رکورد تاریخی صادرات نفت چگونه محقق شد؟
​​​​​​​گروه انرژی - سهیل مرتضوی- صادرات نفت خام ایران در ژوئن2025 برای نخستین‌بار به رکورد بی‌سابقه 1.8میلیون بشکه در روز رسید؛ جهشی که در سایه تحریم‌های فشرده و تنش‌های ژئوپلیتیکی رقم خورد و بار دیگر اثبات کرد دیپلماسی اقتصادی هوشمندانه و بهره‌برداری از ظرفیت‌های فنی و مدیریتی، می‌تواند ایران را به‌عنوان بازیگری کلیدی در بازار جهانی نفت تثبیت کند. اکنون این موفقیت پنجره‌ای تازه به سوی تقویت زیرساخت‌ها و تنوع‌بخشی به اقتصاد ملی گشوده است. این عدد را نه مقامات داخلی، بلکه شرکت بین‌المللی ردیابی نفتکش‌ها «ورتکسا» اعلام کرده است؛ مؤسسه‌ای معتبر که داده‌های آن از مسیر تحلیل‌های ماهواره‌ای و رصد دقیق تحرکات دریایی، مبنای ارزیابی بازار انرژی در سطح جهانی قرار می‌گیرد. همین امر، اعتبار و اهمیت این دستاورد را دوچندان می‌سازد.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، براساس داده‌های ورتکسا، میانگین صادرات نفت خام ایران در بازه‌ی اول تا بیستم ژوئن2025 به 1.8میلیون بشکه در روز رسید که بالاترین سطح ثبت‌شده تاکنون است. همچنین تحلیل‌های مؤسسه کپلر نشان می‌دهد که میانگین صادرات ایران تا بیست‌وهفتم ژوئن حدود 1.46میلیون بشکه در روز بوده که رشدی 46درصدی نسبت به ماه مه را نشان می‌دهد. حالا رسانه‌های بین‌المللی هم در گزارش های خود تاکید می‌کنند که تیر تحریم‌های آمریکا و متحدانش در حالی بار دیگر به سنگ خورد که صادرات نفت خام ایران نه‌تنها متوقف نشد، بلکه در روزهایی که جمهوری اسلامی ایران 12روز جنگ تحمیلی را پشت سر می‌گذاشت، روندی صعودی به خود گرفت و رکوردی تاریخی به ثبت رساند. نکته جالب اینجاست که وزیر نفت ایران تنها وزیر تحریم‌شده در دولت چهاردهم به شمار می‌رود و عملکرد مدیریت ارشد صنعت نفت نقش تعیین‌کننده‌ای در استمرار صادرات، حفظ ثبات و عبور از بحران ایفا می کند.
دیپلماسی انرژی، بهره‌برداری از ظرفیت‌های لجستیکی و اتخاذ تصمیمات راهبردی، مجموعه‌ای از اقدامات را رقم‌زده که ثبات در روند صادرات را تضمین کرده است. طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، میانگین صادرات نفت ایران در نیمه نخست سال2025 نزدیک به 1.7میلیون بشکه در روز بوده که نشان‌دهنده استمرار و تعادل در مسیر فروش نفت است. موفقیت ایران در ثبت رکورد 1.8میلیون بشکه صادرات روزانه نفت در ژوئن2025، نشان‌دهنده بلوغ مدیریتی و پایداری استراتژی انرژی کشور است. این موفقیت در میانه‌ی فشارهای تحریمی و تنش‌های ژئوپلیتیکی، گواه اراده قوی در دیپلماسی اقتصادی و بهره‌برداری هوشمندانه از ظرفیت‌های فنی است. اکنون ایران در آستانه‌ی رقابت جدی‌تر در بازارهای جهانی قرار دارد و با برنامه‌ریزی دقیق می‌تواند از این موج صادراتی برای رونق تولید داخلی و تقویت زیرساخت‌ها استفاده کند؛ امری که مسیر رشد پایدار اقتصاد را هموار خواهد ساخت.

ایران سومین صادرکننده بزرگ اوپک
اکنون ایران به عنوان سومین صادرکننده بزرگ اوپک، در آستانه‌ رقابت جدی‌تر در بازارهای جهانی قرار دارد و با برنامه‌ریزی دقیق می‌تواند از این موج صادراتی برای رونق تولید داخلی و تقویت زیرساخت‌ها استفاده کند؛ امری که مسیر رشد پایدار اقتصاد را هموار خواهد ساخت. این در حالی است که بهمن‌ماه سال گذشته محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران، به دلیل تلاش برای افزایش صادرات نفت از سوی ایالات متحده آمریکا تحریم شد. او البته همان زمان در گفتگو با رسانه‌ها ضمن رد کاهش فروش نفت کشورمان، اعلام کرد: طبیعتاً تحریم‌ها با هدف اعمال محدودیت در فروش نفت اعمال شده‌اند، اما ما نیز متناسب با این محدودیت‌ها، راهکارهای خاص خود را در پیش گرفته‌ایم. به همین دلیل این تحریم‌ها تاثیر قابل‌توجهی بر روند فروش نفت خام ایران طی سال‌های اخیر نداشته‌اند.
براساس آمارهای منتشر شده در شصتمین شماره بولتن آماری سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، ایران با نزدیک به ۱۴درصد رشد درآمدهای حاصل از صادرات نفت در سال۲۰۲۴، عنوان بیشترین افزایش درآمد نفتی در میان اعضای این سازمان را به خود اختصاص داده است. بر این اساس ایران در سال گذشته میلادی، بیش از ۴۶میلیارد و ۷۷۶میلیون دلار درآمد حاصل از صادرات نفت کسب کرده که این مقدار در سال۲۰۲۳ نزدیک به ۴۱میلیارد و ۱۲۹میلیون دلار بوده است.
پس از ایران، ونزوئلا بهترین عملکرد را به لحاظ افزایش درآمدهای نفتی به خود اختصاص داده و از ۱۳میلیارد و ۸۸میلیون دلار در سال۲۰۲۳ به ۱۸میلیارد و ۳۷۲میلیون دلار در سال۲۰۲۴ رسیده است. نکته جالب توجه اینکه فقط چهار عضو اوپک در سال۲۰۲۴ میلادی به عملکرد مثبت در زمینه افزایش درآمدهای نفتی دست یافته‌اند و به غیر از ایران و ونزوئلا، نیجریه با رشد یک میلیارد دلاری و گینه استوایی با رشد خفیف ۳۹میلیون دلاری در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
این در حالی است که درآمد اعضای اوپک از محل صادرات نفت، در مجموع چهار درصد کاهش یافته و از ۶۷۸میلیارد دلار در سال۲۰۲۳ به حدود ۶۵۲میلیارد دلار در سال۲۰۲۴ رسیده است. در این میان درآمدهای نفتی عربستان سعودی در سال۲۰۲۴ بیش از ۲۴میلیارد دلار کاهش یافته و به ۲۲۳ میلیارد دلار رسیده است. کویت نیز افت ۹میلیارد دلاری را تجربه کرده و در این سال نزدیک به ۶۹میلیارد دلار درآمد نفتی داشته است.

رد پای نفت ایران در انرژی جهان
واقعیت آن است که از زمان کشف نفت به عنوان یک سوخت و آغاز فرایند بهره‌برداری و صادرات آن، همواره نام ایران در عرصه‌های مختلف می‌درخشید و این موضوع هم سبب شده است که ایران به یکی از بازیگران بزرگ حوزه انرژی جهان تبدیل شود تا آنجا که هر نوع تهدید و تحریم آن، تاثیری بر قیمت‌های جهانی و تولید دیگر کشورها داشته باشد. نفت ایران اگرچه در شرایط تحریمی قرار دارد، اما جهانیان این را می‌دانند و پذیرفته‌اند که حذف نام ایران به عنوان یکی از قدیمی‌ترین کشورهای تولید و صادرکننده نفت از لیست صادرکنندگان نفتی جهان، امری بعید است و هر تلاشی برای این امر، دودی است که به چشم خود تحریم‌کنندگان و سپس هم‌پیمانانشان خواهد رفت.
ایران دارای ذخایر عظیم نفت و گاز است و از نظر تولید انرژی در جهان جایگاه مهمی دارد. با این حال، با وجود این منابع، ایران با چالش‌های جدی در زمینه تامین انرژی و مصرف بهینه آن مواجه است. ایران دارای دومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی و سومین ذخایر بزرگ نفت در جهان است. ایران در رتبه‌بندی کشورهای جهان از نظر تولید انرژی، جایگاه نهم را دارد. در چنین شرایطی بسیاری از گزارش‌ها و بررسی‌ها حاکی از آن است که ایران نقش کلیدی در بازار جهانی گاز دارد و یکی از کشورهای صادرکننده گاز به شمار می‌رود. 
از طرف دیگر باید دانست که ایران به‌عنوان یکی از اعضای مؤسس سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و یکی از قدرت‌های اصلی در مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی‌ئی‌سی‌اف)، نقشی اساسی در تأمین انرژی جهان ایفا می‌کند و همچنان وابستگی مداوم جهان به منابع نفت و گاز، اهمیت حضور ایران در بازارهای جهانی را دوچندان کرده است.