هم‌افزایی با نیروی دریایی ارتش برای تامین امنیت صیادی
​​​​​​​گروه شیلات- استان سیستان و بلوچستان با وجود تمام محدودیت‌ها و محرومیت‌ها، به واسطه دسترسی به سواحل دریای عمان همواره به عنوان یکی از قطب‌های اصلی صنعت شیلات کشور مورد توجه قرار داشته است. صیادی، صنایع شیلات و پرورش آبزیان مختلف در استان سیستان و بلوچستان به واسطه ایجاد اشتغال یکی از محورهای توسعه است. در چنین شرایطی سفر غلامرضا نوری‌قزلجه، وزیر جهادکشاورزی، به همراه معاون وزیر و رئیس سازمان شیلات ایران به جنوب این استان، فرصتی برای بررسی چالش‌ها و ظرفیت‌های بخش شیلاتی ایجاد کرد. این سفر که در روزهای پایانی هفته گذشته انجام شد، بر بازدید از زیرساخت‌های کلیدی تمرکز داشت.
به گزارش اقتصاد سرآمد، در جریان این سفر، وزیر جهادکشاورزی از بندر صیادی کنارک، مجتمع صنایع شیلاتی ارغوان در منطقه آزاد چابهار و ظرفیت‌های بندری شهیدبهشتی بازدید کرد. همچنین پروژه آبرسانی به مجتمع پرورش میگو رودیک دشتیاری افتتاح شد که ظرفیت تولید سالانه ۵۰۰تن میگو را فراهم می‌کند. این سفر با همراهی مقامات محلی، از جمله نماینده چابهار در مجلس شورای اسلامی انجام شد که در آن به مشکلات صیادان جنوب سیستان و بلوچستان، از جمله بیمه، لایروبی اسکله‌ها و صدور مجوزهای صید، اشاره و درخواست بررسی فوری مطرح شد. وزیر در پاسخ، قول مساعد برای رفع این موانع با همکاری سازمان شیلات و بنادر را داد و بر لزوم توجه ویژه به سواحل مکران تأکید کرد. به باور فعالان حوزه شیلات و صیادی استان سیستان و بلوچستان، سفر وزیر جهادکشاورزی به این استان حامل پیام‌های مثبتی برای توسعه پایدار این حوزه بود.
سفر وزیر جهادکشاورزی همزمان با اعلام برنامه‌های بلندمدت برای شیلات استان همخوانی دارد. یکی از اولویت‌ها، فعال‌سازی ۱۲۰۰هکتار مزرعه پرورش میگو در سواحل مکران است که با جذب سرمایه‌گذار هندی و اختصاص ۱۰هزار میلیارد ریال اعتبار برای زیرساخت‌های صیادی، پیگیری می‌شود. در حوزه پرورش ماهی در قفس، پروژه اسکله رودیک دشتیاری با ظرفیت ۱۱۰۰تن (۷۵۰تن در دریا) در حال اجراست.
براساس برنامه هفتم توسعه، هدف کلان تولید ۱.۸میلیون تن آبزیان و صادرات یک میلیارد دلاری است که سیستان و بلوچستان نقش محوری در آن ایفا می‌کند. امسال ۶۳مزرعه میگو در جنوب استان زیر کشت رفته و تولید ۲۲۰۰ تا ۲۳۰۰تن را پیش‌بینی می‌کند. همچنین تسهیلات ارزان‌قیمت برای زیرکشت بردن ۱۳۰۰هکتار مزارع میگو گواتر در نظر گرفته شده است. این برنامه‌ها نه‌تنها بر افزایش تولید تمرکز دارند، بلکه بر بهسازی بنادر، صدور مجوزهای سریع‌تر برای ۴هزار صیاد منتظر و توسعه زنجیره ارزش‌(از صید تا صادرات) تأکید می‌کنند.

هم‌افزایی با نیروی دریایی ارتش
 برای امنیت صیادی
غلامرضا نوری‌قزلجه در جریان بازدید از اسکله صیادی کنارک در جنوب سیستان و بلوچستان بود که از آغاز همکاری‌های مشترک وزارت جهادکشاورزی با نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در زمینه تأمین امنیت فعالیت‌های صیادی در آب‌های دور خبر داد. وی افزود: امیدواریم این همکاری‌ها زمینه توسعه بیشتر فعالیت‌های دریایی کشور را فراهم کند. وزیر جهادکشاورزی همچنین بر لزوم اصلاح، تکمیل و توسعه زیرساخت‌های شیلات در جنوب استان سیستان و بلوچستان تاکید کرد و گفت: ۲۰درصد از فعالیت‌های شیلاتی کشور در این منطقه انجام می‌شود. «نوری‌قزلجه» با اشاره به ظرفیت‌های قابل‌توجه شیلاتی در سواحل مکران اضافه کرد: اصلاحات لازم در اسکله‌های صیادی طبق درخواست‌ صیادان انجام و تأمین زیرساخت‌های مورد نیاز با جدیت پیگیری می‌شود. وی با قدردانی از تلاش صیادان منطقه کنارک، آنان را سرمایه‌های ارزشمند کشور دانست و گفت: توسعه فعالیت‌های شیلاتی در این منطقه می‌تواند گامی مؤثر در افزایش تولید و تأمین امنیت غذایی کشور باشد. وزیر جهادکشاورزی خاطرنشان کرد: از ابتدای امسال تاکنون ۱۰هزار میلیارد ریال برای زیرساخت‌های اسکله‌های صیادی شهرستان کنارک در نظر گرفته شده است.

برنامه‌ای برای صادرات شیلات از بندر چابهار
سواحل مکران به عنوان یکی از غنی‌ترین مناطق شیلاتی جهان شناخته می‌شود. بندر چابهار نیز نقش محوری در صادرات جهانی محصولات آبزیان استان سیستان و بلوچستان ایفا می‌کند. با تولید سالانه بیش از ۲۶۳هزار تن محصولات شیلاتی –که ۲۳درصد کل تولید کشور را تشکیل می‌دهد– این استان نه‌تنها قطب صید و آبزی‌پروری ایران است، بلکه به عنوان صادرکننده کلیدی به بیش از ۱۱کشور، ارزآوری قابل‌توجهی برای اقتصاد ملی ایجاد کرده است. براساس برخی گزارش‌ها، محصولات شیلاتی چابهار به بیش از ۱۱کشور صادر می‌شود که عمده آن‌ها کشورهای حاشیه خلیج فارس، آسیای مرکزی و شرقی هستند. تن ماهیان عمدتاً به چین، روسیه، تایلند، مالزی و کشورهای اروپایی؛ میگو به امارات، قطر، کویت و عراق و آبزیان غیرماکول‌(مانند صدف و ژله‌ماهیان) به هنگ‌کنگ، تایوان و فیلیپین فرستاده می‌شوند. در سال گذشته، بیش از ۳هزار تن آبزیان دریایی به این مقاصد صادر شد که افغانستان و کشورهای آسیای‌میانه از طریق کریدور ریلی چابهار-سرخس، سهم رو به رشدی دارند.
صادرات شیلات مکران، با وجود پتانسیل بالا، با چالش‌هایی مانند کمبود زیرساخت‌های سردخانه‌ای، تحریم‌های بین‌المللی و نوسانات ارزی روبه‌روست. بااین‌حال، موقعیت ژئوپلیتیکی چابهار –به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران– و دسترسی به آب‌های غنی عمان، فرصت‌های بی‌نظیری ایجاد کرده است. سرمایه‌گذاری خارجی، مانند مشارکت هندی در پرورش میگو و بازگشت سرمایه‌گذار کویتی، نشان‌دهنده اعتماد جهانی به این منطقه است. از منظر اقتصادی، شیلات چابهار نه‌تنها ارزآوری می‌کند‌(با هدف یک‌میلیارد دلار صادرات ملی تا پایان برنامه هفتم)، بلکه اشتغال مستقیم برای ۲۴هزار نفر در بنادرجنوبی ایجاد کرده و می‌تواند با توسعه، ۲۷هزار شغل جدید در پرورش میگو به ارمغان آورد. 

شیلات و صیادی؛ محور اقتصاد بلوچستان
استان سیستان و بلوچستان با بیش از ۳۲۰کیلومتر مرز آبی در دریای عمان، جایگاه بی‌رقیبی در اقتصاد شیلاتی ایران دارد. این استان رتبه نخست صید در غرب اقیانوس هند و رتبه دوم در کل اقیانوس هند‌(پس از اندونزی) را به خود اختصاص داده است. در بندر چابهار به‌تنهایی، ۱۱اسکله و جایگاه تخلیه صید فعال است که سالانه بیش از ۱۸۰هزار تن صید را مدیریت می‌کند. از مجموع ۲۳۰هزار تن صید آب‌های ساحلی استان، بیش از ۱۴۰هزار تن آن در کنارک انجام می‌شود که نشان‌دهنده تمرکز اصلی بر سواحل جنوبی است. از نظر تولید، سیستان و بلوچستان ۳۶درصد صید آب‌های جنوب و ۳۱درصد کل صید کشور را تأمین می‌کند و سهم ۲۳درصدی از تولید شیلاتی کل ایران را در اختیار دارد. تولید سالانه محصولات شیلاتی این استان بیش از ۲۶۳هزار تن است که شامل انواع ماهی، میگو و سایر آبزیان می‌شود. این آمار نه‌تنها چابهار را به عنوان «رکورددار صید در منطقه» تثبیت کرده، بلکه بر پتانسیل صادراتی آن تأکید دارد؛ جایی که ۳۵۰هزار تن صید سالانه از ۱۱بندر استان تخلیه می‌شود.
شیلات در سیستان و بلوچستان فراتر از تولید، به عنوان موتور محرک اشتغال عمل می‌کند. بنادر صیادی چابهار و کنارک به‌تنهایی برای ۲۴هزار نفر مستقیم و غیرمستقیم شغل ایجاد کرده‌اند، که عمدتاً شامل صیادان، کارگران فرآوری و فعالان زنجیره تأمین است. در سطح استان، حدود ۳۰هزار صیاد دائمی و فصلی در قالب ۳۸تعاونی صیادی فعالیت کرده و بیش از ۲هزار و ۴۰۰شناور‌(قایق و لنج) را اداره می‌کنند. در کسب‌وکار شیلات چابهار، ۵۸واحد صنعتی برای ۲۲۰۰نفر اشتغال مستقیم فراهم شده است. افتتاح اخیر پروژه آبرسانی مجتمع پرورش میگو رودیک نیز ۳۰۰شغل جدید برای بومیان محلی ایجاد خواهد کرد. پرورش آبزیان، به‌ویژه در مناطق محروم، به عنوان «اشتغالی مولد و سودآور» شناخته می‌شود و می‌تواند مدل‌های کارآفرینی موفقی مانند پرورش ماهی در زابل را الگوبرداری کند؛ جایی که ۷۵۲استخر پرورش ماهی فعال است.
به باور برخی کارشناسان و فعالان حوزه شیلات؛ سفر وزیر جهادکشاورزی به استان سیستان و بلوچستان، نمادی از تغییر رویکرد دولت به سمت اقتصاد دریامحور است. سیستان و بلوچستان، با وجود چالش‌هایی مانند کمبود زیرساخت و مشکلات بیمه‌ای، پتانسیل تبدیل‌شدن به «پایتخت آبزی‌پروری ایران» را دارد. موفقیت برنامه‌های آینده وابسته به همکاری بین‌سازمانی و جذب سرمایه خارجی است، اما قول‌های مساعد وزیر می‌تواند انگیزه‌ای برای صیادان باشد. در نهایت، شیلات نه‌تنها اشتغالزایی می‌کند، بلکه به کاهش مهاجرت از مناطق مرزی و تقویت امنیت غذایی ملی کمک خواهد کرد. پیگیری‌های بعدی، کلیدی برای تحقق این چشم‌انداز است.