تاریخ انتشار:1404/9/20
پیشروی پل خلیج‌فارس فقط روی کاغذ

«سرآمد» گزارش می‌دهد؛

پیشروی پل خلیج‌فارس فقط روی کاغذ

اقتصادسرآمد- سهیل مرتضوی- روزهای پایانی سال گذشته بود که رضا مسرور، دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور در بازدید از محل ابرپروژه ملی احداث پل خلیج‌فارس به‌عنوان یکی از بخش‌های اصلی شبکه ملی خلیج‌فارس، از نصب نخستین کیسون این پل در خردادماه۱۴۰۴ خبر داد. حالا مدت زمان زیادی از وعده داده‌شده برای اجرایی‌شدن این قسمت از طرح عمرانی پل خلیج‌فارس گذشته، اما در خبرها نشانی از نصب کیسون پل خلیج‌فارس دیده نمی‌شود. در آخرین واکنش‌ها نسبت به تاخیر در اجرای این پروژه عظیم زیرساختی در جنوب کشور نیز عادل پیغامی، رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم با تشریح آخرین وضعیت پل خلیج‌فارس، از تداوم اجرای این پروژه ملی با وجود محدودیت‌های مالی خبر داده است، اما تأکید کرده که پل خلیج‌فارس پس از سال‌ها توقف، امروز فعال است و مراحل اجرایی آن ادامه دارد. به نظر می‌رسد پیشرفت‌های اخیر پل خلیج‌فارس در چندسال اخیر به مانند سال‌های گذشته تنها به بیان وعده‌ها و روی کاغذ محدود بوده و هنوز تغییر قابل‌مشاهده‌ای از اجرای این پروژه در روی دریا مشاهده نمی‌شود.

به گزارش اقتصاد سرآمد، پل خلیج‌فارس به‌عنوان نمادی از پیشرفت و توسعه، نقش کلیدی در رونق اقتصادی و گردشگری جزیره قشم ایفا می‌کند و به‌عنوان یک شاهراه حیاتی، ارتباطات و تبادلات تجاری را تسهیل می‌بخشد. این بازدید نشان‌دهنده عزم جدی مسئولان برای تسریع در تکمیل این پروژه مهم و بهره‌برداری از آن در راستای توسعه پایدار منطقه است. پل خلیج‌فارس به‌عنوان نگینی درخشان در طرح جامع شبکه ارتباطی خلیج‌فارس و یکی از چهاررکن اصلی این پروژه ملی، نقشی حیاتی در توسعه همه‌جانبه منطقه آزاد قشم ایفا می‌کند. این پل که توسط قرارگاه خاتم‌الانبیا‌(ص) در حال ساخت است، با اتصال قشم به سرزمین اصلی، حلقه‌ای حیاتی در زنجیره توسعه پایدار این منطقه به‌شمار می‌رود. تکمیل پل خلیج‌فارس، همراه با سه‌پروژه کلیدی دیگر شامل توسعه بندر کاوه، احداث جاده و ریل، قشم را به مقصدی جذاب و باثبات برای سرمایه‌گذاران تبدیل خواهد کرد. این زیرساخت‌های حیاتی، دسترسی آسان و ایمن به جزیره را فراهم کرده و زمینه را برای رونق اقتصادی، گردشگری و تبادلات تجاری گسترده‌تر مهیا می‌سازد. پل خلیج‌فارس، نه‌تنها یک سازه مهندسی است، بلکه نمادی از امید به آینده‌ای روشن‌تر و توسعه‌ای پایدار برای جزیره زیبای قشم است.

ضعف مدیریت دلیل توقف پل خلیج‌فارس
احمد مرادی، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی پیش از این در گفت‌وگو با «تسنیم» با بیان اینکه پل خلیج‌فارس یکی از مگاپروژه‌های مهم و تأثیرگذار در جنوب کشور است، گفته بود: موقعیت این پل بین بندر پهل و بندر لافت، جزو نقاط استراتژیک حمل‌و‌نقل دریایی و زمینی کشور محسوب می‌شود؛ پروژه‌ای که کلنگ آن در دولت نهم به زمین زده شد و حدود ۱۰درصد پیشرفت داشت، اما با گذر زمان به‌دلیل محدودیت‌های بودجه‌ای و ضعف در مدیریت پروژه متوقف ماند. وی افزود: بااین‌حال، نگاه مجلس به این پروژه همچنان مثبت است و معتقدیم امروز، بیش از هر زمان دیگری اجرای این پل می‌تواند کشور را در مسیر توسعه متوازن، به‌ویژه در جنوب و سواحل مکران، قرار دهد. امروز مردم قشم برای تردد، وابسته به شناورها و لندینگ‌کرافت‌ها هستند. پل خلیج‌فارس این وابستگی را کاهش می‌دهد و حتی در شرایط بحرانی مثل طوفان یا ممنوعیت ترددهای دریایی، می‌تواند نقش نجات‌بخش داشته باشد.
این نماینده مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه قشم می‌تواند به یک پایانه ترانزیتی مکمل بندرعباس تبدیل شود، به‌ویژه در مسیرهایی که از آسیای‌میانه، چین و روسیه قصد عبور از خاک ایران را دارند، قشم یک فرصت استراتژیک است، اما برای تحقق ظرفیت‌های آن نیاز به مدیرانی توانمند، اهل عمل و برخوردار از اراده توسعه‌ای داریم. باید کسانی در رأس امور منطقه آزاد قرار بگیرند که اهل میدان باشند. «مرادی» تاکید کرد: در قشم پروژه‌هایی مثل همین پل، توسعه بندر، ایجاد مراکز درمانی و زیرساخت‌های گردشگری، همگی ظرفیت‌های فوق‌العاده‌ای دارند، اما متأسفانه برخی از آن‌ها به حال خود رها شده‌اند. حالا که فرصت جدیدی در دولت شکل گرفته، انتظار می‌رود با هم‌افزایی دستگاه‌ها، این عقب‌ماندگی جبران شود.

پل خلیج‌فارس چشم انتظار اعتبارات دولتی
آنطور که مرکز رسانه و روابط‌عمومی منطقه آزاد قشم خبر داده، عادل پیغامی، رئیس هیات‌مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم چند روز پیش با تشریح آخرین وضعیت پل خلیج‌فارس، از تداوم اجرای این پروژه ملی با وجود محدودیت‌های مالی خبر داد و تأکید کرد: پل خلیج‌فارس پس از سال‌ها توقف، امروز فعال است و مراحل اجرایی آن ادامه دارد. وی با بیان اینکه پروژه اکنون فعال است، گفت: در حال حاضر یکی از پایه‌های پل به ارتفاع ۲۴متر اجرا شده و چندپایه دیگر نیز در دست تکمیل است که با اتمام آن‌ها، بخش‌های جعبه‌ای پایه‌ها برای استقرار در موقعیت نهایی آماده و نخستین سازه‌های پل از زیر آب نمایان خواهد شد.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم هزینه اجرای تنها بخشی از این مراحل را بسیار سنگین توصیف کرد و افزود: تکمیل چهار پایه از مجموع هشت پایه پل، بیش از یک‌هزارمیلیارد تومان‌(یک‌همت) اعتبار نیاز دارد و این حجم هزینه از توان یک مجموعه به‌تنهایی خارج است. وی با اشاره به بودجه‌های عمرانی سازمان منطقه آزاد قشم اظهار داشت: بودجه عمرانی این سازمان در ابتدای سال ۱۴۰۲ حدود ۴۰۰میلیارد تومان بود، اما در همان سال بیش از ۳هزار و ۴۰۰میلیارد تومان هزینه عمرانی در جزیره انجام شد و در ۶‌ماهه نخست امسال نیز بالغ بر ۲هزار میلیارد تومان صرف پروژه‌های عمرانی شده است. «پیغامی» در پایان تأکید کرد: با وجود این حجم هزینه‌کرد، منطقه آزاد قشم به‌تنهایی نمی‌تواند بار مالی پروژه ملی پل خلیج‌فارس را به دوش بکشد، چون نمی‌توان سایر زیرساخت‌ها مثل جاده، آب، بهداشت، آموزش و پرورش را تعطیل کرد و تحقق این طرح راهبردی مستلزم ورود جدی دولت و تخصیص اعتبارات ملی در کنار توان منطقه آزاد است.

نگاهی به پروژه پل خلیج‌فارس
موضوع اتصال جزیره قشم به سرزمین اصلی اولین‌بار در سال۱۳۵۱ توسط دولت وقت مطرح شد و قرار بود یک پل سنگی ۲کیلومتری از لافت تا بندر پهل احداث شود، اما تا سال۱۳۵۴ که استاندار وقت هرمزگان طرح بندر آزاد قشم و اتصال جزیره به سرزمین اصلی را مطرح کرد، دیگر خبری از احداث این پل مخابره نشد و بعد از آن هم موضوع مجدداً به فراموشی سپرده شد. بعد از انقلاب و پایان جنگ در سال۱۳۶۹ قشم به‌عنوان اولین منطقه آزاد تجاری و صنعتی کشور به تصویب رسید، اما باز هم احداث پل خلیج‌فارس همچنان در حد وعده‌وعید باقی ماند.
ساخت پل حدود ۲.۴کیلومتری خلیج‌فارس از اواخر دهه‌۸۰ آغاز شد و در دولت‌های گذشته با رویکردهای مختلفی روبه‌رو بوده، اما حالا با سرعت خوبی در حال پیشرفت است. هرچند با آغاز دولت چهاردهم به‌ نظر می‌رسید که سال‌ها بلاتکلیفی برای احداث پل خلیج‌فارس به پایان رسیده و عملیات اجرایی این پروژه ملی در ماه‌های گذشته با سرعت بیشتری نسبت ‌به تمام سنوات گذشته در حال انجام است، اما هنوز هم گزارش‌های مختلف حاکی از شرایط نامشخص برای آینده این پروژه کلان عمرانی و اقتصادی کشور است.
۲۳اسفندماه۱۳۸۹ بود که مراسم کلنگ‌زنی پروژه پل خلیج‌فارس با حضور محمود احمدی‌نژاد و مقامات و مدیران وقت هرمزگان برگزار شد، اما پس از ۶سال و در سال۱۳۹۵ کار ساخت پل خلیج‌فارس به دلیل عدم‌تامین مالی متوقف شد. پل خلیج‌فارس یکی از چهاررکن طرح شبکه جامع ارتباطی خلیج‌فارس با محوریت و اتکا بر چهارپروژه، بندر، پل، جاده و ریل است. حدود ۱۴سال از آغاز عملیات اجرایی «پل خلیج‌فارس» می‌گذرد و این پروژه در وضعیت مناسبی به لحاظ تامین منابع مالی نیست و وعده‌های داده‌شده در این رابطه محقق نشده است.
راه‌اندازی این پل و اتصال اسکله کاوه قشم‌(با آبخور عمیق‌تر از اسکله شهیدرجایی) به شبکه ریلی می‌توانست ظرفیت پهلوگیری کشتی در بنادر کشور را از کشتی‌های ۱۰۰هزارتنی به ۲۵۰هزارتن افزایش دهد و انحصار بندر جبل‌علی و فجیره امارات را بشکند و ایران را بی‌نیاز از بارگیری مجدد کالاها از امارات و حمل آن‌ها با کشتی‌های ۱۰۰هزارتنی به ایران کند. ازاین‌رو، زیان سنگینی به همسایه جنوبی ایران وارد می‌شد که تا به امروز بنابه دلایلی این مهم محقق نشده است.
ابرپروژه ملی طرح جامع ارتباطی خلیج‌فارس در جنوب ایران از چهاربخش مجزا تکمیل شده است که در کنار یکدیگر توانایی ایجاد رونق صنعتی، تجاری و گردشگری جزیره قشم را دارد. توسعه بندر کاوه جزیره قشم، احداث ۹۲کیلومتر بزرگراه از بندر کاوه و امتداد به خط سراسری از طریق پل خلیج‌فارس، احداث ۸۶کیلومتر راه‌آهن از بندر کاوه و امتداد به خط سراسری از طریق پل خلیج‌فارس، احداث پل خلیج‌فارس به‌منظور تکمیل ارکان طرح روی دریا، بخش‌های مختلف طرح جامع ارتباطی خلیج‌فارس را تشکیل می‌دهد.

جایگاهی ویژه برای پلی استراتژیک
پل استراتژیک خلیج‌فارس نه‌تنها یک اتصال فیزیکی، بلکه یک پل استراتژیک میان ظرفیت‌های مغفول‌مانده جنوب ایران با فرصت‌های جهانی ترانزیت و گردشگری است. اجرای این پل، توسعه بنادر، حمل‌ونقل ترکیبی، تجارت بین‌المللی و زندگی مردم قشم را به‌طور مستقیم متحول خواهد کرد. اگرچه پروژه سال‌هاست روی زمین مانده، اما نشانه‌های جدیدی از اراده در حال شکل‌گیری است و با حمایت جدی دولت و بخش خصوصی، می‌توان امیدوار بود که در آینده‌ای نه‌چندان دور، صدای عبور قطار و خودرو از این پل نمادین، نوای توسعه در خلیج همیشه فارس باشد. پل خلیج‌فارس در نقطه‌ای قرار دارد که می‌تواند به‌عنوان یکی از گلوگاه‌های مهم اتصال به کریدورهای بین‌المللی ایفای نقش کند. این پل نه‌تنها مسیر ارتباطی مستقیم بین جزیره قشم و سرزمین اصلی را برقرار می‌کند، بلکه با ایجاد یک مسیر زمینی و ریلی پایدار، قشم را وارد زنجیره‌های ترانزیتی فرامنطقه‌‌ای خواهد کرد.
براساس گزارش رسانه‌ها، برخی از مهم‌ترین کریدورهایی که این پل می‌تواند به آن‌ها متصل شود، عبارتند از؛ کریدور شمال-جنوب که هند را از طریق بندرعباس، قفقاز و روسیه به اروپا متصل می‌کند و قشم می‌تواند به‌عنوان پایانه کمکی و لجستیکی در جنوب ایفای نقش کند. همچنین کریدور چین-قزاقستان-ایران (شرق به غرب) که بخشی از پروژه کمربند و جاده چین است و ایران را به‌عنوان پل زمینی میان شرق و غرب جهان معرفی می‌کند. کریدور خلیج‌فارس به دریای سیاه که از طریق ایران، ارمنستان و گرجستان به اروپا می‌رسد و نقش کلیدی در دور زدن مسیرهای پرریسک و شلوغ دارد.
کارشناسان معتقدند که در صورت تکمیل پل خلیج‌فارس، جزیره قشم نه‌تنها یک مرکز گردشگری و آزاد تجاری باقی نمی‌ماند، بلکه به گره‌ای کلیدی در زنجیره اتصال آسیا، خلیج‌فارس و اروپا بدل خواهد شد. این اتصال می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های کلان حمل‌ونقل منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نقش‌آفرینی کند و توازن جدیدی را در نقشه ژئوپلیتیکی ترانزیت بین‌المللی رقم بزند.

برچسب ها : خلیج‌فارس اقتصادسرآمد دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد

اخبار روز
ضمیمه