تاریخ انتشار:1404/10/4
پل خلیج‌فارس همچنان پشت سد تامین مالی

«سرآمد» از ادامه چالش‌های احداث ابرپروژه ملی جنوب کشور گزارش می‌دهد؛

پل خلیج‌فارس همچنان پشت سد تامین مالی

اقتصادسرآمد- زهرا عسکر ی - احداث و تکمیل پل خلیج‌فارس به‌عنوان یکی از چهاربخش اصلی ابرپروژه ملی «شبکه جامع ارتباطی خلیج‌فارس» و ارتباط‌دهنده جزیره قشم با سرزمین اصلی، سال‌هاست که تبدیل به یکی از مطالبات اصلی ساکنان بزرگ‌ترین جزیره ایرانی خلیج‌فارس شده است. کلنگ آغاز به‌کار و عملیات احداث این پروژه بزرگ ملی در روزهای پایانی‌۱۳۸۹ توسط محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت به زمین خورده است، اما بررسی آخرین وضعیت پیشرفت فیزیکی این پروژه از سرعت بسیار کند آن حکایت دارد تا جایی که براساس برخی اظهار نظرهای صورت‌گرفته، این پروژه نیمه‌تمام تبدیل به نمادی از ناکارآمدی در منطقه جنوب کشور شده است.

به گزارش اقتصاد سرآمد، هرچند طی سال‌های گذشته مسئولان دولت‌های سیزدهم و چهاردهم بر اجرا و تکمیل این پروژه تاکید کرده‌اند، اما آنطور که از صحبت‌های مسئولان سازمان منطقه آزاد قشم و همچنین قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا‌(ص) به‌عنوان پیمانکار اصلی این پروژه برمی‌آید، این پروژه استراتژیک همچنان پشت سد تامین منابع مالی مورد نیاز مانده و بخش‌های دولتی همکاری کافی را در این حوزه نداشته است. این درحالی است که به باور کارشناسان، در صورت تکمیل پل خلیج‌فارس، جزیره قشم به نقطه‌ای کلیدی در زنجیره اتصال آسیا، خلیج‌فارس و اروپا بدل خواهد شد و می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های کلان حمل‌ونقل منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نقش‌آفرینی کند و توازن جدیدی را در نقشه ژئوپلیتیکی ترانزیت بین‌المللی رقم بزند.
موضوع اتصال جزیره قشم به سرزمین اصلی اولین‌بار در سال۱۳۵۱ توسط دولت وقت مطرح شد و قرار بود یک پل سنگی ۲کیلومتری از لافت تا بندر پهل احداث شود، اما تا سال۱۳۵۴ که استاندار وقت هرمزگان طرح بندر آزاد قشم و اتصال جزیره به سرزمین اصلی را مطرح کرد، دیگر خبری از احداث این پل مخابره نشد و بعد از آن هم موضوع مجدداً به فراموشی سپرده شد. بعد از انقلاب و پایان جنگ در سال۱۳۶۹ قشم به‌عنوان اولین منطقه آزاد تجاری و صنعتی کشور به تصویب رسید، اما باز هم احداث پل خلیج‌فارس همچنان در حد وعده‌وعید باقی ماند. ساخت پل حدود ۲.۴کیلومتری خلیج‌فارس از اواخر دهه‌۸۰ آغاز شد و در دولت‌های گذشته با رویکردهای مختلفی روبه‌رو بوده است. بااین‌حال، هرچند با آغاز دولت چهاردهم به‌ نظر می‌رسید که سال‌ها بلاتکلیفی برای احداث پل خلیج‌فارس به پایان رسیده و عملیات اجرایی این پروژه ملی در ماه‌های گذشته همچنان در حال انجام است، اما هنوز هم گزارش‌های مختلف حاکی از شرایط نامشخص برای آینده این پروژه کلان عمرانی و اقتصادی کشور است.
ابرپروژه ملی طرح جامع ارتباطی خلیج‌فارس در جنوب ایران از چهاربخش مجزا تشکیل شده است که در کنار یکدیگر توانایی ایجاد رونق صنعتی، تجاری و گردشگری جزیره قشم را دارد. توسعه بندر کاوه جزیره قشم، احداث ۹۲کیلومتر بزرگراه از بندر کاوه و امتداد به خط سراسری از طریق پل خلیج‌فارس، احداث ۸۶کیلومتر راه‌آهن از بندر کاوه و امتداد به خط سراسری از طریق پل خلیج‌فارس، احداث پل خلیج‌فارس به‌منظور تکمیل ارکان طرح روی دریا، بخش‌های مختلف طرح جامع ارتباطی خلیج‌فارس را تشکیل می‌دهد.

سد تامین مالی مقابل احداث پل خلیج‌فارس
آخرین اظهارات مطرح‌شده درباره موانع موجود در سر راه احداث پل خلیج‌فارس مربوط به صحبت‌های اخیر سردار عبدالرضا عابد، فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیا در گفت‌وگو با «ایلنا»ست. او در این گفت‌وگو در پاسخ به این سوال که علت تعلل در اجرای پروژه پل خلیج‌فارس در قشم که پایان سال ۱۳۸۹ کلنگ‌زنی شده، گفت: ساخت پروژه پل خلیج‌فارس دوباره آغاز شده است و در بخشی از تامین مالی که هنوز انجام نشده، سعی می‌کنیم طرف‌های مقابل را به همکاری ترغیب کنیم تا این پروژه راهبردی به اجرا برسد. فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیا همچنین بیان کرد: در دوهفته گذشته از این پروژه بازدیدی انجام دادیم و همه تجهیزات برای ساخت این پروژه آماده است و تنها مانع همان تامین مالی بوده که در این‌باره هم توافقاتی انجام شده است.
پیش از این نیز عادل پیغامی، رئیس هیات‌مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم در تشریح آخرین وضعیت پل خلیج‌فارس، از تداوم اجرای این پروژه ملی با وجود محدودیت‌های مالی خبر داد و تأکید کرد: پل خلیج‌فارس پس از سال‌ها توقف، امروز فعال است و مراحل اجرایی آن ادامه دارد. وی با بیان اینکه پروژه اکنون فعال است، گفت: تکمیل چهار پایه از مجموع هشت پایه پل، بیش از یک‌هزارمیلیارد تومان‌(یک‌همت) اعتبار نیاز دارد و این حجم هزینه از توان یک مجموعه به‌تنهایی خارج است. «پیغامی» همچنین تاکید کرد: منطقه آزاد قشم به‌تنهایی نمی‌تواند بار مالی پروژه ملی پل خلیج‌فارس را به دوش بکشد، چون نمی‌توان سایر زیرساخت‌ها مثل جاده، آب، بهداشت، آموزش و پرورش را تعطیل کرد و تحقق این طرح راهبردی مستلزم ورود جدی دولت و تخصیص اعتبارات ملی در کنار توان منطقه آزاد است.
مدیرعامل منطقه آزاد پیش از این نیز گفته بود: پروژه خلیج‌فارس در دست اجراست البته متاسفانه با سرعت کم و به‌دلیل مسائل تامین مالی و مشکلاتی که سرعت اجرای پروژه پایین است. «پیغامی» درباره تامین مالی خارجی این پروژه تاکید کرد: برای تامین مالی خارجی این پروژه از چندکشور، در سال‌های گذشته به‌ویژه در دو الی سه‌سال اخیر که پروژه فعال بود، تقاضاهایی مطرح شد. معمولا دو اشکال عمده باعث می‌شود که تامین مالی خارجی رقم نخورد؛ اول اینکه اغلب آن‌ها از مسیر تهاتر نفت ادعای سرمایه‌گذاری می‌کنند یعنی به نوعی سرمایه‌گذاری محسوب نمی‌شود و در واقع تهاتر است، اما برای این پروژه امکان تهاتر نفت را نداریم. از طرف دیگر، روزهای پایانی سال گذشته بود که رضا مسرور، دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور در بازدید از محل ابرپروژه ملی احداث پل خلیج‌فارس به‌عنوان یکی از بخش‌های اصلی شبکه ملی خلیج‌فارس، از نصب نخستین کیسون این پل در خردادماه۱۴۰۴ خبر داد. حالا مدت زمان زیادی از وعده داده‌شده برای اجرایی‌شدن این قسمت از طرح عمرانی پل خلیج‌فارس گذشته، اما در خبرها نشانی از نصب کیسون پل خلیج‌فارس دیده نمی‌شود. در چنین شرایطی مدیرعامل منطقه آزاد قشم برخلاف وعده‌های از پیش مطرح‌شده گفته است: در حال حاضر یکی از پایه‌های پل به ارتفاع ۲۴متر اجرا شده و چندپایه دیگر نیز در دست تکمیل است که با اتمام آن‌ها، بخش‌های جعبه‌ای پایه‌ها برای استقرار در موقعیت نهایی آماده و نخستین سازه‌های پل از زیر آب در آینده نمایان خواهد شد.

جایگاه استراتژیک پل خلیج‌فارس
پل استراتژیک خلیج‌فارس نه‌تنها یک اتصال فیزیکی، بلکه یک پل استراتژیک میان ظرفیت‌های مغفول‌مانده جنوب ایران با فرصت‌های جهانی ترانزیت و گردشگری است. اجرای این پل، توسعه بنادر، حمل‌ونقل ترکیبی، تجارت بین‌المللی و زندگی مردم قشم را به‌طور مستقیم متحول خواهد کرد. اگرچه پروژه سال‌هاست روی زمین مانده، اما نشانه‌های جدیدی از اراده در حال شکل‌گیری است و با حمایت جدی دولت و بخش خصوصی، می‌توان امیدوار بود که در آینده‌ای نه‌چندان دور، صدای عبور قطار و خودرو از این پل نمادین، نوای توسعه در خلیج همیشه فارس باشد.
پل خلیج‌فارس در نقطه‌ای قرار دارد که می‌تواند به‌عنوان یکی از گلوگاه‌های مهم اتصال به کریدورهای بین‌المللی ایفای نقش کند. این پل نه‌تنها مسیر ارتباطی مستقیم بین جزیره قشم و سرزمین اصلی را برقرار می‌کند، بلکه با ایجاد یک مسیر زمینی و ریلی پایدار، قشم را وارد زنجیره‌های ترانزیتی فرامنطقه‌‌ای خواهد کرد.براساس گزارش رسانه‌ها، برخی از مهم‌ترین کریدورهایی که این پل می‌تواند به آن‌ها متصل شود، عبارتند از: کریدور شمال-جنوب که هند را از طریق بندرعباس، قفقاز و روسیه به اروپا متصل می‌کند و قشم می‌تواند به‌عنوان پایانه کمکی و لجستیکی در جنوب ایفای نقش کند. همچنین کریدور چین-قزاقستان-ایران‌(شرق به غرب) که بخشی از پروژه کمربند و جاده چین است و ایران را به‌عنوان پل زمینی میان شرق و غرب جهان معرفی می‌کند. کریدور خلیج‌فارس به دریای سیاه که از طریق ایران، ارمنستان و گرجستان به اروپا می‌رسد و نقش کلیدی در دور زدن مسیرهای پرریسک و شلوغدارد.

برچسب ها : ابرپروژه ملی جنوب کشور خلیج فارس اقتصادسرآمد

اخبار روز
ضمیمه