​​​​​​​گروه شیلات – مرجان کریمی – با توجه به این‌که هفت درصد صید تن ماهیان در جهان توسط صیادان ایرانی انجام می‌شود همین امر سبب شده «ایران» جایگاه نخست صید ماهیان تن در غرب اقیانوس هند را در سال گذشته کسب کند. ۲۰۰ هزار تن در سال ۱۴۰۱ در ایران صید ماهی تن انجام شده است. قطب اصلی تولید و صید ماهی تون استان سیستان و بلوچستان می باشد. در همین رابطه و در گفت و گو با خالد نیازی، یکی از مروجین و صیادان ماهی تون، مسائل و فرصت های صید ماهی تون بررسی شده است که از نظر شما می‌گذرد.

روزنامه دریایی سرآمد:  سندیکای صنایع کنسرو ایران ظاهراً به دنبال مجوز صید ماهی است، نظر شما درباره این خواسته سندیکا چیست؟
خالد نیازی: باید گفت هرکسی را بحر کاری ساختند، من صیاد هستم باید کار صید را انجام بدهم و سندیکای صنایع کنسرو ایران هم باید به دنبال کنسروسازی باشد. اگر قرار باشد تولیدکنندگان کنسروها وارد کار صیادی شوند و شناور هم از خودش باشد، وارد چرخه فعالیت صیادان می شود و چرخه ما را دچار اختلال می کند. اگر قرار است مجوزی صادر شود، بهتر است برای صیادان بیشتر صادر گردد. اجازه دهیم افراد بیشتری فعال گردند تا اینکه دخالت تولیدکنندگان در امور صیادان را رقم بخورد. برای مثال اگر کارخانه دار بخواهد محصول اولیه را خودش تولید کند و مشغول کشاورزی شود، آن وقت کشاورز باید چه کار بکند؟

روزنامه دریایی سرآمد:  پیشنهاد شما درباره اینکه سندیکا به صیاد کمک کند تا تولید افزایش یابد، چیست؟
خالد نیازی: سندیکا به جای اختصاص ارز برای واردات ماهی تن، ادوات صیادی که برای صیادان گران می باشد، می تواند وارد کند و در اختیار آنان بگذارد تا صیادان ماهی با قیمت پایین تر برای آن ها صید کنند.
صیادان به اندازه یک ریال هم ارز از دولت برای ادوات صیادی که گران قیمت هستند، دریافت نکرده است که بتواند برای خودش موتور و ادوات صیادی را وارد کند. شرکت های کنسروسازی و سندیکا ارز می گیرند؛ در حالی که ما خودمان توانایی داریم که اگر کمک هم بشویم می توانیم همان کاری را که سندیکا انجام دهد را براساس تجربه خیلی بهتر و بیشتر انجام دهیم.

روزنامه دریایی سرآمد:  با توجه به اینکه قیمت کنسرو تون ماهی در بازار گران است، نظر شما به عنوان مرج صیادی چه اقداماتی می تواند قیمت این محصول را برای سفره مردم کاهش دهد؟
خالد نیازی: باید بدانید که قیمت فعلی هم برای جامعه صیادی به صرفه نیست، با توجه به اینکه ادوات و تجهیزات مورد استفاده صیادان بسیار هزینه بر است. قیمت ادوات خیلی افزایش یافته است. یک طاقه تور 30 میلیون تومان قیمت دارد. یک قلاب 3 هزار تومانی الان 30 هزار تومان شده است. پس در این حوزه اگر به فکر کمک به مردم هستند، ادوات و امکانات را به صورت یارانه ای در اختیار صیادان بگذارند تا صیادان بتوانند قیمت ماهی را کم کنند و به صرفه باشد. یا از طرف دیگر، ارزش افزوده را بالا ببریم.

روزنامه دریایی سرآمد:  برای اینکه همایش ماهیگیری مسئولانه دوباره برگزار کند، چه اهدافی را باید در نظر بگیرند و بر روی چه فعالیت های باید متمرکز شد؟
خالد نیازی: به نظرم این همایش باید هر 5 ماه یک بار برگزار شود و هر 5 ماه جامعه صیادی، سندیکا و کشورهای دیگر، بازارهای جهانی، شرکت های خصوصی و کلیه دستگاه های اجرایی مرتبط حضور داشته باشند. باید بتوانیم از دستگاه های اجرایی درخواست لازم را داشته باشیم. اگر وزارت امور اقتصاد و دارایی حاضر باشد، می توانیم برای موتور یا ادوات درخواست ارز کنیم. اگر تخصیص پیدا کند، صیادان می توانند ماهی با قیمت پایین تری عرضه کنند تا حداقل این پروتئین دریایی از سفره مردم حذف نشود.
جامعه صیادی با توجه به هزینه ها نمی تواند از این پایین قیمت بدهد، اما اگر به ما کمک شود ما هم به آنها کمک خواهیم کرد تا بازار را خودشان بچرخانند، ولی در قبالش به ما امکانات بدهند.

روزنامه دریایی سرآمد:  استان سیستان و بلوچستان قطب تون ماهی کشور است، برنامه توسعه ای برای افزایش تولید و گسترش بازار آن وجود دارد؟ چه مسائل و کاستی های در این مسیر وجود دارد؟ دولت چه کمکی می تواند بکند؟
خالد نیازی: اقتصاد تن ماهیان در دنیا اقتصاد پویایی دارد و درآمد آن با نفت برابری می کند. پس باید در حوزه زیرساخت های تن ماهیان سرمایه گذاری شود. آموزش های آن را که ما ارائه می کنیم. اما علیرغم آن که ترویج آن را انجام می دهم، اما کمکی تا به حال دریافت نکردم.
بخش دولتی باید به من کمک کند، چون در برخی مواضع مجبور به ریسک می شوم. در جاهایی برای به دست آوردن داده ها، هزینه می دهم، این هزینه ها چگونه باید تأمین گردد تا بتوانم روش های نوین تری را ارائه کنم و ارزش افزوده بالاتری تولید شده و این جامعه صیادی پویاتر شود؟ جامعه ما به صورت کج دار و مریز پیش می رود، نه کار صیادی به درستی ساماندهی شده است و نه بازار آن به خوبی مشخص است! شیلات هم زحمات خودش را به تنهایی کشیده است و تنها مانده است. در حالی که در دنیا شیلات حرف اول را می زند.

روزنامه دریایی سرآمد:  سواحل مکران به لحاظ تولید تون ماهیان واجد چه جایگاهی است؟
خالد نیازی: سواحل مکران جایگاه اول را دارد. استان سیستان و بلوچستان با همین جامعه صیادی خود، رتبه اول را در اقیانوس هند به دست آورده است.

روزنامه دریایی سرآمد:  چه مقدار ظرفیت دارد که بخش خصوصی بیشتری وارد این عرصه شود؟
خالد نیازی:  تُن ماهی فقط به صورت کنسرو ماهی مصرف نمی شود، به صورت فیله هم قابل عرضه است. ماهی تُن تنها ماهی است که به صورت خام هم خورده می شود. اگر براساس کیفیت قیمت گذاری شود، اگر قیمت ماهی کنسرو یکصد هزار باشد، اما قیمت ماهیانی که ما صید می کنیم یک میلیون می ارزد. می تواند سلیقه متفاوت بازار را پوشش دهد. اگر بازار ایجاد شود، آن موقع می توان به صورت کیفی رقابت کرد و به بازار جهانی راه پیدا کرد. اگر فقط به دنبال کنسرو تن ماهی باشد، که نمی توانیم پیشرفتی داشته باشیم. در هیچ جای دنیا ماهی تُن را کنسرو نمی کنند، باید سوشی شود.

روزنامه دریایی سرآمد:  نکته پایانی شما درخصوص همایش ماهیگیری مسئولانه دارید و با سندیکا ارتباط مستقیم دارد، بفرمایید؟
خالد نیازی: سپاسگزارم از همه کسانی که همایش ماهیگیری مسئولانه را برگزار کردند. به عنوان یک مروج و یک صیاد، اگر هر 5 ماه این همایش برگزار نشود، باید هر یک سال یک بار برگزار شود. کلیه ارگان‌ها حتی ریاست جمهوری هم در این همایش حضور یابد. اقتصاد این بازار به گونه ای است که اگر درک شود خیلی فرصت برای کشور به وجود می آورد. یعنی حوزه دریا می تواند اقتصاد بالاتر از نفت را برای کشور به ارمغان آورد، فقط باید سازمان ها همکاری کنند.