بندر فاو و چند نکته هشدار دهنده؛ تحلیلی از «اقتصادسرآمد»

گروکشی مرموز عراق در اروند

گروه اقتصاددریا - فاطمه کریمی- با نگاهی گذرا به موقعیت بندر فاو در کشورعراق و برنامه مسئولان این کشور برای توسعه این بندر، طبق برنامه ریزی صورت گرفته تا سال ٢٠٣٨ در همسایگی خوزستان و در نزدیکی بنادر آبادان، خرمشهر و امام متوجه می شویم که رقابت در این نقطه برای این دو کشور به اوج خواهد رسید. رقابتی که ممکن است، سهم ارزشی بنادر ایران را به شدت کاهش دهد.  
 در تحلیل روزنامه دریایی اقتصادسرآمد آمده است: آن چه در نگاه به بندر فاو هشدار دهنده است، چند نکته اساسی است:اول: در شرایط کنونی و در حالی که کشور عراق سه جنگ بزرگ (جنگ با ایران، جنگ خلیج(امریکا و متحدانش) و جنگ با داعش) را در سرزمین خود تجربه کرده و شاهد نابود شدن بخش بزرگی از زیرساخت هایش بوده است، اکنون خبر از برنامه های بلند مدت در آن کشور می رسد که ساخت و ساز در بندر فاو با هدف تبدیل کردن این بندر به هاب منطقه، به گوش می رسد. 
دوم:  کشور‌ عراق دست به پروژه بزرگ ایجاد و توسعه بندر فاو زده است. عراق قصد دارد این بندر را طی دهه آینده، مانند جبل‌علی امارات به بندر هاب تبدیل کند که ضمن جذب ترافیک شرق دور، بار ترکیه و مدیترانه را هم حمل کرده و کریدوری در منطقه ایجاد کند و به دنبال جذب بار از مسیر اروپا، آسیا و اروپا است. در چنین شرایطی، سه بندر ایران (بنادر امام، خرمشهر و آبادان) از حیز انتفاع خارج شده و در حد فعالیت های درون کشوری محدود می شوند. 
در دهه آتی – که به سرعت برق و باد از راه می رسد- مقایسه بنادر ایران در منطقه خوزستان با بندر فاو در عراق، معنادار خواهد بود. امروزه، ایران با بهره برداری نسبی از این سه بندر، بخشی از نیازهای عراق را هم تامین می کند؛ اما در آینده  چگونه خواهد بود؟ 
سوم: عراق هم اکنون از همکاری با ایران برای لایروبی و خارج سازی مغروقه های اروند سر باز می زند و  راه دسترسی ایران به خلیج فارس را از این ناحیه حدودا نا ایمن است و حاضر به هیچ گونه همکاری هم نیست. به رغم رفت و آمدهای متعدد دیپلماتیک، بعد از 30 سال، هیچ فرجی حاصل نشده و بی شک با توجه به شروع توسعه بندر فاو توسط عراق، این مذاکرات به زودی به جایی نمی رسد؛ زیرا عراق می خواهد تا شروع فعالیت بندر فاو، ایران را معطل نگه دارد. چهارم: روند کنونی به معنای توسعه روزانه بندر فاو و رکود روزانه بنادر خوزستان است و معنای چنین سیاستی روشن است: رساندن بندر فاو به رقابت تمام قد با سه بندر ایرانی و شکستن بازار بنادر ایرانی. این به روشنی مشخص است که در آینده، قرار است ما نیازمند به بندر فاو باشیم و نه آن ها نیازمند بنادر ما و این بدان معناست که شاید اروند برای ایران ارزش اقتصادی خود را از دست بدهد. پنجم: با توجه به جمیع جهات، آیا راهی جز توجه به توسعه روزافزون بنادر ایران در منطقه خوزستان هست؟ و آیا به شدت و حدت در روند دیپلماتیک برای حل مساله اروند و مشخص کردن مسیر 500متری اروند به خلیج فارس نیاز داریم؟ اگر چنین است، باید پرسید و دانست که مسئولان ذیربط از مسئولان خوزستان تا مقامات عالی ایران در این باره چه تصمیم جدی دارند. تصمیمی غیر از انتظار برای چراغ سبز عراق زیرا چنین چراغی بعد از سی سال مذاکره هنوز ساخته نشده است. با تاملی بر گفته های آقایی، مدیرکل بنادر و دریانوردی استان خوزستان که در همین رابطه می گوید: عراق در فاو و ام‌القصر در حال ساخت ١١٠ پست اسکله تا سال ٢٠٣٨ است و در حالی که پیش از این دو کشور ایران و عمان مدعی افزایش سهم از جبل‌علی بودند، امروز عراق هم وارد این موضوع شده و به دنبال افزایش سهم از جبل‌علی است. می توان به هکه چیز پی ببریم.وی با مقایسه عملکرد بنادر خوزستان با بنادر فاو و ام‌القصر عراق گفته: ما خود را در جوانب مختلف بالاتر از بنادر فاو و ام‌القصر می‌دانیم، اما عملکرد کانتینری این بنادر عراق از کل عملکرد بنادر جنوبی کشورمان بیشتر است.همین نکته که مدیرکل محترم به آن اشاره دارد مبنی بر عملکرد بنادر عراق نسبت به عملکرد بنادر این منطقه از کشورمان، بسیار هشداردهنده است. عراق مسیر بهسازی و توسعه نوین خود را سال ها بعد از ما آغاز کرد و با انبوهی از خرابی و ویرانی، شروعی سخت و سنگین داشت. کشور ما پهناور است و جنگ فقط در بخشی از آن رخ داد؛ اما کشور عراق در هر سه جنگ، از تمامی جهات ضربه خورد و تمامی مساحت سرزمینی آن، مورد آسیب جدی قرار گرفت. بند فاو و ام القصر که جای خود دارد. ام القصر که در همان ابتدای جنگ ویران شد و فاو نیز در ادامه جنگ به تصرف ایران در آمد که البته از آبادانی تهی بود. اکنون چه شده که بعد از مدت کمی، عراق توانسته مسیر رشد و بهسازی هر دو بندر خود را (فاو و ام القصر) با چنین سرعتی پیش ببرد و ما بعد از سی سال هنوز از لایروبی اروند فارغ نشده ایم؛ و تازه داریم به این فکر می کنیم که 500 متر از اروند که از داخل عراق می گذرد را چه کنیم؟!مقام معظم رهبری-مدظله العالی- بارها و بارها و بارها به اقدامات جهادی تاکید و تاکید و تاکید فرموده اند؛ بدان معنا که زمان در توسعه اهمیت دارد و اگر از زمان عقب بمانیم، دنیای رقابت ما را برای همیشه پشت سر خواهد گذاشت. حرکت جهادی بدان معناست که با تمام قوت و قدرت در مسیر توسعه کشور- به خصوص خوزستانی که بر گردن همه ما دین دارد- حرکت کنیم و نه تنها زمان را از دست ندهیم، بلکه به مراتب از رقبا جلو بیفتیم. وقتی بنادر را به موقع توسعه نمی دهیم، این زمینه را برای رقیب ایجاد کرده ایم که پیش بیاید. رسما به او می گوییم ما نمی توانیم، پس تو بیا جای ما را بگیر! اگر بنادر سه گانه ما در منطقه خوزستان زرخیر، به چنان توسعه و فعالیتی برسند که هاب منطقه باشند، دیگر کسی به فکر ایجاد بندر جدید نمی افتد. عراق، اروند را به عنوان یک گروگان نگه داشته است. اروند گروگان عراقی هاست تا به وسیله آن، دست ایران را ببندد. باید از این وضعیت خارج شد. باید به این گروگان گیری مرموزانه خاتمه داد و این ممکن نیست مگر با حرکت جهادی. مگر با اقدام مبتنی بر قدرت نرم دیپلماتیک و قدرت سخت نظامی در تکمیل قدرت نرم. اگر چنین پیش برود، عراق تا صدسال آینده نه غرامت می دهد و نه اجازه تردد در اروند و ما را محصور می کند در بخشی از اروند که در خاک خودمان است و دسترسی ما را به خلیج فارس قطع می کند و این بدان معناست که اروند ارزشش برای ایران به صفر می رسد. 
ما انتظار داریم اقدامات بزرگ صورت بپذیرد. اگر عراق گوشش را گرفته که نشنود، ما منافع ایران را فدای کربودن عراق نکنیم و با قدرتی که امروز داریم، راه را باز کنیم. معبر را بسته اند، با یک یا علی(ع) دیگر، معبرگشایی کنیم و مسیر توسعه خوزستان و ایران عزیز را به پهنای حق قطعی خود هموار کنیم. هر چه هست، این نکته منطقی و قطعی  است: نباید در این برزخ توسعه خوزستان بمانیم؛ زیرا ما به خوزستان و مردم سلحشورش مدیون هستیم. 
گروکشی مرموز عراق در اروند
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه