راه‌اندازی اولین مرکز تولید و بانکرینگ آمونیاک سبز جهان
​​​​​​​گروه انرژی-سعید قلیچی-  «نخستین مرکز تولید و بانکرینگ آمونیاک سبز جهان در پارک صنعتی دالیان چین توسط شرکت کشتیرانی کاسکو با نام Sino Bunker راه‌اندازی شد. در نخستین عملیات این مرکز، یک یدک‌کش دوگانه‌سوز، سوخت مورد نیاز خود را از ذخایر این مجموعه دریافت کرد». این مطلبی است که طی روزهای گذشته برخی رسانه‌های جهان با انتشار آن، از آغاز دوران جدید در تامین انرژی سبز و پایان‌ناپذیر برای حمل‌ونقل دریایی کشتی‌ها خبر می‌دهند. این مرتبه چین پیشتاز تامین و سوخت‌رسانی سبز به کشتی‌ها در جهان است.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، مشکلات زیست‌محیطی نظیر تغییرات اقلیمی و گرم‌شدن کره‌زمین که ناشی از افزایش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌ای، به‌ویژه دی‌اکسید‌کربن است، حالا به تهدیدی بسیار جدی برای جهان تبدیل شده است. همین امر دانشمندان را متعهد به پیدا کردن راهکار‌هایی برای به صفر یا حداقل رساندن انتشار کربن جهانی از طریق حذف سوخت‌های فسیلی به‌ عنوان عامل اصلی انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌ای کرده است.
با توجه به ویژگی‌‌‌‌‌‌های خاص آمونیاک، بسیاری از کارشناسان استفاده از سوخت آمونیاک را به‌ عنوان جایگزین سوخت‌های دیزل فعلی در کشتی‌‌‌‌‌‌ها، وسایل نقلیه، هواپیماها، تولید برق، تولید مواد شیمیایی، ترمینال‌‌‌‌‌‌های کشتیرانی، کشتی‌‌‌‌‌‌سازی، کارخانه‌‌‌‌‌‌های ساحلی، مخازن و موارد دیگر می‌‌‌‌‌‌دانند.بررسی‌ها نشان می‌دهد این ماده نسبت به هیدروژن مایع چگالی انرژی بالاتر و قابلیت اشتعال کمتری دارد و در مقابل انفجار بسیار پایدار و مقاوم است و استفاده از آن به ‌عنوان سوخت نسبت به سوخت‌های دیزلی آلایندگی کمتری دارد، بنابراین در آینده نزدیک می‌توان از این ماده برای ذخیره و انتقال هیدروژن و بازیابی هیدروژن به‌ عنوان یک سوخت مطلوب استفاده کرد.

ترکیب آمونیاک و ویژگی‌های آمونیاک سبز
گاز آمونیاک ساده‌‌‌‌‌‌ترین و مهم‌ترین ترکیب هیدروژنه اتم نیتروژن است که از واکنش دوعنصر نیتروژن و هیدروژن، با استفاده از روش «هابربوش» به‌ دست می‌‌‌‌‌‌آید. در این روش از گاز طبیعی و سایر سوخت‌های فسیلی برای تولید هیدروژن استفاده می‌شود، سپس هیدروژن تولیدی را با نیتروژن اتمسفر واکنش نشان داده و آمونیاک تولید می‌شود. در حال‌ حاضر سالانه بیش از ۲۰۰‌میلیون تن آمونیاک به ارزش حدود ۶۰‌میلیارد دلار در جهان تولید می‌شود. این ماده با توجه به اهمیت حیاتی‌ای که دارد، در بین سایر مواد پایه صنعت پتروشیمی دارای بزرگ‌ترین بازار مصرف در جهان است.
محققان معتقدند: در شرایط فعلی جهان «آمونیاک‌ سبز» با ویژگی‌‌‌‌‌‌‌هایی که دارد، می‌تواند یکی از کلیدی‌‌‌‌‌‌ترین ترکیب‌‌‌‌‌‌ها در شکل‌‌‌‌‌‌دهی به آینده بخش انرژی در جهان باشد که با محدودیت‌های خاصی در زمینه تامین روبه‌‌‌‌‌‌رو نیست و از سوی دیگر هم آلودگی و کربن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سوزی چندانی ندارد که همین امر در کنار صرفه اقتصادی و امکان ایجاد درآمدهای بسیار زیاد و امکان استفاده از آمونیاک‌ سبز به‌ عنوان سوخت به مزیت‌‌‌‌‌‌های آن افزوده است.
طی سال‌های گذشته محققان به ‌دنبال راهکاری برای حذف فرایند معمول هابر‌بوش و کربن‌‌‌‌‌‌زدایی از فرایند تولید آمونیاک هستند، از این‌رو دستیابی به فناوری جدید آمونیاک ‌سبز که متکی بر منابع تجدیدپذیر مانند خورشید، باد و هیدروژن از آب است را راهکاری ایده‌‌‌‌‌‌آل برای حل بحران انرژی و آلودگی محیط‌زیست و نیز حذف ۲‌درصد از گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌ای جهانی ناشی از فرایندهای تولید آمونیاک می‌‌‌‌‌‌دانند. تولید آمونیاک ‌سبز همچنین فرصت‌های هیجان‌انگیزی را برای همکاری بین بازارهای کود شیمیایی و انرژی در جهان فراهم می‌‌‌‌‌‌کند.

چین پیشتاز سوخت‌رسانی با آمونیاک سبز
براساس گزارش منتشرشده در رسانه Maritime Executive، نخستین مرکز تولید و سوخت‌رسانی آمونیاک سبز جهان در دالیان چین، با بهره‌گیری از انرژی‌های بادی، خورشیدی و سایر منابع تجدیدپذیر، از فنّاوری‌های اختصاصی تولید هیدروژن و آمونیاک استفاده می‌کند. سامانه یکپارچه هوش‌مصنوعی و انرژی تجدیدپذیر خارج از شبکه این مرکز شامل توربین‌های بادی پیشرفته، ذخیره‌سازی باتری شبکه‌ای و مدل‌سازی پیش‌بینی هواشناسی است.
آمونیاک تولیدی این ترمینال نخستین محصول آمونیاک سبز در جهان است که موفق به دریافت گواهینامه آمونیاک تجدیدپذیر از Bureau Veritas و گواهینامهISCC Plus برای توسعه پایدار بین‌المللی شده است. این سوخت سبز در بزرگ‌ترین کارخانه هیدروژن و آمونیاک سبز جهان، تأسیس‌شده توسط شرکت چینیEnvision و مجهز به سیستم انرژی تجدیدپذیر مستقل، تولید می‌شود. پیش‌بینی می‌شود تا سال۲۰۲۸ میلادی سالانه ۱.۵میلیون تُن آمونیاک سبز در این پارک صنعتی تولید شود.
یدک‌کشی که نخستین سوخت‌گیری را انجام داد، مجهز به موتور دوگانه‌سوز آمونیاک و سامانه اختصاصی تأمین سوخت است. این کشتی با جایگزینی آمونیاک، وابستگی خود به سوخت‌های فسیلی سنتی را تا ۹۱درصد کاهش داده و به‌طور مؤثر از انتشار کربن در عملیات می‌کاهد. این شناور موفق به دریافت رتبه‌بندی یدک‌کش سوخت آمونیاک از انجمن طبقه‌بندی چین شده است.
انتشار این خبر همزمان است با سفارش ماه گذشته شرکتITOCHU مستقر در سنگاپور برای ساخت یک کشتی سوخت‌رسانی آمونیاک ۵۰۰۰مترمکعبی از شرکت کشتی‌سازیSasaki Shipbuilding ژاپن و یک مخزن آمونیاک از شرکت فولادIzumi ژاپن. نخستین کشتی سوخت‌رسانی آمونیاک نوساز جهان قرار است تحت پرچم سنگاپور به ثبت برسد و در سپتامبر۲۰۲۷ آماده بهره‌برداری شود.
نخستین عملیات انتقال کشتی به کشتی آمونیاک در بندر دامپیر استرالیا نیز در سپتامبر۲۰۲۴ انجام که طی آن ۴۰۰۰مترمکعب (حدود ۲۷۰۰تُن) آمونیاک منتقل شد. این آزمایش که با همکاری بنادر پیلبارا، مرکز جهانی کربن‌زدایی دریایی و شرکتYara Clean Ammonia انجام شد، گامی مهم در اثبات امکان سوخت‌رسانی ایمن آمونیاک در لنگرگاه‌ها و محیط‌های بندری به‌شمار می‌رود.
موفقیت این عملیات دالیان بندر را به عنوان اولین بندر جهان که قادر به ارائه خدمات سوخت‌های زیستی، متانول سبز، LNG و خدمات بانکینگ آمونیاک سبز است، قرار می‌دهد و وضعیت آن را به عنوان قطب انرژی سبز در شمال‌شرقی آسیا تقویت می‌کند. همچنین شکاف مهمی در زنجیره تأمین سوخت دریایی آمونیاک سبز برای کشتی‌های تجاری بین‌المللی پر می‌کند.
بسیاری معتقدند که این دستاورد پیشگام یک گام مهم در کربن‌زدایی حمل‌ونقل جهانی است و یک طرح مقیاس‌پذیر برای اکوسیستم‌های سوخت سبز در سراسر جهان تعیین می کند. با فعال کردن زنجیره ارزش کامل آمونیاک سبز، از تولید تا کاربرد، پیش‌بینی رهبری خود را در ارائه راه‌حل‌های عملی و مقیاس‌پذیر برای آینده انرژی پایدار تقویت می‌کند و باعث تسریع در تحول سبز حمل‌ونقل جهانی و فراتر از آن می‌شود.

چشم‌انداز آینده آمونیاک سبز برای ایران
با بررسی گزارش‌های منتشرشده و مطالعات صورت‌گرفته، بسیاری از محققان و پژوهشگران پیش‌بینی می‌کنند که در آینده نزدیک با تولید نامحدود و با صرفه آمونیاک‌ سبز، رشد بازار و افزایش مسیرهای توزیع واردات و فناوری‌های استفاده از آن، نه‌تنها مشکل زیست‌محیطی سوخت‌های فسیلی حل شود، بلکه بازار جهانی چندتریلیون دلاری سوخت‌های فسیلی هم تحت‌تاثیر آمونیاک ‌سبز قرار گیرد.
به باور بسیاری از کارشناسان، آمونیاک‌ سبز، انرژی پایان‌ناپذیر متشکل از نورخورشید، هوا و دریا خواهد بود که می‌توان آن را ذخیره یا ارسال کرد یا حتی سوزاند و دوباره به هیدروژن و نیتروژن تبدیل کرد تا بدون تولید کربن به کره‌زمین انرژی دهد. تحقق رویایی که بشر تاکنون حتی با گداخت هسته‌‌‌‌‌‌ای هم به آن دست نیافته است. کشورهای پیشرفته جهان و حتی بعضی از کشورهای منطقه با برنامه‌‌‌‌‌‌ریزی و سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری‌‌‌‌‌‌های گسترده و ایجاد بسترهای لازم به ‌دنبال چشم‌انداز اقتصاد آمونیاکی هستند تا سهم بیشتری از این بازار پرسود داشته باشند.
برخی گزارش‌ها نیز حاکی از آن است که ایران به لحاظ برخورداری از موقعیت ایده‌‌‌‌‌‌آل سواحل گرم دریای عمان و خلیج‌فارس و در راستای رعایت تعهدات و پروتکل‌‌‌‌‌‌های محیط‌زیستی و از همه مهم‌تر، بهره‌‌‌‌‌‌مندی از سود سرشار انرژی‌‌‌‌‌‌های تجدیدپذیر؛ باید از هم‌اکنون برنامه‌‌‌‌‌‌‌هایی را با کمک شرکت‌های دانش‌‌‌‌‌‌بنیان مرتبط و استفاده از تجربیات کشورهای پیشرو جهت تولید، توزیع و مصرف آمونیاک‌ سبز در چشم‌‌‌‌‌‌انداز آتی بخش انرژی خود ترسیم کند.