تاریخ انتشار:1404/8/25
بازگشت موقت آرامش به تجارت دریای سرخ

«سرآمد» گزارش می‌دهد؛

بازگشت موقت آرامش به تجارت دریای سرخ

اقتصادسرآمد- سهیل مرتضوی - پس از ماه‌ها تنش و درگیری در دریای سرخ، گزارش‌ها حاکی از توقف حملات نظامی و بازگشت نسبی آرامش به مسیرهای کشتیرانی این آبراه حیاتی است. این تحول که نتیجه مجموعه‌ای از توافقات غیررسمی و فشارهای دیپلماتیک قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی عنوان می‌شود، به‌عنوان نقطه‌عطفی در احیای نظم تجاری جهانی شناخته می‌شود. طی روزهای اخیر نیروهای حوثی یمن از توقف حملات خود به کشتی‌های تجاری در دریای سرخ و اهداف اسرائیلی خبر داده است؛ اقدامی که در صورت تداوم، می‌تواند به بازگشت ثبات نسبی در یکی از شریان‌های حیاتی تجارت جهانی منجر شود. این تحول پس از اعلام آتش‌بس در غزه رخ داده و نشانه‌ای از تغییر تاکتیکی در رفتار حوثی‌ها به‌شمار می‌رود.

به گزارش «اقتصاد سرآمد»، دریای سرخ یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌های دریایی جهان است که از طریق کانال سوئز، آسیا و اروپا را به هم متصل می‌کند. حدود ۱۲درصد از تجارت جهانی و نزدیک به ۹میلیون بشکه نفت در روز از این مسیر عبور می‌کند. در ماه‌های گذشته، در پی حملات پهپادی و موشکی به کشتی‌های تجاری، بسیاری از خطوط بزرگ کشتیرانی جهان مجبور شدند مسیرهای خود را به دور دماغه امیدنیک در جنوب آفریقا تغییر دهند؛ اقدامی که زمان و هزینه حمل‌ونقل را تا ۴۰درصد افزایش داد.
با کاهش حملات و بازگشت امنیت نسبی، شرکت‌های بزرگ بار دیگر عبور از مسیر سنتی دریای سرخ را از سر گرفته‌اند. منابع صنعتی گزارش داده‌اند که نرخ بیمه بارهای عبوری از این منطقه که تا پیش از این پنج‌برابر افزایش یافته بود، اکنون به سطح پیش از بحران نزدیک شده است.
آخرین روزهای هفته گذشته بود که رسانه‌های بین‌المللی گزارش دادند؛ در نامه‌ای که از سوی یوسف‌حسن المدانی، رئیس ستاد ارتش حوثی‌ها خطاب به شاخه نظامی حماس منتشر شد، آمده است که عملیات نظامی فعلا متوقف شده، اما در صورت از سرگیری حملات اسرائیل به غزه، حوثی‌ها بار دیگر عملیات دریایی و موشکی را آغاز خواهند کرد. این پیام که از سوی سخنگوی این گروه در شبکه اجتماعی ایکس منتشر شد، هرچند اعلام رسمی پایان عملیات نیست، اما حاکی از تمایل به کاهش تنش است.

واکنش به موضع جدید یمنی‌ها چه بود؟
حوثی‌ها از اواخر سال ۲۰۲۳ و پس از حمله حماس به اسرائیل، حملات خود به کشتی‌ها و بنادر اسرائیل را آغاز کردند. این حملات موجب تعطیلی تقریبی بندر «ایلات» و کاهش شدید تردد از مسیر دریای سرخ شد؛ مسیری که پیش از آغاز بحران حدود ۱۰درصد از تجارت دریایی جهان را در خود جای داده بود. به گزارش فایننشال‌تایمز، طی دوسال گذشته دستکم چهارکشتی غرق و ۹نفر در اثر حملات حوثی‌ها کشته شده‌اند، در حالی‌که مسیر جایگزین دماغه امیدنیک، زمان و هزینه حمل‌ونقل بین آسیا و اروپا را به‌طور چشمگیری افزایش داده است.
واکنش آمریکا و اسرائیل نیز طی این مدت شدت یافته است. دولت بایدن چندین بار مواضع حوثی‌ها را هدف قرار داده و نیروی دریایی بین‌المللی برای حفاظت از کشتیرانی در دریای سرخ تشکیل داد. در ادامه، دولت ترامپ با بمباران گسترده مواضع حوثی‌ها مدعی «تسلیم» آنان شد، اما حملات موشکی این گروه تا تابستان امسال ادامه یافت. در ماه‌های اخیر نیز اسرائیل با حملات هوایی به صنعا، الحدیده و صعده، چند تن از فرماندهان ارشد حوثی را کشته است.
براساس گزارش رویترز، با وجود اعلام توقف حملات، کارشناسان نسبت به شکنندگی وضعیت هشدار داده‌اند. مارتین کلی، تحلیلگر گروه اطلاعات دریایی گفته است؛ حوثی‌ها همچنان توان و اراده لازم برای حملات ناگهانی را دارند و فعالان کشتیرانی احتمالا برای بازگشت به مسیر دریای سرخ منتظر «آزمون شرایط واقعی» خواهند ماند. به نظر می‌رسد تصمیم اخیر حوثی‌ها بیش از آنکه نشانه تغییر استراتژیک باشد، تلاشی برای بهره‌گیری سیاسی از آتش‌بس غزه و کاهش فشارهای نظامی آمریکا و اسرائیل است. بااین‌حال، اگر این روند تداوم یابد، ممکن است تجارت جهانی پس از دوسال اختلال، اندک نفسی تازه کند.
از زمان آغاز آتش‌بس در ۱۰اکتبر‌۲۰۲۵، شبه‌نظامیان حوثی مسئولیت هیچ حمله جدیدی را برعهده نگرفته‌اند. این گروه در طول جنگ اسرائیل و حماس با حمله به کشتی‌ها و هدف قرار دادن منافع اسرائیل، به شهرت بین‌المللی دست یافت؛ اقدامی که به گفته آن‌ها برای تحت فشار قرار دادن اسرائیل جهت توقف کارزار نظامی‌اش انجام می‌شد. در تاریخ ۸نوامبر‌۲۰۲۵، کانال سوئز شاهد بزرگ‌ترین ترانزیت کشتی‌های کانتینری در دوسال گذشته بود.

تاثیر آرامش دریای سرخ در زنجیره تأمین جهانی
بازگشت ثبات به دریای سرخ، تأثیر فوری بر هزینه‌های جهانی حمل‌ونقل داشته است. شاخص جهانی که نرخ حمل کانتینر را اندازه‌گیری می‌کند، طی دوهفته اخیر کاهش بیش از ۲۰درصدی را ثبت کرده است. کارشناسان لجستیک معتقدند که با بازگشت مسیر کوتاه‌تر دریای سرخ، نه‌تنها هزینه‌ها کاهش می‌یابد، بلکه فشار بر زنجیره‌های تأمین جهانی نیز کمتر می‌شود. این امر می‌تواند به کاهش قیمت کالاها، تثبیت بازارهای مصرفی و جلوگیری از افزایش مجدد تورم جهانی کمک کند.
در حوزه انرژی نیز توقف حملات باعث کاهش ریسک ژئوپلیتیکی شده است. قیمت نفت برنت که در اوج بحران تا مرز ۹۵دلار بالا رفته بود، اکنون به حدود ۸۲دلار در هر بشکه رسیده است. شرکت‌های بیمه دریایی، به‌ویژه بیمه‌گران اروپایی و آسیایی، اعلام کرده‌اند که هزینه پوشش‌های جنگی برای کشتی‌های عبوری از دریای سرخ و باب‌المندب کاهش یافته است.
توقف حملات در دریای سرخ نیز نتیجه مجموعه‌ای از مذاکرات غیرعلنی بین طرف‌های درگیر و میانجی‌گری چندکشور منطقه‌ای از جمله عمان و قطر ارزیابی می‌شود. تحلیلگران بر این باورند که این تحول نه‌تنها مانع گسترش تنش‌ها در خاورمیانه شده، بلکه می‌تواند به تقویت همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای و افزایش نقش بنادر جنوبی ایران، عربستان و مصر در شبکه تجارت جهانی منجر شود.
بازگشت آرامش به دریای سرخ، فراتر از یک تحول نظامی، نشانه‌ای از بازسازی اعتماد در تجارت جهانی است. این اتفاق، پیام روشنی به بازارها می‌فرستد: امنیت دریایی، ستون اصلی اقتصاد جهانی است و هرگونه بی‌ثباتی در آن، مستقیماً بر قیمت کالا، سوخت و امنیت غذایی جهان تأثیر می‌گذارد. در عین حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که ثبات کنونی شکننده است و برای حفظ امنیت بلندمدت این مسیر، نیاز به چارچوب همکاری منطقه‌ای پایدار و نظارت بین‌المللی مؤثرتر وجود دارد.

پیامدهای ژئوپلیتیکی و امنیتی
دریای سرخ به‌واسطه موقعیت جغرافیایی استراتژیک خود، پل ارتباطی میان اقیانوس هند و مدیترانه محسوب می‌شود و از طریق تنگه باب‌المندب و کانال سوئز، یکی از کوتاه‌ترین و پر‌ترددترین مسیرهای تجاری بین آسیا، اروپا و آفریقا را شکل می‌دهد. در سال‌های اخیر، افزایش تنش‌های نظامی در این منطقه و حملات به کشتی‌های تجاری، موجب اختلال جدی در تجارت جهانی شد. بسیاری از شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی در ماه‌های اخیر مسیر خود را به دور قاره آفریقا تغییر دادند که این تصمیم تأثیرات عمیقی بر هزینه، زمان و توازن زنجیره تأمین جهانی بر جای
 گذاشت.
اکنون، با کاهش چشمگیر حملات و بازگشت نسبی آرامش، تحلیلگران این وضعیت را یکی از تحولات مثبت و مؤثر بر اقتصاد بین‌الملل در سال‌جاری میلادی می‌دانند. دریای سرخ نه‌تنها یک مسیر تجاری، بلکه صحنه رقابت ژئوپلیتیکی میان بازیگران منطقه‌ای است. توقف حملات نظامی در این منطقه نشانه‌ای از تعادل موقت منافع سیاسی بوده که به‌واسطه فشارهای اقتصادی جهانی و مذاکرات پنهان حاصل شده است. به اعتقاد کارشناسان، این وضعیت فرصتی برای تقویت دیپلماسی دریایی منطقه‌ای فراهم کرده است؛ به‌ویژه برای کشورهایی مانند ایران، عربستان سعودی، مصر و عمان که نقش مؤثری در کنترل امنیت خطوط کشتیرانی دارند.

برچسب ها : تجارت دریای سرخ اقتصادسرآمد حملات نظامی

اخبار روز
ضمیمه