گروه ترانزیت - وحیده اسماعیلی - طی دو سال گذشته با اجرای سیاست توسعه تجارت خارجی با روسیه و کشورهای حاشیه دریای خزر، مقاصد صادراتی ایران نیز متنوع‌تر شده است. طبق اعلام شرکت کشتیرانی دریای خزر هم اکنون علاوه بر بندر سالیانکا، سه بندر ماخاچ کالا، وی تی اس و علیا نیز به جمع مقاصد صادراتی ایران در روسیه اضافه شده‌اند. درعین حال تحولات سیاسی و جنگ در همسایه های شمالی کشور، تهدیدها و فرصت های جدیدی در حوزه حمل و نقل دریایی برای ایران ایجاد کرده است.
اما با این وجود عقب ماندگی ایران در تکمیل ظرفیت ناوگان کشتی های تجاری، نبود خطوط  منظم و ضعف در زیرساخت های کشتیرانی دریای خزر، معضلی است که فعالان اقتصادی کشور و طرف های تجاری آنها در کشورهای شمال دریای خزر را به چالش کشیده است. این چالش ها در زمستان گذشته با یخ بستن ولگا و افزایش قیمت کرایه های حمل و نوسانات دلار به شدت نمود پیدا کرد.
در حال حاضر به دنبال ایجاد فرصت های جدید تجاری در این حوزه، ناوگان کشتیرانی در دریای خزر با ۵۲ کشتی که نیمی از آنها متعلق به بخش خصوصی است، جوابگوی حمل کالاهای صادراتی و ترانزیتی کشورهای شمالی ایران نیست. هفته گذشته بود که مدیرکل بنادر و دریانوردی استان در شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی گیلان از خرید ۳۱ فروند کشتی جدید و ساخت ۲ فروند کشتی در ناوگان حمل و نقل دریای خزر خبر داد.
 وی ظرفیت ۵۲ کشتی موجود در دریای خزر را ۱۳۷ هزار ۲۳۴ هزار تن اعلام کرد و افزود: با پیوستن کشتی های جدید به ناوگان حمل و نقل دریای این ظرفیت افزایش خواهد یافت.
سال گذشته نیز کشتیرانی جمهوری اسلامی از تامین هشت فروند شناور تازه نفس برای افزایش ظرفیت صادراتی کشور به مقاصد بنادر شمالی حاشیه خزر و توسعه شبکه ترانزیتی در این مسیر خبر داده بود.
 وحیده اسماعیلی در گفت وگو با «حسن یونسی» مدیر کل بنادر و دریانوردی گیلان جزییات بیشتری از خرید و انتقال این کشتی ها به ناوگان کشتی های بنادر شمالی دریای خزر و ظرفیت ها تجاری ایجاد شده پرسیده که در مرور منتشر شده است، ماحصل این گفت و گو را باهم در روزنامه دریایی اقتصادسرآمد مرور می کنیم:

-درباره این ۳۱ کشتی جدید توضیح بیشتری می‌دهید؟ متعلق به کدام شرکت ها هستند؟ ظرفیت این کشتی ها در چه تناژی است؟ چه تعداد فله بر و چه تعداد کانتینربرهستند؟
-در ابتدا باید تاکید کنم به دلیل بحث تحریم های اقتصادی که شامل کشتیرانی جمهوری اسلامی نیز شده، کلیه آمارها به طور کلی اعلام شده است. در واقع مالکین این کشتی به دلیل تحریم های اقتصادی تمایلی به شناسایی و نام و مشخصات خود ندارند.
    ۳۱ فروند کشتی جدید در قالب ۵ شرکت کشتیرانی بخش خصوصی به ناوگان تجاری دریای خزر اضافه می‌شوند که در حال حاضر ۱۸ کشتی هنوز در دریای سیاه فعالیت دارند و ۱۳ کشتی نیز از قبل برای کشورهای روسیه و قزاقستان فعالیت می‌کنند.
 اما آماری که در خصوص این ۳۱ فروند کشتی می‌توان ارایه کرد؛ این کشتی ها در قالب ۵ شرکت کشتیرانی بخش خصوصی به ناوگان تجاری دریای خزر اضافه می‌شوند که در حال حاضر ۱۸ کشتی هنوز در دریای سیاه فعالیت دارند و ۱۳ کشتی نیز از قبل برای کشورهای روسیه و قزاقستان فعالیت داشتند که هم اکنون مباحث نقل و انتقال و مالی آنها در جریان است و هنوز فعالیت رسمی خود را برای ایران آغاز نکرده اند. از آنجایی که هنوز نقل و انتقال و بارنامه آن ها ثبت نشده نمی‌توان پیش بینی کرد این کشتی ها قادر به حمل چه میزان تناژ کالا هستند و اینکه آیا کانتینربر هستند یا فله بر.
    کرایه حمل در دریای خزر همزمان با آب شدن یخ های ولگا پایین آمد و ۵۰ درصد کاهش قیمت داشتیم. کشتی های جدید هنوز فعالیت خود را شروع نکردند و زود است که در این خطوط تاثیر بگذارند. کاهش کرایه ها نیز ناشی از آب شدن یخ های ولگا بود که تردد کشتی ها در این کریدور را افزایش داد.
نکته مهم اینکه کشتیرانی جمهوری اسلامی در دریای خزر ساخت دو کشتی کانتینربر را نیز در دست اقدام دارد. اما مابقی کشتی های موجود فله بر و عمومی هستند.

 -تصور می‌کنید با تمهیدات و فعالیت های شدیدی که جنابعالی و همکاران شما انجام دادند آیا مشکلات حمل و نقل دریایی و بحران قیمت حمل و نبود کشتی امسال تا اندازه ای مرتفع شود؟
- بله. چون کرایه حمل در دریای خزر همزمان با آب شدن یخ های ولگا پایین آمد و ۵۰ درصد کاهش قیمت داشتیم. کشتی های جدید هنوز فعالیت خود را شروع نکردند و زود است که در این خطوط تاثیر بگذارند. کاهش کرایه ها نیز ناشی از آب شدن یخ های ولگا بود که تردد کشتی ها در این کریدور را افزایش داد.
 از سوی دیگر با لایروبی رودخانه ولگا امکان تردد کشتی ها بیشتر خواهد شد. نکته مهمی که باید به آن اشاره کنم اینکه؛ لایروبی بنادر شمالی کشور بدون لایروبی ولگا فایده ای ندارد. چرا که نه از این سمت کشتی می‌تواند حرکت کند و کالا ببرد و نه از آن سمت می‌توان بارگیری کند. خوشبختانه با لایروبی و آب شدن یخ های ولگا به زودی کشتی های این مسیر با ظرفیت مناسب و قیمت حمل کمتر تردد می‌کنند.

ـ در بخشی از صحبت های خودتان در شورای گفتگوی دولت با بخش خصوصی اشاره کردید که در ابتدای سال جدید بهترین شرکت ها را برای فعالیت در دریای خزر جذب کردید آنهم با تعهدات ۳۰ ساله. این شرکت ها در چه زمینه ای می خواهند فعالیت کنند؟ قرار است چه مشکلی را حل کنند؟ ضرورت جذب این شرکت ها چه بود؟
- اینجا موضوع مورد بحث رقابت است. امکاناتی که در بندرانزلی وجود دارد به ما این ظرفیت و اجازه را می‌دهد که در سال کالاهای بیشتری را به بندر انزلی وارد کنیم. ما روزانه با صاحبان کالا در کل کشور در ارتباطیم  و تلاش داریم آنها را برای سرمایه گذاری در بندر انزلی جذب کنیم. البته به آنها قول و اطمینان می‌دهیم که کلیه امکانات و بسترهای سرمایه گذاری را برایشان فراهم کنیم.