به گزارش اقتصاد سرآمد، دکتررضا جهانفر-دکترای جامعه‌شناسی ورزش و پژوهشگر پسادکترای دانشگاه تربیت مدرس_ در نوشتاری و با نگاهی جامعه‌شناسانه به ژئوپلیتیک ورزشی در شهر رامسر واقع در استان مازندران به‌عنوان یکی از استان‌های ساحلی کشور واقع شده در جنوب دریای خزر، راهکارها و راهبردهایی را جهت ایجاد حکمرانی مطلوب در استان‌های ساحلی حاشیه دریای کاسپین پیشنهاد کرده است. این مطلب را در ادامه می‌خوانید:
به‌رغم اینکه بخش عمده‌ای از مدال‌های کسب‌شده رشته‌های مختلف ورزشی در تاریخ ورزش ایران مربوط به استان‌های ساحلی ایران است، اما نقش «ورزش» در فرایند «توسعه» استان‌های ساحلی نامشخص است. یکی از نقش‌های قابل‌بررسی «ورزش» در «توسعه»، نقش «گردشگری ورزشی» در «توسعه» است. این نقش در استان‌های دارای جاذبه توریستی، بیش از سایر استان‌هاست. 

اهمیت و جایگاه دیپلماسی ورزشی
باید به نقش ورزش در حوزه «دیپلماسی ورزشی» نیز اشاره کرد. برابر مشاهدات اینجانب به‌عنوان پژوهشگرِ حوزه جامعه‌شناسی ورزش، سازمان‌های ورزشی و حتی ورزشکاران در طول سال‌های مختلف نه‌تنها بر فرایند توسعه کشورها، بلکه بر فرایند جنگ یا صلح نیز اثرگذار بوده‌اند. «دیپلماسی ورزشی » به‌عنوان یکی از اثرگذارترین دیپلماسی‌ها در ایجاد و تثبیت صلح پایدار شناخته می‌شود.
دیپلماسی ورزشی از بهره‌گیری از ورزش به‌عنوان یک عامل قوی و اثرگذار برای تقویت تعاملات، ارتباطات و همکاری‌های بین‌المللی بین کشورها سخن می‌گوید. در میان استان‌های ساحلی، استان‌های شمالی کشور به‌ویژه مازندران، نقش ویژه‌ای در سرافزاری ملی و کسب مدال‌های گوناگون دارند. از جمله اینکه مازندران، استانی است که اولین مدال طلای المپیک را پیش و پس از انقلاب کسب کرد و در المپیک پاریس در دوره گذشته نیز از مجموع ۱۲مدال، سهم مازندران ۴مدال بود. هم‌اکنون نیز مازندران تقریباً در هرسال معادل ۱۵استان کشور در رقابت‌های معتبر بین‌المللی موفق به کسب مدال می‌شود و در بازی‌های آسیایی نیز کسب ۳۰درصد مدال‌ها با مازندرانی‌هاست. 
در حال حاضر ورزشکاران مازندران در ۳۵رشته ورزشی در رقابت‌های آسیایی و جهانی مدال کسب می‌کنند که البته در صورت ارتقای امکانات سخت‌افزاری و زیرساخت‌ها و همچنین تقویت سرمایه انسانی به‌ویژه دانش‌افزایی مربیان و دست‌اندرکاران، این سهم قابلیت ارتقا دارد. در فرایند این ارتقا، استعدادیابی و تقویت پایگاه‌های قهرمانی نیز اثرگذار است. از سوی دیگر، مازندران همه‌ساله میزبان مسابقات مختلف بین‌المللی است. از جمله اینکه نخستین دوره مسابقات وزنه‌برداری نظامیان جهان‌(سیزم) با حضور ۸کشور، به میزبانی نیروی پدافند هوایی ارتش در شهر ساحلی بابلسر در آبان‌۱۴۰۴برگزار شد. پیش از این نیز در این شهر ساحلی مسابقات بین‌المللی کشتی جام عبداله موحد برگزار شد. مسابقات جهانی پرورش‌اندام مستریونیورس نیز در شهر ساحلی رامسر برگزار شد.
چندین دوره از مسابقات بین‌المللی کشتی جام جهان پهلوان تختی نیز در در شهرهای ساحلی تنکابن و بهشهر، مسابقات بین‌المللی کشتی جام شهید هاشمی‌نژاد را در بهشهر و چندین مسابقه بین‌المللی نیز در تعدادی دیگر از شهرهای ساحلی مازندران نظیر شهر ساحلی نور برگزار شد. به‌رغم این همه افتخارآفرینی و موفقیت ورزش مازندران در ابعاد مختلف قهرمانی، میزبانی و حتی موفقیت در استعدادیابی در عرصه ملی و بین‌المللی، هنوز وضعیت شناسایی و رسمیت بخشیدن به «قطب گردشگری ورزشی» در استان‌های شمالی- از جمله مازندران- نامشخص و فاقد برنامه‌های بلندمدت یا حتی کوتاه‌مدت است.

اهمیت تعاملات بین‌المللی در نظام مسائل ورزش
توجه داشته باشیم که یکی از مسائل مهم در «نظام مسائل ورزش» کشورمان، ضعف دیپلماسی ورزشی و تعاملات بین‌المللی است. بسیاری از شهرهای ساحلی ایران دارای پتانسیل میزبانی رویدادهای بین‌المللی ورزشی هستند. اما عدم‌وجود سیاست، برنامه‌ریزی و اهداف مشخص برای میزبانی رقابت‌های ورزشی در سطح ملی و بین‌المللی منجر به بروز وضعیتی شده است که استان ساحلی مازندران که در ۳۵رشته ورزشی مدال‌آور در سطح آسیا و جهان، صرفاً در چند رشته محدود ورزشی میزبان رقابت‌های بین‌المللی با تعدادی محدود از کشورها باشد و تاکنون تقریباً در هیچ مسابقه و رقابت جهانی تجربه میزبانی از تعداد بیش از ۱۵کشور را نداشته است. ایران با ۱۵کشور از طریق مرزهای زمینی و دریایی نیز همسایه است. 

نگاهی به اهمیت و جایگاه گردشگری ورزشی
«گردشگری ورزشی» یکی از پردرآمدترین عرصه‌های صنعت گردشگری محسوب می‌شود و برگزاری رویدادهای بین‌المللی ورزشی در هر کشوری منجر به رونق گردشگری ورزشی می‌شود. چنانکه زمانی که تیم‌های ورزشی به هر کشوری سفر می‌کنند، بسیاری از طرفداران و علاقه‌مندان ورزشی نیز برای مشاهده مسابقات به کشور مقصد عزیمت می‌کنند که دستاوردی بزرگ برای گردشگری ورزشی تلقی  و موجب افزایش درآمدها در این عرصه می‌شود. گردشگری ورزشی علاوه بر رونق سفرهای داخلی منجر به رونق حضور گردشگران خارجی در کشور میزبان می‌شود. میزبانی مسابقات بین‌المللی ورزشی منجر به افزایش توجه به توسعه و گسترش زیرساخت‌های ورزشی می‌شود و این مهم می‌تواند به شکوفایی همزمان گردشگری و ورزش کمک کند. ضمن اینکه انگیزه سرمایه‌گذاران بخش خصوصی داخلی و خارجی برای سرمایه‌گذاری در حوزه ورزش و گردشگری افزایش می‌یابد. 

توانایی حمکرانی مطلوب در اجرای مسابقات بین‌المللی
برگزاری مسابقات بین‌المللی ورزشی در ایران نشان‌دهنده توانایی کشور در حکمرانی مطلوب و مهیاکردن شرایط مسابقات، تامین امنیت و مدیریت بر امور مختلف میزبانی نظیر ارائه خدمات پایدار برقراری شبکه برق، آب، گاز، اینترنت و تلفن، سامانه گرمایشی و سرمایشی، اسکان، تغذیه، امور بهداشتی و سلامت و پزشکی، ترابری ورزشکاران، داوران، مسئولان و دست‌اندرکاران ورزشی خارجی و ایرانی است که همین سطح از مدیریت نیازمند هماهنگی و هم‌افزایی سازمان‌های کشوری و لشکری مرتبط است. در واقع ایجاد و ارتقای هم‌افزایی بین‌ دستگاه‌ها و سازمان‌ها برای یک هدف واحد علاوه بر ارتقای سرمایه اجتماعی بین‌سازمانی، نوعی رزمایش برای مدیریت مشترک در مواقع بحرانی نیز محسوب می‌شود. 

پیشنهاداتی برای مدیریت نظام مسائل میزبانی رقابت‌های بین‌المللی
مسائل موجود در نظام مسائل ورزش درخصوص میزبانی رقابت‌های مهم ورزشی و بین‌المللی در استان‌های شمالی کشور نشان‌دهنده این مطلب است که «ضعف امکانات زیربنایی و زیرساختی» نظیر ظرفیت محدود و کمبود امکانات سالن و زیرساخت‌های ورزشی، «عوامل اقتصادی» از جمله ضعف در جذب اسپانسر، «ضعف در دیپلماسی ورزشی» و متقاعدکردن ورزشکاران و تیم‌های شاخص ورزشی در سطح جهان برای حضور در مسابقات از مهم‌ترین موانع میزبانی رویدادهای بزرگ ورزشی در سطح ملی و بین‌المللی است.برای رفع این مشکلات می‌توان میزبانی رخدادهای ورزشی در سطح بین‌المللی را به‌صورت غیرمتمرکز و «استانی و چندشهری» یا میزبانی «چنداستانی و چندشهری» برگزار کرد. این پیشنهاد پژوهشگر در حالی مطرح می‌شود که جهان شاهد میزبانی رقابت‌های جهانی به‌صورت چندکشوری است. به‌عنوان مثال، در ماه‌های آتی رقابت‌های جام‌جهانی فوتبال‌۲۰۲۶ در ۳کشور و ۱۶شهر میزبان برگزار خواهد شد. تعداد ۱۱شهر در آمریکا، ۳شهر در مکزیک و ۲شهر در کانادا میزبان رقابت‌های جام‌جهانی فوتبال‌۲۰۲۶ خواهند بود. 

ژئوپلیتیک ورزشی رامسر؛ مفهومی قابل‌تأمل در حکمرانی مطلوب
در میان شهرهای ساحلی استان مازندران، شهرهایی نظیر رامسر، تنکابن، بابلسر و نور دارای پتانسیل بیشتری برای برگزاری رقابت‌های ورزشی در سطح بین‌المللی هستند. در این میان شهر ساحلی رامسر از نظر زیست‌محیطی و گردشگری در سطح بین‌المللی شهری شناخته شده است و به علت نام آن -که به‌عنوان کنوانسیون تالاب‌های بین‌المللی ثبت شده است- در جهان شهرت بیشتری دارد. رامسر به‌عنوان شهری با توسعه اجتماعی مناسب از جمله شهرهایی است که توانسته با دیپلماسی مناسب با برخی شهرهای کشورهای دنیا نظیر الوکره قطر، پورتمونت شیلی و... پیوند خواهرخواندگی داشته باشد. رامسر دارای امکاناتی نظیر مجتمع‌های اردوگاهی شهیدچمران، هفت‌تیر، میرزاکوچک‌خان، شهیدرجایی، امام‌رضا‌(ع)، کمپ تیم‌های ملی، هتل‌های شناخته‌شده در سطح بین‌المللی و اقامتگاه‌های مختلف، ظرفیت‌های طبیعی و تاریخی و تنوع بی‌نظیر طبیعت‌(جنگل، کوه، دریا و وجود ساحل مناسب)، زیرساخت فرودگاهی بین‌المللی، مجموعه تله‌کابین و عوامل مناسب دیگر است. دارا بودن ویژگی‌های منحصربه‌فردی که در هیچ نقطه دیگر ایران وجود ندارد، شهر ساحلی رامسر به‌عنوان گزینه‌ای مناسب برای تبدیل‌شدن به «قطب گردشگری ورزشی بین‌المللی» در ایران مبدل شده است. رامسر آخرین شهر مازندران به سمت گیلان است و می‌توان مسابقات ورزشی با مشارکت استان‌های گیلان و مازندران و به مرکزیت رامسر طراحی و اجرا کرد.
عناصر مهم و تاثیرگذار در حکمرانی مطلوب
در حکمرانی مطلوب از همه عناصر و ویژگی‌های موجود به‌عنوان فرصتی برای بهبود شرایط و رفع آسیب‌ها و در گامی فراتر برای توسعه همه‌جانبه بهره گرفته می‌شود. در اینجا باید به «ژئوپلیتیک ورزشی رامسر» اشاره کرد. «ژئوپلیتیک ورزشی» در حقیقت و براساس آموزه‌های علمی امروز مفهومی قابل‌تأمل در حکمرانی مطلوب است.
«ژئوپلیتیک» به تاثیر جغرافیا بر سیاست و روابط بین‌الملل و حتی تأثیر عوامل جغرافیایی بر رفتار دولت‌ها اشاره می‌کند. «ورزش» به‌عنوان فراگیرترین موضوع بین بشریت پس از «مذهب»، به‌عنوان یکی از نهادهای مدرن اجتماعی اثرگذار بر کنش‌های انسانی و اجتماعی، تاثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم روی جغرافیا، قدرت و سیاست دارد که در قالب «ژئوپلیتیک ورزش»، قابلیت توضیح و مفهوم‌سازی دارد. میزبانی رقابت‌های بین‌المللی ورزشی با محوریت رامسر به‌عنوان قطب گردشگری ورزشی بین‌المللی به همراه سایر شهرهای مجاور رامسر در استان‌های گیلان و مازندران، می‌تواند تجربه جدیدی از میزبانی رقابت‌های ورزشی را رقم بزند.  

سخن پایانی و نتیجه‌گیری
حکمرانی مطلوب نیازمند در نظر قراردادن فرصت‌ها و نقاط قوت و برطرف کردن نقاط ضعف و مهار تهدیدهاست. گردشگری ورزشی در شمال ایران‌(استان‌های مازندران، گیلان و گلستان) یکی از بزرگ‌ترین فرصت‌های توسعه‌ای کشور است که متاسفانه هنوز به‌صورت جدی و راهبردی به آن پرداخته نشده است. این یادداشت به بررسی ظرفیت گردشگری ورزشی بین‌المللی در شهرهای ساحلی ایران و ارائه پیشنهاد میزبانی چنداستانی و چندشهری رقابت‌های جهانی ورزشی با مرکزیت رامسر با در نظر قراردادن مفهوم «ژئوپلیتیک ورزشی رامسر» و رویکرد «گردشگری ورزشی بین‌المللی»، مبتنی بر تجربه، دانش و پژوهش اینجانب در حوزه‌های جامعه‌شناسی ورزشی، مدیریت استراتژیک و همچنین مدیریت دانش و تدریس در دانشگاه‌های مختلف و کنشگری در حوزه ورزش به رشته‌تحریر درآمده است.
در ظاهر، اجرایی‌شدن پیشنهادات مندرج در این یادداشت به انگیزه و اراده مسئولان وابسته است، اما آنچه منجر به ایجاد انگیزه و تقویت اراده در مسئولان می‌شود، تمایل و مطالبه مردم است. در اینجا باید نقش سمن‌ها را جدی گرفت. یکی از مناسب‌ترین روش‌های انتقال صدا و مطالبه مردمی به مسئولان، سمن‌ها یا سازمان‌های مردم‌نهاد هستند. در استان‌های شمالی ایران، سمن‌های مختلفی وجود دارد که دارای دغدغه توسعه و بهبود وضعیت در ابعاد مختلف هستند. رامسر دارای سمن‌‌های مختلفی است که می‌توانند مطالبات مردم را به مسئولان منتقل کنند. رویاپردازانه نیست اگر بگویم که پیگیری سمن‌های رامسر در راستای تبدیل رامسر به «قطب گردشگری ورزشی بین‌المللی» و تسهیل شرایط میزبانی و افزایش توان اقتصادی رامسر مبتنی بر گردشگری در ابعاد مختف از جمله ورزش، می‌تواند گامی مهم در مسیر توسعه رامسر، مازندران، شمال و حتی ایران باشد.
با توجه به «ژئوپلیتیک ورزشی رامسر»، می‌توان در سال‌های آینده از رامسر به‌عنوان «منطقه ویژه گردشگری شمال» و بزرگ‌ترین مقصد گردشگری منطقه یاد کرد، مشروط بر اینکه «اراده توسعه در منطقه» بر «بوروکراسی اداری»  چیره شود. فراموش نکنیم که وقتی ورزش با هویت ملی و طبیعت ترکیب می‌شود، هم باعث تقویت اقتصاد می‌شود، هم منجر به اقتدار ملی می‌شود و هم انسجام و اتحاد را تقویت می‌کند.