تحلیل عملکرد بادگیر به عنوان سیستم سرمایشی پایدار؛ خانه گلستان بندر کنگ
محسن کنگی نژاد، آرش نجفی- در متن بادگیر یکی از عناصر معماران است که با رویکرد اقلیمی در معماری بومی مناطق گرم و خشک و مناطق گرم و مرطوب ایران احداث گردیده و به صورت کانالی عمودی در سیمای برخی از شهرها خودنمایی میکند.
بادگیر در کشورهای همسایه و مجاور ایران به ویژه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس همچون امارات که قدمتی پنجاه ساله دارند و همچنین در شمال آفریقا نظیر مصر استفاده شده است. بادگیر از روزگاران دور در ایران زمین به کار گرفته شده و از نام های باستانی و گوناگون آن مانند و اتغر و بادهنج و باتخان و خیشود و خیشخان بر میآید که پدیدهای تازه نیست. بادگیر نمونه های گوناگون دارد و بر پایه آب وهوا (اقلیم) و راستای باد به ریخت های گوناگون در سرتاسر ایران ساخته شده است، بادگیر از عناصر تفکیک ناپذیر معماری سنتی مناطق گرم ایران است. قبل از اختراع کولر برقی و گسترش آن در شهرهای مختلف از بادگیر در ابنیه مختلف مسکونی، مذهبی و خدماتی استفاده می شده است. بادگیرها با اشکال مختلف ساخته شده اند که هر کدام بر حسب ارتفاع و جهت باد مطلوب طراحی و اجرا شده اند. تا قادر باشند هوای آزاد خنک تر را که گرد و غبار کمتری دارد به داخل خانه هدایت کنند و خروجی هوا در بادگیرها در روی بام و یا در سمت رو به حرکت باد که فشار هوای کمتری دارد قرار می گیرد تا بتواند در فضای داخلی حالت مکش به وجود آورد.
طراحی بادگیرها بستگی به خصوصیات باد هر منطقه دارد. بهترین نمونه بادگیرها در جنوب کشور می توان بندر لنگه و بندر کنگ ملاحظه نمود و هنوز هم بادگیرهای حجیم چهار طرفه نمود اصلی این دو بندر قدیمی می باشند.
در این مناطق برودت هوا فقط به روش جابجایی انجام میگیرد و بادگیرهای این مناطق دارای دهانه وسیع تری نسبت به بادگیرهای مناطق گرم و خشک است و در مناطق مجاور خلیج فارس بادها و نسیم های دریایی از سرعت و قدرت کمتری برخوردارند و مطلوبست بادگیرها حجیم تر و دارای دهانه های وسیع تری باشند تا میزان جریان هوای بیشتری به درون قضاها منتقل شود. گاهی سطح دهانه بی بادگیر در این مناطق بیش از ۹ متر مربع میرسد که کل بام را می پوشاند، هر چه از ساحل دور می شویم تعداد و ابعاد بادگیرها کاهش می یابد.
همان گونه که در عکس مشاهده میشوند. اغلب بادگیرها دارای چوب بست هایی هستند که دو طرف دهانه یادگیر را به هم متصل می کنند و انتهای چوب بست ها از بدنه بادگیر بیرون میباشد. این چوب بست ها جهت افزایش استحکام و مقاومت بادگیر در مقابل فشار باد است. علت آنکه انتهای این چوب را نمی برند این است که در رمان تعمیر و مرمت، داربست ها را به این چوب ها متصل می کنند و از روی داریست ها، تعمیرات لازمه را انجام می دهند.
انواع بادگیرها
بادگیر انواع گوناگون دارد و بنا بر وصع اقلیمی و جهت باد به هیئت های مختلف در سرتاسر ایران ساخته شدهاند و دارای زمینه چهار گوش، هشت گوش و بیشتر زمینه مستطیل دارد و گاهی هم در کرانه های دریا تنها بصورت هواکشی در عکس جهت وزش باد دریا بر فراز ساختمان ها به چشم می خورد با توجه به دیدگاه های مختلف، صاحب نظران دیدگاه های متفاوتی را ارائه داده اند. با توجه به جلبه کار کردی بادگیرها آنها را به دو دسته کلی تقسیم بندی کرده است. بادگیرهای صرفا عملکردی و بادگیرهای عملکردی نمادین، بادگیر اردکانی، بادگیر کرمانی و بادگیر یزدی. روف بادگیرها را بر مبنای تعداد اطلاع دریافت کننده باد توسط بادگیر تقسیم بندی کرده است؛ بادگیر یک طرفه، دو طرفه، چهار طرفه، شش یا هشت بادگیرها از لحاظ شکل بیرونی نیز به چند دسته تقسیم می شوند.
ساختار بادگیر
مصالح به کار رفته در ساخت بادگیرها از خشت خام، ملات گل و گچ و چوب شوروته است ساختمان بادگیرها معمولا از چهار بخش تشکیل شده است:
ستون بدنه کانال تنوره یا ساقه
دهانه قفسه هواکش و چشمه
تیغه ها
سقف
ادامه دارد......
بادگیر در کشورهای همسایه و مجاور ایران به ویژه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس همچون امارات که قدمتی پنجاه ساله دارند و همچنین در شمال آفریقا نظیر مصر استفاده شده است. بادگیر از روزگاران دور در ایران زمین به کار گرفته شده و از نام های باستانی و گوناگون آن مانند و اتغر و بادهنج و باتخان و خیشود و خیشخان بر میآید که پدیدهای تازه نیست. بادگیر نمونه های گوناگون دارد و بر پایه آب وهوا (اقلیم) و راستای باد به ریخت های گوناگون در سرتاسر ایران ساخته شده است، بادگیر از عناصر تفکیک ناپذیر معماری سنتی مناطق گرم ایران است. قبل از اختراع کولر برقی و گسترش آن در شهرهای مختلف از بادگیر در ابنیه مختلف مسکونی، مذهبی و خدماتی استفاده می شده است. بادگیرها با اشکال مختلف ساخته شده اند که هر کدام بر حسب ارتفاع و جهت باد مطلوب طراحی و اجرا شده اند. تا قادر باشند هوای آزاد خنک تر را که گرد و غبار کمتری دارد به داخل خانه هدایت کنند و خروجی هوا در بادگیرها در روی بام و یا در سمت رو به حرکت باد که فشار هوای کمتری دارد قرار می گیرد تا بتواند در فضای داخلی حالت مکش به وجود آورد.
طراحی بادگیرها بستگی به خصوصیات باد هر منطقه دارد. بهترین نمونه بادگیرها در جنوب کشور می توان بندر لنگه و بندر کنگ ملاحظه نمود و هنوز هم بادگیرهای حجیم چهار طرفه نمود اصلی این دو بندر قدیمی می باشند.
در این مناطق برودت هوا فقط به روش جابجایی انجام میگیرد و بادگیرهای این مناطق دارای دهانه وسیع تری نسبت به بادگیرهای مناطق گرم و خشک است و در مناطق مجاور خلیج فارس بادها و نسیم های دریایی از سرعت و قدرت کمتری برخوردارند و مطلوبست بادگیرها حجیم تر و دارای دهانه های وسیع تری باشند تا میزان جریان هوای بیشتری به درون قضاها منتقل شود. گاهی سطح دهانه بی بادگیر در این مناطق بیش از ۹ متر مربع میرسد که کل بام را می پوشاند، هر چه از ساحل دور می شویم تعداد و ابعاد بادگیرها کاهش می یابد.
همان گونه که در عکس مشاهده میشوند. اغلب بادگیرها دارای چوب بست هایی هستند که دو طرف دهانه یادگیر را به هم متصل می کنند و انتهای چوب بست ها از بدنه بادگیر بیرون میباشد. این چوب بست ها جهت افزایش استحکام و مقاومت بادگیر در مقابل فشار باد است. علت آنکه انتهای این چوب را نمی برند این است که در رمان تعمیر و مرمت، داربست ها را به این چوب ها متصل می کنند و از روی داریست ها، تعمیرات لازمه را انجام می دهند.
انواع بادگیرها
بادگیر انواع گوناگون دارد و بنا بر وصع اقلیمی و جهت باد به هیئت های مختلف در سرتاسر ایران ساخته شدهاند و دارای زمینه چهار گوش، هشت گوش و بیشتر زمینه مستطیل دارد و گاهی هم در کرانه های دریا تنها بصورت هواکشی در عکس جهت وزش باد دریا بر فراز ساختمان ها به چشم می خورد با توجه به دیدگاه های مختلف، صاحب نظران دیدگاه های متفاوتی را ارائه داده اند. با توجه به جلبه کار کردی بادگیرها آنها را به دو دسته کلی تقسیم بندی کرده است. بادگیرهای صرفا عملکردی و بادگیرهای عملکردی نمادین، بادگیر اردکانی، بادگیر کرمانی و بادگیر یزدی. روف بادگیرها را بر مبنای تعداد اطلاع دریافت کننده باد توسط بادگیر تقسیم بندی کرده است؛ بادگیر یک طرفه، دو طرفه، چهار طرفه، شش یا هشت بادگیرها از لحاظ شکل بیرونی نیز به چند دسته تقسیم می شوند.
ساختار بادگیر
مصالح به کار رفته در ساخت بادگیرها از خشت خام، ملات گل و گچ و چوب شوروته است ساختمان بادگیرها معمولا از چهار بخش تشکیل شده است:
ستون بدنه کانال تنوره یا ساقه
دهانه قفسه هواکش و چشمه
تیغه ها
سقف
ادامه دارد......
ارسال دیدگاه
عناوین این صفحه
اخبار روز
-
پرداخت 2200 میلیارد تومان از مطالبات مراکز دانشگاهی طرف قرارداد
-
توزیع ۳۵ هزار بسته معیشتی در مناطق سیل زده استان سیستان و بلوچستان
-
تغییر نگاه به سرمایهگذاریها موجب شده تا بسیاری از دعواهای حقوقی با مذاکرات حل شود
-
بهسازی فضاهای بی دفاع شهری جهت کاهش آسیب های اجتماعی
-
تجهیز بیش از ۱۰۰۰ هکتار از زمینهای کشاورزی اردبیل به سیستم آبیاری تحت فشار
-
بهینهسازی طرح روسازی دال خط کوهاندار برای رفع معضل راهآهنهای کویری
-
استفاده از ظرفیت های مردمی در پروژه های اشتغال زایی با همت بنیاد برکت در سال جهش تولید با مشارکت مردم
-
اتمام خط کشی محوری جنوب به شمال خیابان ولیعصر (عج)
-
بهرهبرداری از نخستین نیروگاه خورشیدی حمایتی کشور در کاشان
-
تلاش مضاعف، برنامه محوری و تخصص گرایی - هم افزایی، سودآوری
-
اهمیت طراحی وبسایت برای کسب و کارهای سنتی
-
آغاز بهکار TV شهری در ورودی ساختمان منطقه دو پایتخت
-
۱۰۰ ساختمان بلند در پایتخت روی گسل قرار دارد
-
۱۴ شهر و روستای سیستان و بلوچستان تحتتاثیر زلزله قرار گرفت
-
اولویت همه شرکتهای صندوق ذخیره باید سودآوری و توجه به اقتصاد دانش بنیان باشد
-
اجرای طرحهای زنجیره سبز و آبی در پنج شهرستان استان خوزستان
-
اجرای طرح ویژه جمع آوری شنهای پخش شده در معابر شمال تهران
-
تشکیل" قرارگاه ویژه تامین مسکن معلم" در صندوق ذخیره فرهنگیان
-
همه چیز درباره خرید چمن مصنوعی که باید بدانید
-
قرارداد ساخت ۷۰۰ واحدی خوابگاه متاهلی دانشگاه مازندارن منعقد شد