گروه زيست دريايي - امید عباسی- یکی از معضلات و مشکلات واحدهای پتروشیمی، تولید حجم زیادی پساب و فاضلاب‌های صنعتی است که آلودگی محیط‌زیستی زیادی به همراه دارد، اما اکنون دولت سیزدهم به سمتی حرکت کرده که واحدهای جدید با استفاده از فناوری‌های روز به سمت تولید پساب صفر حرکت کنند که با این کار حجم آلودگی‌ها تا حد بسیار زیادی کاهش می‌یابد.
ایران با دارا بودن حجم زیادی از ذخایر گازی و نفتی دارای ظرفیت بسیار بالایی برای توسعه صنایع پتروشیمی است و در این زمینه هم پیشرفت های خوبی داشته به طوری که اکنون جایگاه ششم را میان ۷۱ بخش اقتصادی در کشور به خود اختصاص داده است که نشان می دهد نقش بسزایی در پویایی اقتصاد کشور دارد، اما در کنار تمام این مزایا، صنایع پتروشیمی آلودگی های زیادی را به همراه دارد، بررسی ها نشان می دهد انواع آلاینده ها به صورت گاز، ذرات معلق، لجن، پساب مایع، فلزات سنگین، بنزن و مشتقات آن، سولفور دی اکسید، نیتروژن دی اکسید، هیدروژن سولفید، منواکسید کربن و سایر مواد شیمیایی وارد خاک و دریا می شود که اثرات سوء جبران ناپذیری را بر محیط زیست و سلامت انسان به همراه دارد.
صدیقی درباره جمع آوری پساب صنایع پتروشیمی فاز ۲ پارس جنوبی هم گفت: برای جمع آوری پساب مجتمع های پتروشیمی فاز ۲ پارس جنوبی که در حال احداث است نیز یک مجتمع تصفیه خانه مرکزی به نام دماوند در حال احداث است که تصفیه پساب واحدهای فاز ۲ پارس جنوبی را انجام می دهد، البته این تصفیه خانه ها یک سری کاستی هایی دارند که باید به تدریج برطرف شوند، مثلاً باید حوضچه های بزرگ ذخیره ایجاد کنند تا زمانی که مثلاً یک واحد پتروشیمی از مدار خارج می شود بتواند آن حجم فاضلابی که برای این تصفیه خانه فرستاده می شود را در آن حوضچه ها ذخیره کند که دماوند در حال ایجاد آن حوضچه است اما هنوز تکمیل نشده، کار دیگری که باید انجام شود این است که مبین و دماوند باید به هم متصل شوند چون اگر زمانی دو یا سه واحد همزمان از کار بیفتد حجم زیادی فاضلاب می ماند که این دو می توانند همدیگر را پشتیبانی کنند.وی اظهار داشت: البته اتفاقی که در فاز ۲ پارس جنوبی افتاده این است که بسیاری از واحدهای جدیدی که در حال احداث هستند به سمت تخلیه پساب صفر می روند یعنی به این سمت می روند که تقریباً فاضلاب صنعتی تولید نمی کنند البته این بخش در ضوابط استقرار نیست اما برخی از آنها به دلیل فناوری جدیدی که به وجود آمده به سمت پساب صنعتی صفر می روند، یعنی از فناوری هایی استفاده می کنند که عمده پسابی که تولید می شود اول اینکه حجمش کم می شود و دوم همان مقدار هم بازچرخانی شده در نتیجه پساب و پسماند صنعتی اینها به مرور کم و کمتر می شود.
مدیر دفتر بررسی و مقابله با آلودگی های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: در طراحی اولیه مجتمع دماوند، تصفیه ۹۰۰ متر مکعب بر ساعت پیش بینی شده بود که اکنون حدود ۱۳۰ متر مکعب آن راه اندازی شده است اما اکنون با فناوری جدیدی که قرار است پساب به صفر برسد در حال بازبینی حجم اولیه هستند چون دیگر فاضلاب یا پسابی نمی ماند که به آنها بدهند.
وی گفت: مساله دیگر درباره مجتمع های پتروشیمی مصرف آب است به این معنا که برای خنک کردن سیستم آب را مستقیم از دریا برداشت می کنند و سپس بدون خنک کردن دوباره به دریا بر می گردانند که این موجب بالا رفتن آلودگی حرارتی می شود اما اکنون سیستم برج خنک کننده احداث کردند و آبی که سیستم را خنک کرد دیگر به صورت گرم به دریا برنمی گردد بلکه در این برج های خنک کننده دمای آنرا پایین می آورند و عمل بازچرخانی انجام می شود.

تولید پساب صنعتی پتروشیمی‌ها به صفر می‌رسد
صدیقی تاکید کرد: با توجه به اهمیت موضوع بحث پایش آنلاین هر دو مجتمع مبین (برای فاز ۱) و دماوند (برای فاز ۲) راه اندازی شد و اداره کل محیط زیست استان بوشهر به طور مداوم به اطلاعات پایش دسترسی دارد و مرتب خروجی ها و تمام پارامترها از جمله آمونیاک و حرارت آب را به صورت آنلاین کنترل می کند البته سازمان حفاظت محیط زیست هم به این داده ها دسترسی دارد.
وی گفت: علاوه بر اینها چندین طرح دیگر هم برای بازیافت و استفاده مجدد در حال انجام است، مثلاً در بسیاری از این مجتمع ها مقدار زیادی دی اکسید کربن تولید و در هوا منتشر می شود بنابراین تعدادی از این مجتمع ها در حال اجرای پروژه هایی برای بازیافت دی اکسید کربن و بازگرداندن به چرخه مصرف هستند، یا اینکه برخی ها از کُک به عنوان سوخت استفاده می کنند که در نهایت به پسماند تبدیل و دفن می شوند، اما الان پروژه هایی را اجرا می کنند که این کک بازیافت و دوباره به عنوان سوخت استفاده می شود.