به گزارش اقتصاد سرآمد، بررسی‌ها نشان می‌دهد که با امضای تفاهم‌نامه بین فرودگاه امام‌(ره) و شرکت راه‌آهن برای ایجاد شهر لجستیک در استان تهران، این فرودگاه بین‌المللی به شبکه ریلی کشور متصل خواهد شد و امکان بهره‌برداری همزمان از شبکه هوایی و ریلی فراهم می‌شود. این پروژه با هدف توسعه حمل‌ونقل ترکیبی و افزایش ظرفیت ترانزیت کشور دنبال شده و در دستور کار قرار دارد. پیش از این فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی در دولت چهاردهم اظهار کرده بود که شهر لجستیک تهران، پروژه‌ای فراملی و بین‌المللی در توسعه حمل‌ونقل کشور است. این پروژه نیازمند همکاری جدی شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران و شهر فرودگاهی امام‌خمینی(ره) است.
شهر لجستیکی تهران یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های زیرساختی در حال احداث ایران است که در جنوب‌غربی تهران‌(نزدیک فرودگاه امام‌خمینی) واقع شده و هدف آن تبدیل‌شدن به هاب لجستیکی منطقه‌ای در خاورمیانه است. این شهر لجستیکی با مساحتی بیش‌از ۲۵۰۰هکتار، ترکیبی از انبارهای هوشمند، مراکز توزیع، پارک‌های صنعتی، ترمینال‌های چندوجهی‌(هوایی، ریلی، جاده‌ای) و خدمات گمرکی را در بر می‌گیرد. در این میان برخی کارشناسان و تحلیلگران معتقدند؛ در حالی‌که هزینه لجستیک در ایران ۲برابر میانگین جهانی است و ۷۰درصد کامیون‌های ترانزیتی از داخل تهران عبور می‌کنند، پروژه شهر لجستیکی تهران به‌عنوان بزرگ‌ترین زیرساخت لجستیکی خاورمیانه در حال تکمیل فاز نخست است.

اهمیت شهر لجستیکی در نزدیکی تهران
شهر تهران به‌عنوان یکی از کانون‌های اقتصادی کشور، با داشتن ویژگی‌هایی خاص از جمله موقعیت مرکزی و دسترسی به شبکه‌های حمل‌ونقل، می‌تواند نقشی کلیدی در بهبود اقتصاد ایران ایفا کند. وجود یک شهر لجستیکی در تهران باعث بهبود عملکرد زنجیره تأمین داخلی می‌شود. این امر می‌تواند موجب تسهیل حرکت کالاهای مختلف از تولید به مصرف و همچنین کاهش زمان و هزینه‌های حمل‌ونقل شود. با بهینه‌سازی فرایندهای لجستیکی، کالاها به سرعت به بازارهای مختلف کشور می‌رسند و نیازهای مصرف‌کنندگان به سرعت تأمین می‌شود.
شهر لجستیکی تهران با توجه به موقعیت استراتژیک خود می‌تواند به‌عنوان یک مرکز تجاری منطقه‌ای عمل کند. دسترسی به بازارهای آسیای‌میانه، قفقاز و حتی اروپا، فرصت‌هایی برای جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی در زمینه حمل‌و قل و تجارت فراهم می‌آورد. این امر می‌تواند به رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال در کشور کمک شایانی کند. همچنین در پی بهبود زیرساخت‌ها و ارتقای فناوری‌های لجستیکی در تهران، هزینه‌های حمل‌ونقل به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد. این موضوع -به‌ویژه برای تولیدکنندگان داخلی- مهم است، زیرا کاهش هزینه‌ها می‌تواند قیمت نهایی کالاها را کاهش دهد و رقابت‌پذیری آ‌نها را در بازارهای داخلی و بین‌المللی افزایش دهد.
فعالیت‌های لجستیکی مستلزم حضور نیروهای متخصص در زمینه‌های مختلف از جمله حمل‌ونقل، انبارداری، مدیریت زنجیره تأمین، فناوری اطلاعات و خدمات گمرکی است. توسعه شهر لجستیکی تهران می‌تواند موجب ایجاد هزاران شغل جدید و ارتقای سطح مهارت‌های نیروی کار در این حوزه‌ها شود. همچنین تهران به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در مرکز کشور، به‌عنوان دروازه‌ای برای ورود و خروج کالاها به سایر نقاط ایران و کشورهای همسایه عمل می‌کند. شهر تهران با داشتن دسترسی به خطوط ریلی، جاده‌ای و هوایی، این امکان را به شرکت‌های لجستیکی می‌دهد که بهترین و سریع‌ترین راه‌های حمل‌ونقل را برای انتقال کالا انتخاب کنند. این امر به تسهیل تجارت و کاهش زمان تأمین کالا در داخل کشور و همچنین ارتقای صادرات کمک می‌کند.
شهر لجستیکی تهران می‌تواند نقش حیاتی در رشد اقتصادی و توسعه سیستم حمل‌ونقل کشور ایفا کند. با توجه به موقعیت جغرافیایی تهران و دسترسی به شبکه‌های مختلف حمل‌ونقل، این شهر به‌عنوان یک هاب لجستیکی می‌تواند به تسهیل تجارت داخلی و خارجی، کاهش هزینه‌های لجستیکی و بهبود عملکرد زنجیره تأمین کشور کمک کند. بااین‌حال، برای تحقق این هدف نیاز به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، هماهنگی بیشتر بین نهادهای مختلف و توجه به مسائل زیست‌محیطی و قانونی احساس می‌شود.

توسعه حمل‌ونقل ترکیبی در اولویت
جبارعلی ذاکری، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران روز گذشته و در مراسم امضای تفاهم‌نامه راه‌اندازی شهر لجستیک تهران، با بیان اینکه شهر فرودگاهی و شبکه ریلی مکمل یکدیگر هستند، اظهار کرد: امیدواریم آثار و برکات مثبت این توسعه به کشور بازگردد و جایگاه حمل‌ونقل بین‌المللی را تقویت کند. وی افزود: اهمیت بارهای بین‌المللی بر هیچ‌کس پوشیده نیست و برای صادرات و واردات، حمل‌ونقل ترکیبی ضروری است. بسته به طول مسیر، مبدا و مقصد، استفاده از مودهای مختلف حمل‌ونقل می‌تواند انتقال کالا را با حداقل هزینه و کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام دهد.
«ذاکری» با اشاره به حضور رئیس‌جمهور در بازدید اخیر از بندر خشک آبتین گفت: این حضور نشان‌دهنده اهمیت ویژه موضوع حمل‌ونقل ریلی و بین‌المللی است. ایشان بر توسعه فعالیت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی، استفاده از هوش مصنوعی و سامانه‌های هوشمند و یکپارچه‌سازی سیستم‌های حمل‌ونقل تأکید داشتند. وی ادامه داد: هدف ما ایجاد سامانه‌ای مشترک برای مدیریت بار و مسافر است تا صاحب کالا بتواند از یک تعرفه واحد پیروی کند و فرایند حمل‌ونقل به صورت شفاف و بهینه انجام شود. به‌عنوان مثال، بارهای با ارزش اقتصادی بالا و حجم کمتر، معمولاً از حمل‌ونقل هوایی استفاده می‌کنند، اما برای رساندن کامل کالا به مقصد، ترکیبی از حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی ضروری است.
مدیرعامل راه‌آهن تصریح کرد: تجربه شکل‌گیری شهرهای لجستیکی در دنیا نشان داده که این مراکز برای یکپارچه‌سازی و افزایش ظرفیت حمل‌ونقل نقش حیاتی دارند. توزیع کالاها در شهر لجستیکی و هماهنگی میان مودهای مختلف، باعث تسریع و بهبود کیفیت خدمات حمل‌ونقل می‌شود. وی افزود: سال گذشته، ترانزیت بار کشور به ۲۰میلیون تن رسید که دوونیم‌میلیون تن آن ریلی و بقیه عمدتاً جاده‌ای و بخشی هم هوایی بود. با توجه به افق برنامه هفتم که پیش‌بینی ۴۰میلیون تن بار را دارد، همکاری و هماهنگی بین وزارت راه، گمرک، استاندارد و سایر دستگاه‌های نظارتی و امنیتی ضروری است.
«ذاکری» همچنین در پایان خاطرنشان کرد: با تکمیل زیرساخت‌های لازم، به‌ویژه ایجاد شهر لجستیکی تهران، می‌توانیم ظرفیت حمل‌ونقل بارهای بین‌المللی را افزایش داده و از موقعیت استراتژیک کشور بهره‌برداری کنیم. این مسیر مستلزم همکاری همه دستگاه‌ها و استفاده حداکثری از سامانه‌های هوشمند و هوش مصنوعی است.

تبدیل شهر فرودگاهی امام به مرکز لجستیک پیشرفته
رامین کاشف‌آذر، سرپرست شهر فرودگاهی امام نیز در حاشیه این مراسم و جمع خبرنگاران، با اشاره به ظرفیت‌های شرکت‌های داخلی در توسعه همکاری‌های بین‌المللی گفت: بسیاری از شرکت‌های ما توانایی لازم برای توسعه را دارند، اما متأسفانه به دلیل تحریم‌های ظالمانه و سوگیرانه‌ای که علیه کشور اعمال شده، شاید بخشی از ظرفیت‌ها و فرصت‌های ما کاهش یافته است. وی افزود: با وجود این شرایط، نباید مردم ما فرصت‌های خود را از دست بدهند. شعار ما این است که باید به هر طریقی شده، فرصت‌های مردم حفظ شود و از مسیر مشارکت با شرکت‌های بین‌المللی و توسعه همکاری‌ها، شاخص دسترسی بیشتر مردم به مقاصد جهانی از طریق حمل‌ونقل هوایی فراهم شود.
کاشف‌آذر گفت: اکنون پروازهای متعددی به مقصد روسیه و چین انجام می‌شود و شبکه پروازی شرکت‌های چینی با برنامه منظم، پروازهای روزانه‌ای به مقاصد مختلف آسیایی دارد. این شرایط، فرصت بسیار خوبی برای ایران فراهم کرده تا بتواند از ظرفیت پروازهای متعدد به جنوب‌شرق آسیا و چین استفاده کند. وی یادآور شد: بازار چین و جنوب‌شرق آسیا، بازاری بسیار بزرگ و رو به رشد است که می‌تواند در توسعه بار و مسافر کشور نقش بسزایی داشته باشد. در حال حاضر پروازهای منظمی به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، ترکیه، امارات و عراق انجام می‌شود و برنامه ما این است که پروازها به کشورهای همسایه افزایش یابد. همچنین مناطقی که شرکت‌های هواپیمایی داخلی امکان دسترسی مستقیم به آن‌ها را ندارند، باید از طریق همکاری‌های جدید پوشش داده شود تا شبکه پروازی کشور گسترده‌تر شود.
سرپرست شهر فرودگاهی امام درباره ضرورت شکل‌گیری شخصیت حقوقی سوم برای فعالیت در شهر لجستیکی گفت: از دهه‌۹۰ به بعد، مفهوم لجستیک مقدماتی جای خود را به لجستیک پیشرفته داده است. در لجستیک پیشرفته، زنجیره ارزش‌افزوده و خدمات زنجیره تأمین توسعه یافته و حمل‌ونقل با بخش بازرگانی پیوند خورده است. وی افزود: این تحول با ظهور شرکت‌های شخص ثالث شکل گرفته است. این شرکت‌ها تنها وظیفه حمل، تجمیع، توزیع و بسته‌بندی کالا را برعهده ندارند، بلکه فراتر از آن، اقدام به مونتاژ، سفارشی‌سازی، پردازش، آماده‌سازی محصول، الصاق بارکد، تضمین کیفیت، مدیریت موجودی و حتی مدیریت کالاهای برگشتی می‌کنند.
«کاشف‌آذر» تصریح کرد: این سطح از فعالیت به لجستیک پیشرفته معروف بوده و با ظهور شرکت‌های شخص ثالث لجستیک، اندازه بازار لجستیک از حدود ۹۰میلیارد در دهه‌۹۰ به بیش از هزارمیلیارد رسیده است. این موضوع اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد و فرصت‌های بی‌بدیلی را برای استقرار و فعالیت شرکت‌های پشتیبان در شهر فرودگاهی امام‌خمینی‌(ره) فراهم کرده است. سرپرست شهر فرودگاهی امام در پایان خاطرنشان کرد: هدف ما این است که از طریق این زیرساخت‌ها و امکانات یکپارچه، زمینه شکل‌گیری و توسعه لجستیک پیشرفته در کشور فراهم و شهر فرودگاهی امام‌خمینی‌(ره) به مرکزی برای مدیریت و پشتیبانی کامل زنجیره تأمین در سطح ملی و بین‌المللی تبدیل شود.