تاریخ انتشار:1404/9/22
۳۶۰ درجه برای فرهنگ دریایی ایران

نداجا نقطه عطف فرهنگ دریایی کشور

۳۶۰ درجه برای فرهنگ دریایی ایران

اقتصادسرآمد-امید متین - در چند ماه اخیر نگاه و توجه مراجع تصمیم ساز و تصمیم گیر به مقوله مهم و راهبردی فرهنگ دریایی در جامعه دریایی کشور رو به فزونی نهاده است. طی چند سال اخبر، روزنامه دریایی سرآمد با انتشار مطالب متعدد در باره فرهنگ دریایی و ضرورت رویکرد ملی به آن و نیز با ارائه طرح های فرهنگی کلان به سازمان های متعدد، تلاش بی وقفه ای برای توجه دادن به توسعه فرهنگ دریایی مبذول داشت. دراین رابطه، همچنان تلاش‌ها باید ادامه یابد و مجموع اهالی فرهنگ به وادی فرهنگ دریایی گرایش بیشتری پیدا کنند.

به گزارش اقتصادسرآمد، در این مسیر، نقش سازمان‌ها و ارگان‌های دریایی برجسته است که اگر آن‌ها حرکت هدفمند و برنامه‌ریزی شده‌ای را شروع کنند بی‌تردید جامعه فرهنگی و ادبی و هنری کشور اشتیاق نشان خواهد داد و همراهی خواهد کرد. 

غربت فرهنگ دریایی در ایران
فرهنگ دریایی در ایران مهجور است و افکار عمومی چندان با آن اخت نیست. حتا فرهنگ دریایی در استان‌های ساحلی که با دریا زندگی می‌کنند، معنا و مفهوم ملی ندارد و در تنگنای نگاه قومی و استانی باقی مانده است. به طور کلی در کشور ایران فرهنگ دریایی به عنوان یک نوع خاص و ویژه و تعریف شده وجود خارجی ندارد. اکثر جمعیت ایرانیان فارغ از حال و هوای دریا و به دور از زندگی و ذائقه دریایی هستند. این نقص بزرگی است که مهم ترین مانع در برابر توسعه دریایی کشور است زیرا فرهنگ زیربناست و بدون این زیربنا سایر اقدامات بی نتیجه خواهد بود.
این است که ما در گروه رسانه ای سرآمددریایی سال‌ها تلاش می‌کنیم که هشدار دهیم و مساله را به عنوان یک مساله ملی مطرح کنیم. 
نقش نیروی دریایی در فرهنگ
گاهی شنیده می‌شود که نیروی دریایی یک ارگان نظامی است و کاری به فرهنگ ندارد! این سخن چیزی جز بیان یک نادان یا یک دشمن نیست. کسانی که نمی‌فهمند و یا کسانی که می‌فهمند و عمدا تلاش می‌کنند ارکان مهم فرهنگ ساز را به بهانه‌های گوناگون از چرخه فرهنگ دریایی کشور همچنان دور نگه دارند.بر عکس نظر اینان، نیروی دریایی به دلیل برخورداری از روح سلحشوری و حماسه، ار ارکان اصلی یک فرهنگ است. آن قدر مهم است که بدون در نظر گرفتن اصول حماسی، یک فرهنگ همواره ناقص الخلقه و ابتر خواهد بود. 
حماسه بی تردید روح فرهنگ است. نگاه به ادبیات جهانی نشان می‌دهد که تمدن‌ها برای زنده ماندن به خلق روح حماسی نیاز دارند تا جایی که اسطوره‌ها را به عنوان ستون فقرات فرهنگ و تمدن خود خلق می‌کنند. این اسطوره‌ها یا واقعی هستند و یا تخیلی. جایی پهلوانی به نام رستم هست و فردوسی او را رستم دستان می‌کند تا یک سلحشور تمام عیار، نقطه بزرگی و اعتماد به نفس ملی یک ملت باشد و در جایی دیگر که این واقعیت را ندارند، با خرج میلیاردها دلار، سوپر من و بت من و مرد شش میلیون دلاری و... می سازند تا روح حماسی در کالبد جامعه بدمند و خودباوری و بزرگی را به جامعه خود تزریق کنند. 
به هر روی، روح سلحشوری و حماسی برای یک فرهنگ مهم است زیرا قهرمان می‌سازد. قهرمان یک الگوی برتر است و می‌تواند  نوجوانان و جوانان را به سمت هدف مشخصی جذب و هدایت کند. ارزش قهرمان برای یک جامعه حیاتی است تا جایی که رومن رولان نویسنده شهیر فرانسوی می‌گوید: اگر جامعه ای در خلق قهرمان مشارکت نکند، جامعه بدبختی است. یعنی بدبختی و خوشبختی یک جامعه به شدت به وجود قهرمان وابسته است. 
این است که نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان کانون‌های حماسی و سلحشوری دریایی ایران نقش بارز و بسیار قوی و موثر و سرنوشت‌سازی در فرهنگ دریایی و آینده فرزندان این مروز و بوم دارند. 

۳۶۰ درجه برای فرهنگ
آن چه به وسیله نیروی دریایی ارتش قهرمان ایران، با نقش آفرینی فرزندان شکوهمند بانو ایران در آب‌های بین‌المللی آفریده شد، دو وجه دارد: یک وجه نظامی و دیگری فرهنگی. وجه نظامی آن یک اثر بیشتر ندارد: تقویت بنیه نظامی و افزایش توان مقابله با دشمنان. آیا چیز دیگری می‌توان به این جنبه افزود؟
اگر سلحشوری واقعه ۳۸۰ درجه فقط در جنبه نظامی خلاصه و ختم شود، یک واقعه تاریخی به یک بسته نظامی کوچک محدود و تمام می‌شود. این است که رهبر حکیم انقلاب برای استفاده از این  گنج به دست آمده و در دیدار با دست اندرکاران ناوگروه ۸۶ برای فرهنگ ملی تاکید می‌فرمایند. 
وجه فرهنگی ۳۶۰ درجه:
نگرش رهبر حکیم ما وسعت بی‌نهایت دارد. این حکیم فرزانه به خوبی درک می‌کند که ارزش و اعتبار فرهنگی این واقعه بی‌نهایت است و این اقدام به تمام نسل‌های ایران تعلق دارد و می‌تواند علاوه بر افزایش اعتماد به نفس ملی، در توسعه فرهنگ دریایی، در افزایش خودباوری، در گرایش جوانان به دریا و... اثرهای بسیار بزرگی دارد. این واقعه با معجون فرهنگ، تمام ناشدنی است؛ همان گونه که رستم و سیاوش و... تمام ناشدنی هستند زیرا با فرهنگ ایرانی عجین شده‌اند و همواره نماد بزرگی و مجد یک ملت هستند. 
واقعه کربلا، از نگاه دینی نمونه بارز و بسیار بلندی از حماسه است. چه در کل و چه در صورت فردی آن، جریانی ساخته است که نه یک ملت بلکه ملت ها را به دنبال خود می‌کشد و می‌برد تا جایی که «هیهات من الذله»‌به یک باور و به یک رفتار تبدیل می‌شود. واقعه ۳۶۰  درجه هم جزیی از یک جریان بزرگ سلحشوری و حماسه آفرینی است که نمی‌تواند در بسته کوچک تفکر نظامی باقی بماند و جامعه خیال کند که یک مانور نظامی بوده و آن را دنبال نکند. 
همان‌گونه که حماسه آفرینی‌ها در بستر تاریخ، مرشد و راهنمای یک گروه یا یک ملت یا ملت‌ها شده است، هر اقدام حماسی در گستره و بلندی خود، جمع بزرگی را در می‌نوردد. یک واقعه مانند کربلا ملت‌ها را ، یک واقعه مانند شاهنامه ایرانیان سراسر جهان را و یک واقعه مانند دفاع مقدس هشت ساله و ۱۲ روزه در گستره خود و ۳۶۰ درجه و امثال آن هم در شعاع خود موثرند و می‌توانند جریان‌ساز باشند. 
فرهنگ دریایی ایران
در فرهنگ دریایی، واقعه‌های زیادی به عنوان دست مایه نداریم. یا شاید دقیق‌تر این باشد که بنویسم مجموع داشته‌های فرهنگ دریایی خود را نمی‌شناسیم. هیچ متولی مشخصی طی ۲۰۰ سال اخیر به مقوله فرهنگ دریایی ایران به طور منسجم و هدفند ورود نکرده است هر چه هست یا برنامه‌های داخلی سازمان‌ها و ارگان‌هاست و یا برنامه‌های بومی چند استان ساحلی و تمام. کیس در سطح ملی به عنوان تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر برای توسعه دریایی کشور وجود خارجی ندارد. این نقص بی نهایت بزرگی است که با اثرگذاری برخی نهادها و سازمان‌ها قابل رفع است. نیروی دریایی یکی از آن ارکان اثرگذار است. نه این که متولی باشد یا بشود، بلکه می‌تواند «مطالبه‌گری مهم و موثر» باشد و بخواهد که هم به نفع نیروی دریایی و هم به نفع تمام جامعه ایرانی به فرهنگ دریایی توجه ویژه شود. این مطالبه‌گری می‌تواند به مطالبه‌گری سایر ارگان‌ها و نهادها و سپس به ورود برخی ارکان مهم فرهنگی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی به موضوع شود.یک عنصر ۳۶۰ درجه و بیانات مقام معظم رهبری مرتبط با آن دو دلیل بزرگ برای این اقدام مهم و راهبردی است. کسی حق ندارد و نمی‌تواند بگوید که چرا نیروی دریایی ارتش در بخش فرهنگ دریایی جامعه دخالت می‌کند؛ زیرا این نیرو یکی از ستون‌های محکم و سترگ فرهنگ دریایی ایران است. ستونی قابل اتکال و موقعیتی حماسی و قابل اعتنا و رکنی که دریاهای ایران بدون آن یتیم  خواهند بود و هیچ ارزش و اعتباری  نخواهند داشت. این است که انتظار داریم نیروی دریایی یکی از پیشقراولان توسعه فرهنگ دریایی برای کل کشور ایران باشد. یک رکن محکم و موثر و سرنوشت ساز. یک پیشرو قابل اعتنا و قابل احترام. رکنی که ایرانیان دوستش دارند و به وجودش افتخار می‌کنند. 

برچسب ها : فرهنگ دریایی اقتصادسرآمد دریای ایران

اخبار روز
ضمیمه