مهدی فرخ پور- در چندروز اخیر و پساجنگ ۱۲ روزه ایران با رژیم صهیونیستی، مکانیسم ماشه به عنوان یک سناریو از پیش طراحی شده در قالب جنگ روانی و یکی از تاکتیک‌های اسرائیلی و آمریکایی با نقش‌آفرینی اروپا تبدیل شده است. برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) توافقی است بین المللی که بر سر برنامه هسته‌ای ایران با ۶ کشور قدرتمند و اثرگذار دنیا در سال ۲۰۱۵ شکل گرفت. پس از دستیابی طرفین به توافق هسته‌ای برجام، شورای امنیت سازمان ملل  با صدور قطعنامه‌ای مشهور به ۲۲۳۱ بطور رسمی از این توافق حمایت کرد و رعایت به مفاد آن را از لحاظ حقوقی و قانونی برای جامعه بین‌الملل الزام‌آور دانست. در واقع قطعنامه ۲۲۳۱ که بعنوان یک سند رسمی جایگزینی مجموعه‌ای از تحریم‌های بین‌المللی با نظارت مستقیم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعریف شده است. یکی از بندهای مهم قطعنامه ۲۲۳۱ مکانیسم ماشه است.
مکانیسم ماشه به‌عنوان یک فرایند است. از این مکانیسم به‌عنوان یکی از مهمترین وجوه حقوقی و سیاسی توافق برجام می‌توان یاد کرد که در قطعنامه ۲۲۳۱ بعنوان یک سند رسمی مطرح گردیده است. هرگاه یکی از کشورهای عضو دائم شورای امنیت اعلام و ادعا کند که ایران به تعهدات هسته‌ای و برجامی خود پایبند نبوده است، مکانیسم ماشه بعد از ۳۰ روز سبب بازگشت تحریم‌ها به صورت فوری منتهی می‌شود. ایران می‌تواند  طی ۱۵ روز حق اعتراض خود را اعلام کند اما با توجه به تجارب و سوابق به نظر راهگشا و مثمر ثمر نیست. در صورتی می‌توان در اصطلاح ماشه را بی‌اثر کرد که پنج کشور عضو دائم شورای امنیت به صورت مجدد قطعنامه‌ای جدید در رد درخواست کشور مدعی صادر کنند که با این حال تنها یک کشور از پنج کشور آن را وتو کند مجدد مکانیسم ماشه به شرایط فعال برمی‌گردد.  

برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران همواره تحت فشارهای سیاسی  و اتهامات بی‌اساس کشورهای غربی  قرار داشته است. ایران پس از برجام همواره به تعهدات خود پایبند بوده، اما رئیس‌جمهور آمریکا در سال ۱۳۹۷ بطور یکجانبه از برجام خارج شد و آن را بدترین توافق خواند. کشورهای اروپایی در کنار دو کشور دیگر هم نتوانستند بطور کامل تعهدات برجامی را انجام دهند. به همین خاطر در چارچوب مفاد برجام اقدام به کاهش تعهدات هسته‌ای خود کرد و ایران  هیچ‌وقت راه گفتگو و نظارت‌های بین‌اللملی را نبست.
این مدل رفتاری  تا سال ۱۴۰۴ ادامه داده شد. در نهایت با آمدن دوباره دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا درخواست مذاکرات مجدد مطرح گردید و از آغاز سال ۱۴۰۴ تا تیرماه ۵ دوره به میانجیگری عمان برگزار شد. در نهایت قبل از شروع دور ششم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا، رژیم جعلی اسرائیل در ۲۳ خرداد اقدام به تجاوز نظامی به ایران را کرد و با شهادت فرماندهان برجسته نظامی و دانشمندان هسته‌ای مسیر گفتگو و مذاکرات را دشوار و سخت و مختل کرد.
اروپایی‌ها با توجه به کنار گذاشته شدن توسط رییس دولت آمريکا و به دنبال بازسازی حیثیت برجامی خود، سکانس سناریوی مکانیسم ماشه را در راهبرد اسرائیلی آمریکایی برعهده گرفتند تا بعد از تجاوز نظامی مسیر گفتگو اقناعی اجباری را برای آمریکا  هموار و اماده کنند. مکانیسم ماشه یکی از بندهای حقوقی قراداد برجام است که مطمئنا با فعال شدن آن سایه سنگینی بر کشور ایران تاثیرات سیاسی و اقتصادی خواهد گذاشت. مکانیسم ماشه در حوزه سیاسی سبب تیرگی روابط دیپلماتیک و کاهش اعتماد بین‌المللی و انزوای سیاسی دولت ایران را به دنبال داشته و البته مکانیسم ماشه در حوزه اقتصادی نیز، با بازگشت تحریم‌های شورای امنیت در حوزه صادرات و فروش نفت، مباحث مرتبط با ارزی و بانکی و به دنبال آن سقوط ارزش پول ملی و کنار رفتن شرکت‌های خارجی و کاهش سرمایه‌گذاری بین‌المللی بدلیل عدم ثبات و خطر جریمه شدن و تحریم را در پی خواهد داشت.
با توجه به اینکه مهلت 10 ساله توافق برجام در ۲۶ مهرماه ۱۴۰۴ به پایان می‌رسد اما به نظر می‌رسد کشورهای غربی به‌ویژه اروپایی با هدف فعال و مطرح کردن مکانیسم ماشه به دنبال عملیات روانی و تکمیل پازل‌های جنگ ترکیبی صهیونیست‌ها و آمریکایی‌ها هستند که ایران را پای میز مذاکره کشانده و توافق را تحمیل کنند و طی آن سه کشور اروپایی بتوانند با این خوش خدمتی اعتبار برجامی خود را بازسازی کنند. ایران همواره اهل گفتگو و مذاکره است البته مذاکره‌ای که احترام متقابل و عزت‌آفرینی و حفظ منافع ملی را بدنبال داشته باشد. ایران در حال رقم زدن روزهای سخت، مهم و سرنوشت‌سازی در تاریخ کهن خود است.