتغال و رفع محرومیت می‌شود . استاندار هرمزگان یادآورشد: از آنجایی که دولت تمرکز ویژه‌ای برای عمران، آبادانی و توسعه شرق هرمزگان وهمچنین جذب سرمایه گذاران را دارد لذا به زودی سازمان توسعه سواحل مکران در این منطقه تشکیل می‌شود .همتی یادآورشد: برای آموزش و تربیت نیروهای ماهر در مناطق شرق هرمزگان باید از سوی اداره کل فنی وحرفه ای هرمزگان برنامه ریزی ‎های لازم صورت گیرد تا نیروهای بومی این منطقه درطرح‌های توسعه مکران مشغول به کار شوند
البته فقر در مناطق ساحلی، به هرمزگان و سیستان و بلوچستان محدود نمی‌شود. هر دو استان خوزستان و بوشهر نیز از فقر رنج می‌برند، و هنوز فراموش نشده که دو دانش‌آموز بوشهری به علت فقر خودکشی کردند. در مناطق شمالی کشور نیز وضعیت چندان مطلوب نیست. در مقاله‌ای که مهدی پندار و همکاران او با عنوان « بررسی و سطح‌بندی میزان محرومیت در استان‌های شمالی کشور» منتشر کرده است، نشان داده شده که 40 درصد دهستان‌های مناطق شمالی ایران با فقر دست‌وپنجه نرم می‌کنند. ایران گام‌های بلندی را برای توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل دریایی برداشته است. اما باید دید که این گام‌ها به رفع محرومیت در مناطق ساحلی نیز منجر خواهد شد، و یا توسعه همچنان در انحصار مرکز باقی خواهد ماند.