سدسازی‌های ترکیه؛ از به خطر افتادن امنیت غذایی تا فرونشست

رئیس کمیسیون توسعه پایدار، محیط زست و آب اتاق بازرگانی ایران گفت: طبق مطالعات انجام گرفته و با فرض تکمیل پروژه داپ، سهم ایران از منابع آب در این حوضه در حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد کاهش خواهد یافت که می‌تواند تأمین حقابه‌های تاریخی، قانونی و عرفی اراضی پایاب رود ارس، در کشورهای ایران و جمهوری آذربایجان را با مخاطرات جدی مواجه کند. به گزارش اقتصادسرآمد، فرشید شکرخدایی در ارزیابی پروژه داپ ترکیه و اهداف اجرای آن اظهار داشت: کاهش نابرابری و برقراری تعادل و توازن بین مناطق مختلف کشور ترکیه از منظر برخورداری از مواهب توسعه همواره در زمره سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای و آمایشی کشور ترکیه بوده است که در این برنامه‌های مناطق شرقی این کشور که عمدتا در زمره مناطق کم‌برخوردارتر بوده‌اند، در کانون توجه قرار داشته‌اند. به همین دلیل این کشور تلاش کرده است با طراحی و اجرای پروژه‌های توسعه منطقه‌ای، اختلاف در سطح پیشرفت میان استان‌های مختلف کشور را بکاهد و یا از بین ببرد؛ در همین راستا، مفهوم توسعه منطقه‌ای طی دو دهه اخیر در این کشور مورد توجه قرار گرفته داشته است تا از طریق ایجاد اشتغال در مناطق شرقی کشور، مانع از مهاجرت ساکنان این مناطق به شهرهای بزرگ در مرکز و غرب کشور شود. 
پروژه‌های هزاره جدید آنکارا
ویدر گفتگو با ایلنا  افزود: هرچند مباحث مربوط به توسعه منطقه‌ای در ترکیه از دهه ۱۹۶۰ شروع شد؛ اما طی دهه‌های ۱۹۷۰ ، ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ از آنجایی که هدف اصلی آنکارا، صنعتی شدن سریع بود، صنعت و اقتصاد این کشور پیرامون محور استانبول و منطقه مرمره در غرب کشور رونق پیدا کرد و نهایت گسترش این روند توسعه سریع تا آناتولی مرکزی و منطقه اژه بود. برای هزاره جدید میلادی، ۶ کلان پروژه توسعه منطقه‌ای در مناطق شرقی و مرکزی ترکیه طراحی و اجرایی شده که این کلان‌پروژه‌ها شاما پروژه آناتولی جنوب شرقی (گاپ) – ( GAP ) Güneydoğu Anadolu Projesi، پروژه آناتولی شرقی (داپ)-  DAP)) Doğu Anadolu Projesi، پروژه دشت قونیه (کوپ) – ( KOP ) Konya Ovası Projesi، پروژه دریای سیاه شرقی ( دوکاپ)- ( DOKAP ) Doğu Karadeniz Projesi، پروژه توسعه حوضه یشیل ایرماق (یحگپ)- ( YHGP ) YEŞİLIRMAK HAVZA GELİŞİM PROJESİ، پروژه زونگولداغ بارتین کارابوک (زبک) -  ( Zonguldak Bartın Karabük Projesi (ZBK بوده است. رئیس کمیسیون توسعه پایدار، محیط زست و آب اتاق بازرگانی ایران، گفت: طبق اسناد رسمی، تاریخ شروع پروژه آناتولی شرقی ۲۷ آگوست ۱۹۹۸ است. طرح داپ یک طرح توسعه‌ای جامع در زمینه‌های مختلف شامل ساختار جمعیت، آموزش، سلامت، زنان و خانواده، منابع زمین و آب، تولید محصولات زراعی، دامپروری، آبزی‌پروری، جنگلداری، صنایع تولیدی، انرژی، معدن، ساختار مالی و بانکداری، ساخت و ساز و تجارت، حمل و نقل و ارتباطات، فرهنگ و گردشگری، صنایع دستی، سکونتگاه‌ها و بخش‌های زیست‌محیطی است. برنامه اجرایی این ابرپروژه در سال ۲۰۱۳ تنظیم و آغاز شده است. پروژه داپ به مرکزیت شهر ارزروم به عنوان یکی از پروژه‌های توسعه منطقه‌ای ترکیه در سال ۲۰۱۱ توسط تشکیلات برنامه‌ریزی دولت و با مشارکت ۵ دانشگاه شامل دانشگاه‌های آتاترک (ارزروم‌)، اینونو (مالاتیا)، فرات (الازیغ)، قفقاز (قارص) و یوزونجو ییل (وان) واقع در منطقه آناتولی شرقی کار خود را آغاز کرد. هدف این پروژه، ارتقای سطح توسعه استان شرقی ترکیه شامل استان‌های آغری، اردهان، ارزروم، ارزنجان، الازیغ، ایغدیر، بیتلیس، بینگول، تونجلی، سیواس، حکاری، قارص، مالاتیا، موش و وان اعلام شد.
وی تصریح کرد: هدف اصلی این ابرپروژه توسعه فعالیت‌های اقتصادی و بویژه ارتقای معیشت منطقه از طریق کشاورزی و دامداری ۷۰ درصد از ساکنان این منطقه است. در نتیجه، برخلاف تصور غالب که توسعه را از طریق صنعتی شدن ممکن می‌داند، در پروژه داپ که مختص آناتولی شرقی است، مکانیزاسیون کشاورزی به عنوان مبانی صنعت پیشرفته در نظر گرفته شده است. در همین راستا و با توجه به وجود سرچشمه رودهای فرات، دجله، ارس و کورا در آناتولی شرقی، یکی از راه‌های صنعتی شدن منطقه، احداث سدهای بیشتر تعریف شده است. شکرخدایی ادامه داد: همچنین از دیگر اهداف این پروژه می‌توان به تجهیز و نوسازی صنعت دامداری از طریق بهبود وضعیت مراتع، اصلاح نژادی دام‌ها و رونق بخشیدن به تجارت دامی متمرکز است. عمده فعالیت‌های داپ در سال‌های اخیر شامل احداث مکان‌هایی برای پرورش، خرید و فروش و کشتار دام‌ها، توسعه آبیاری زمین‌های کشاورزی، توسعه انرژی‌های نوین، افزایش تنوع و بازدهی محصولات زراعی و باغی، توسعه باغداری، احداث کتابخانه‌ها و ترمیم بناهای تاریخی و فرهنگی است. 
سدها و نیروگاه‌های برقابی در حوزه آبریز ارس
وی با اشاره به سدها و نیروگاه‌های برقابی ترکیه در حوزه آبریز ارس گفت: آب رودخانه فرامرزی ارس از دو شاخه یکی از ارتفاعات بینگول (مینگول)  ترکیه در جنوب ارزروم و دیگری از کوه واردینسکی قفقاز سرچشمه می‌گیرد. این دو شاخه سپس به عنوان رودخانه ارس به هم می‌پیوندند و این رودخانه ابتدا مرز مشترک ترکیه با جمهوری‌های ارمنستان و آذربایجان و سپس مرز مشترک ایران با جمهور‌ی‌های آذربایجان و ارمنستان را تشکیل می‌دهد.رئیس کمیسیون توسعه پایدار، محیط زیست و آب اتاق بازرگانی ایران بیان داشت: مساحت کل حوضه آبریز رودخانه ارس در چهار کشور مشترک در این حوضه، معادل ۱۰۲ هزار کیلومتر مربع است که از این میزان، ۳۹ درصد در خاک ایران، ۳۸ درصد در خاک جمهوری‌های آذربایجان و ۲۳ درصد هم در خاک ترکیه واقع شده است. 54 درصد از آب رودخانه ارس از طریق جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان، ۳۴ درصد از طریق ترکیه و ۱۲ درصد نیز از طریق ایران تأمین می‌شود. 
برنامه ترکیه در حوزه برقابی‌ها 
وی در ادامه با بیان اینکه حدود ۳۰ انرژی الکتریکی جهان از برقابی‌ها تولید می‌شود، خاطرنشان کرد: در بخش ترکیه‌ای حوضه آبریز رودخانه ارس، ۱۴ سد و یا نیروگاه برق‌آبی وجود دارد که از این تعداد، ۵ سد و نیروگاه برق آبی با ظرفیت ۱۳۴ مگاوات در سال در حال بهره‌برداری است و ۹ سد و نیروگاه برق آبی هم در دست ساخت و یا برنامه‌ریزی هستند که با بهره‌برداری از آنها، مجموع ظرفیت این سدها و نیروگاه‌های برق آبی به ۳۸۷ مگاوات در سال خواهد رسید.
سدسازی‌های ترکیه؛ از به خطر افتادن امنیت غذایی تا فرونشست
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه