به گزارش اقتصادسرآمد، توسعه فعالیت های انسانی در سالهای اخیر این نگین سرزمین‌های میانه را مانند تمامی زیست بوم‌های آبی در جهان تحت تاثیر قرار داده است و شرایط این دریاچه را در آستانه ها قرار داده اما این در حالیست که حتی یک لحظه نمی توان جهان را با فقدان زیستی و اغمای اکولوژیکی این کلان زیست بوم در نظر گرفت. به همین دلیل کشورهای اطراف دریاچه خزر در 4 نوامبر 2003 در تهران گردهم آمدند تا اقدامات مشترکی را برای حفظ شرایط زیستی و اکولوژیکی این دریاچه تعریف و به مرحله اجرا درآورند.
 
از آن زمان تاکنون جمهوری اسلامی ایران نیز بنا به وظیفه ذاتی خود در حفظ و احیای شرایط زیستی و اکولوژیکی در زیست بوم‌های مشترک و بین‌المللی، فارغ از مرزهای سیاسی، برنامه های خود را در پیشبرد اهداف کنوانسیون تهران و اجرای برنامه‌ها در چارچوب کنوانسیون تهران در پیش گرفت که هم اکنون نیز در راس اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست و به ویژه معاونت دریایی قرار دارد.
 
همچنین در این مدت پیگیری تصویب پروتکل ارزیابی اثرات زیست محیطی فرامرزی دریای خزر ذیل کنوانسیون تهران در مجلس شورای اسلامی که با حمایت‌های نمایندگان محترم بویژه کمیسیون کشاورزی و فراکسیون محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی انجام گرفت، بخشی از اقدامات ما در بهبود شرایط زیستی دریای خزر بود.
 
برنامه ریزی برای برگزاری COP7 (هفتمین اجلاس کشورهای متعاهد کنوانسیون تهران) به میزبانی جمهوری اسلامی ایران با حضور وزرای محیط زیست کشورهای عضو در سال جاری و در دستور کار قرار دادن موضوعات مهم و دغدغه های جدی کارشناسان و صاحبنظران این حوزه از جمله کاهش تراز دریای خزر بعنوان مهمترین چالش منطقه و اتخاذ تدابیر لازم برای مدیریت و سازگاری با این چالش‌ها، تصمیم‌گیری در خصوص دبیرخانه دایمی کنوانسیون تهران و تدوین برنامه اقدام منطقه‌ای بررسی و مدیریت چالش کاهش تراز دریای خزر، از جمله فعالیت هایی است که به صورت جدی برای آنها برنامه‌ریزی شده است.
 
در این خصوص راه‌اندازی برنامه پایش منطقه ای محیط زیست دریای خزر با همکاری کشورهای حاشیه خزر و عضو کنوانسیون به منظور انجام پایش های هماهنگ و یکپارچه در منطقه جهت پایش و ارزیابی وضعیت زیست محیطی دریای خزر نیز از جمله پیشنهادات ما در این حوزه خواهد بود که هدف اصلی آن تهیه و تدوین یک برنامه پایش هماهنگ و یکسان توسط کشورهای عضو کنوانسیون تهران در محدوده دریای خزر است که در آن ظرفیت های منطقه نیازها و الزامات اجرای یک برنامه پایش هماهنگ مشخص شده باشد.
 
همچنین معاونت دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با توجه به رویکرد محیط زیستی دولت چهاردهم پیش نویس طرح اقتضایی منطقه ای مقابله با نشت نفت در شرایط اضطراری در راستای به تصویب رسیدن و امضای پروتکل آمادگی واکنش و همکاری منطقه ای در مبارزه با سوانح آلودگی نفتی الحاقی به کنوانسیون تهران پروتکل آکتائو با همکاری سازمان بین المللی دریانودری (IMO) را نهایی کرده که امیدوار است در اجلاس بعدی به تصویب برسد.
 
در همین راستا پروژه منطقه ای بررسی و مدیریت زباله های دریایی بویژه پلاستیک های دریای خرز آغاز شده و برنامه مستمر پایش و پیشگیری از آلودگی‌های منتهی به محیط زیست دریای خزر و اقدامات قانونی شامل صدور اخطاریه ها و معرفی به دادگاه و پیگیری رفع آلودگی واحدهای آلاینده و تکمیل سیستم های تصفیه پساب به جد در حال پیگیری و انجام است.
 
ما برای تحقق سیاست های محیط زیستی حفاظت از این اکوسیستم ارزشمند در طول مدت زمان یک سال گذشته کارگروه ملی بررسی و مدیریت کاهش تراز خزر را با حضور وزارت امور خارجه، راه و شهرسازی، نیرو و سایر دستگاه ها تشکیل دادیم و برنامه جامع پایش محیط زیست دریای خزر شامل بررسی تمامی پارامترهای آلودگی و زیستی و اکولوژیک در سواحل جنوبی دریای خزر (با همکاری پژوهشکده و تحقیقات شیلات) را شروع کردیم که امیدواریم نتایج مثبت آن در کوتاه مدت مشاهده شود.
 
ما همچنین فعالیت پروژه بررسی نوسانات تراز خزر و مدلهای پیش‌بینی تغییرات تراز خزر در سال‌های آتی تا ۲۰۵۰ و برنامه های سازگاری و تاب آوری و کاهش اثرات را آغاز کردیم و در راستای حفاظت از یکی از ارزشمندترین زیستمندان و شرکای ما در این کهن ترین موزه تاریخ طبیعی آبی جهان، برنامه اقدام ملی حفاظت از فوک خزری را تدوین و اجرایی کرده ایم که امیدواریم جنبه های اجرایی آن مورد موافقت و توجه سایر کشورها نیز قرار گیرد. همچنین تاسیس دبیرخانه فوک خزری با مشارکت دانشگاه تربیت مدرس، تدوین اطلس زیست بوم های حساس ساحلی دریای خزر و اجرایی کردن طرح جامع علاج بخشی خلیج گرگان نیز از جمله اقداماتی است که از یک سال پیش تاکنون جهت بهبود شرایط این زیست بوم ارزشمند به صورت جدی پیگیری و انجام شده است.
 
واضح و مبرهن است که حفظ زیست بومی که با 5 کشور جهان مرز مشترک دارد نیازمند همکاری‌های جدی منطقه‌ای و حتی بین‌المللی است اما تلاش ما برای حفظ این میراث ارزشمند منوط به هیچ حسن وعده یا خلف وعده‌ای از سوی سایر کشورها نخواهد بود و ما برای ایران و برای فرزندانمان خود را متعهد و موظف به حفظ این میراث طبیعی می‌دانیم.