اگر شبکه مسائل صنعت ریلی را به سه بخش، «وضعیت ساختارسازمانی»، «کارآیی» و «اثربخشی» تقسیم کنیم، ساختار سازمانی، نقش اصلی را در برطرف کردن مشکلات راه‌آهن کشور دارد.
به گزارش اقتصادسرآمد ، به دلیل گستردگی شهر‌ها، تقاضا‌های ایجاد شده و افزایش جمعیت، اقتصاد دنیا وابستگی فراوانی به صنایع واسط و خدمت دهنده به خصوص صنعت حمل و نقل پیدا کرده است.بالندگی یک اقتصاد زمانی رخ می دهد که تولیدات در اسرع وقت و با کمترین هزینه به دست مصرف کنندگان خرد و کلان برسد تا زنجیره‌ تولید به مصرف بتواند به راحتی شکل گرفته و نیازهای مختلف جامعه را تامین کند.در بین مدهای مختلف حمل و نقل، حمل و نقل ریلی به دلیل برخورداری از ویژگی‌هایی نظیر کاهش مصرف انرژی، ایمنی بیشتر و قابلیت جابه‌جایی حجم بالای بار و مسافر، اهمیت فراوانی دارد و به همین دلیل اغلب کشورهای پیشرفته دنیا با سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت روی صنعت ریلی، مسیر رشد اقتصادی خود را هموار می کنند.
در عین حال برای استفاده از منافع ترانزیتی، موقعیت جغرافیایی کشور مورد نظر اهمیت فراوانی دارد، برای مثال اگر کشوری جزیره‌ای باشد (‌نظیر ژاپن) نمی‌تواند از طریق ترانزیت درآمدزایی داشته باشد؛ وقتی به موقعیت جغرافیایی کشورمان نگاه می‌کنیم، متوجه مزیت خدادادی اتصال خاکی به چندین قاره و شبه قاره‌ اطراف کشورمان می شویم، مزیتی که می‌تواند از طریق ترانزیت حتی به اندازه‌ درآمد نفتی برای کشور ارزآوری داشته باشد، اما متاسفانه این مزیت در سال‌های اخیر مغفول مانده است.
‌حمل و نقل ریلی در حوزه‌ اقتصاد پیچیدگی های خاص خود را دارد، در واقع به طور خلاصه می‌توان گفت، سودآوری اصلی شبکه ریلی به حمل بار است و یک کشور به ندرت می‌تواند از حمل مسافری ریلی کسب سود داشته باشد.
اگر نگاهی به آمار و ارقام منتشر شده از حمل بار از صنعت ریلی بیندازیم، متوجه این نکته خواهیم شد که فاصله‌ زیادی تا تحقق اهداف و دسترسی به چشم انداز‌های تعیین شده داریم.اصلاح ساختار سازمانی در اولویت مدیریت جدید شرکت راه‌آهن باشد
محمدجواد خسروشاهی، کارشناس حمل و نقل ریلی، در این‌باره به خبرنگار فارس می‌گوید: طبق اهداف بالادستی و سند چشم انداز صنعت ریلی، سهم جابه‌جایی بار و مسافر از طریق حمل و نقل ریلی باید به ترتیب به ۳۰ و ۲۰ درصد در کشور برسد، اما متاسفانه این آمار، به ترتیب حدود ۱۰ و ۸ درصد در بخش های باری و مسافری است.
وی ادامه داد: از طرفی متاسفانه در طی سالیان گذشته در این زمینه آمار رو به افولی داشته‌ایم، به جز بازه‌ زمانی کوتاهی که در آن بازه مدیر عامل وقت، قائل به ناکارآمد بودن ساختار صنعت ریلی بود و تلاش خود را جهت تغییر این ساختار نشان داد، این تلاش ها نیز موجب افزایش عملکرد صنعت ریلی در آن بازه کوتاه شد.
این کارشناس حمل و نقل ریلی بیان کرد: اگر شبکه مسائل صنعت ریلی را به سه بخش، «وضعیت ساختار سازمانی»، «کارآیی» و «اثربخشی» تقسیم کنیم، ساختار سازمانی نقش اصلی را در برطرف کردن مشکلات این حوزه دارد، به این معنا که یک بدن مریض را هرچه قدر هم با مسکن آرام کنیم، بدون فکر برای درمان اصولی، صرفا خود را به خواب زده ایم.
خسروشاهی اضافه کرد: بهبود کارآیی راه آهن شاید همان مُسکن باشد، چرا که با دستورات از بالا به پایین نمی‌توان یک صنعت را سود ده کرد، و باید کار در دستان بخش خصوصی با نظارت دستگاه های دولتی قرار بگیرد، آن وقت دیگر نیازی به ابلاغ و بخشنامه نیست؛ مشکل صنعت ریلی ما ساختار ترکیبی و ناقص از حالت خصوصی و دولتی است و ضرورت دارد اصلاح این ساختار د‌ر اولویت مدیریت جدید شرکت ر‌اه‌آهن باشد.ضرورت جدا‌سازی جایگاه‌‌ دولتی از تصدی‌گری در راه‌آهن و سپردن مسئولیت به مردم
وی اظهار داشت: شاید بیان راه حل اصلی برای مدیران ارشد صنعت ریلی سخت باشد، زیرا ازخودگذشتگی خاصی را می‌طلبد و مستلزم جدا سازی جایگاه‌های دولتی از تصدی‌گری راه آهن کشور و سپردن مسئولیت به مردم است، شعاری که رئیس دولت سیزدهم همواره بر آن تاکید داشته است.
این کارشناس حمل و نقل ریلی تصریح کرد: حالتی می تواند نجات‌دهنده بخش صنعت ریلی ما باشد که در آن معاون وزیر، ناظر و جهت دهنده‌ وضعیت کلان صنعت ریلی است، نه مدیرعامل شرکت راه آهن؛ در ساختار صحیح، مدیرعامل وظیفه‌ تضمین سودآوری دارد و بخش دولتی زمین بازی را تعیین می‌کند، در این ساختار، اهداف و چشم انداز ها توسط بدنه دولتی ترسیم شده و وزارت راه و شهرسازی با نظارت و تنظیم‌گری کار را به شرکت‌های خصوصی یا در واقع همان مردم واگذار می‌کند. خسروشاهی اذعان کرد: این نسخه شاید برای مدیران محافظه کار تلخ به نظر برسد، زیرا باید دست از میز ریاست بر همه چیز بردارند‌. فارس