گروه انرژی- رضا رضایی- در تحولی جدید که نشان‌دهنده همسویی عمیق سیاست و انرژی در غرب آسیاست، اسرائیل اعلام کرد که بزرگ‌ترین قرارداد گازی تاریخ خود با مصر را به حالت تعلیق درآورده است. به‌طوری‌که الی کوهن، وزیر انرژی رژیم، از تأیید توافق صادرات گاز اخیراً حاصل‌شده بین دوطرف خودداری کرد.
به گزارش «اقتصاد سرآمد»، این تصمیم ناگهانی اسرائیل موجی از تنش‌های منطقه‌ای و دیپلماتیک را برانگیخت و منجر به لغو سفر برنامه‌ریزی‌شده کریس رایت، وزیر انرژی ایالات‌متحده، به اسرائیل شد؛ اقدامی که از سوی کارشناسان به‌عنوان پیام اعتراض ضمنی آمریکا علیه مانع‌تراشی عمدی اسرائیل در اجرای توافق تعبیر شد.

قرارداد ۳۵میلیارد دلاری
این معامله که تقریباً ۳۵میلیارد دلار ارزش داشت، قرار بود از طریق میدان گازی لویاتان اسرائیل که توسط شرکت آمریکایی شورون اداره می‌شود، انتقال گاز را انجام دهد. به گزارش تایمز اسرائیل، این توافق بزرگ‌ترین توافق در تاریخ اسرائیل در زمینه صادرات انرژی محسوب می‌شود، زیرا جریان گاز طبیعی به مصر را تا سال‌۲۰۴۰ تضمین و بدین ترتیب، نقش قاهره را به‌عنوان هاب منطقه‌ای تجارت و مایع‌سازی گاز در مدیترانه‌ شرقی تثبیت می‌کرد.
تصمیم اسرائیل برای متوقف کردن این توافق باعث سردرگمی در محافل سیاسی و اقتصادی شد. دفتر کوهن توضیح داد که اسرائیل قبل از تضمین قیمت‌های منصفانه برای بازار داخلی این توافق را تأیید نخواهد کرد و مذاکرات هنوز تکمیل نشده است. این دفتر تأیید کرد که قیمت‌های پیشنهادی «به نفع اسرائیل نیست». این امر باعث شد وزیر موقتاً تأییدیه را به حالت تعلیق درآورد، اما به باور بسیاری از تحلیلگران، این استدلال‌ها صرفاً پوششی اقتصادی برای انگیزه‌های سیاسی عمیق‌تر هستند.

نقش فشار آمریکا
طبق گزارش‌های رسانه‌های اسرائیلی و بین‌المللی، از جمله خبرگزاری آلمان و روزنامه اسرائیل‌هیوم، دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، فشار زیادی را بر کوهن و بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر برای تأیید این توافق وارد کرد و آن را بخشی از همکاری راهبردی در پرونده انرژی منطقه‌ای و حمایت از دیدگاه واشنگتن در مدیترانه شرقی دانست. باوجود این فشارها، کوهن بر موضع خود اصرار ورزید که منجر به تشدید اختلاف با واشنگتن شده است.در نهایت، این امر باعث شد کریس رایت، وزیر امور خارجه ایالات‌متحده، سفر 6روزه برنامه‌ریزی‌شده خود به تل‌آویو را در اعتراض به آنچه منابع آمریکایی «کارشکنی‌های غیرقابل توجیه» طرف اسرائیلی توصیف کردند، لغو کند. شرکت آمریکایی شورون که میدان لویاتان را اداره می‌کند، نیز وارد این مناقشه شد و فشار زیادی بر اسرائیل جهت تسریع در تصویب این توافق وارد و استدلال کرد که تأخیر در این توافق به منافع سرمایه‌گذاری آن آسیب می‌رساند و موقعیت اسرائیل را به‌عنوان یک شریک قابل‌اعتماد در بازار انرژی جهانی تهدید می‌کند.

اقتصاد؛ کانون درگیری‌های منطقه‌ای
به باور کارشناسان، تصمیم اسرائیل برای متوقف کردن این معامله نه‌تنها به عوامل اقتصادی مربوط می‌شود، بلکه نشان‌دهنده تنش سیاسی فزاینده بین تل‌آویو، قاهره و واشنگتن نیز هست. او گفت: «اسرائیل از موضوع قیمت‌ها به‌عنوان بهانه‌ای استفاده می‌کند، اما در واقع سعی دارد از این پرونده به‌عنوان یک اهرم فشار علیه مصر در مورد مسائل حساس منطقه‌ای، به‌ویژه موضع مصر در مورد جنگ غزه استفاده کند.»
توجیهاتی که اسرائیل در مورد قیمت‌ها مطرح می‌کند، بهانه‌های غیرواقعی هستند و نگرانی‌های داخلی اسرائیل مبنی بر کمبود داخلی در صورت صادرات مقادیر زیادی گاز به مصر تا سال‌۲۰۴۰ هنوز وجود دارد. بااین‌حال، این نگرانی‌ها «اغراق‌آمیز» هستند و این توافق اساساً یک معامله برد-برد برای هر دوطرف است، زیرا درآمدهای اسرائیل را که تا سال‌۲۰۴۰ یعنی ۳۵میلیارد دلار را افزایش داده و یک منبع انرژی راهبردی برای مصر فراهم می‌کرد که موقعیت آن را به‌عنوان یک قطب منطقه‌ای در تجارت و مایع‌سازی گاز تقویت می‌کند.
نقش قاهره در محاسبات اسرائیل
این تصمیم اسرائیل همزمان با دوره حساس تنش‌ها در نوار غزه و نقش مهم مصر در میانجیگری و آتش‌بس بود که در برخی محافل به‌عنوان تلاش اسرائیل برای «مجازات اقتصادی قاهره» به دلیل مواضع آن در مخالفت با عملیات نظامی اسرائیل در نوار غزه و مخالفت با آواره کردن فلسطینی‌ها به سینا تعبیر شد. به باور کارشناسان، مصر به‌خوبی می‌داند که اسرائیل از این موضوع به‌عنوان ابزاری برای فشار استفاده می‌کند. البته، قاهره گزینه‌های دیگری نیز دارد و تسلیم چنین ترفندهایی نخواهد شد، زیرا مصر سیاست انرژی را از دیدگاهی راهبردی و مبتنی بر تنوع بخشیدن به شرکا و عدم‌وابستگی به یک کشور مدیریت می‌کند.
لغو سفر وزیر انرژی آمریکا به اسرائیل نیز یک اقدام دیپلماتیک گذرا نبود، بلکه یک پیام سیاسی مستقیم بود که نشان‌دهنده نارضایتی واشنگتن از رفتار تل‌آویو است. به گفته تحلیلگران، ایالات‌متحده بر همکاری سه‌جانبه در زمینه انرژی تأکید دارد، زیرا تنش‌های منطقه‌ای و تمایل واشنگتن به ثبات در منطقه مدیترانه شرقی به‌عنوان منطقه نفوذ غرب در برابر گسترش روسیه و چین نیز افزایش یافته است.

فراتر از اقتصاد
طبق گزارش اکون-پدیا؛ از نقطه‌نظر اقتصادی، این توافق تعلیق‌شده، یکی از مهم‌ترین پروژه‌های راهبردی است که مصر را به اسرائیل و ایالات‌متحده متصل می‌کند. این امر تنها یک توافق تجاری نیست، بلکه سنگ‌بنای یک پروژه منطقه‌ای کلان است که با هدف تبدیل مدیترانه شرقی به یک قطب انرژی بنا شده که اروپا را به خاورمیانه و آفریقا متصل می‌کند. از این رو، تعلیق آن نه‌تنها به روابط دوجانبه بین قاهره و تل‌آویو آسیب می‌رساند، بلکه منافع آمریکا در منطقه را نیز به خطر می‌اندازد. همچنین توقف طولانی‌مدت آن به جایگاه سرمایه‌گذاری اسرائیل آسیب می‌رساند، اعتماد شرکت‌های خارجی به محیط انرژی اسرائیل را تضعیف می‌کند و بر صادرات گاز مصر تأثیر منفی می‌گذارد.
بااین‌حال، مصر قادر است به سرعت راهبرد انرژی خود را به‌ویژه با گسترش سرمایه‌گذاری‌های خود در میادین مدیترانه و وجود توافق‌های جایگزین با قبرس و یونان بازسازی کند. بحران قرارداد گاز بین مصر و اسرائیل نشان داد که انرژی دیگر یک مسئله صرفاً اقتصادی نیست، بلکه ابزاری برای درگیری سیاسی و استراتژیک بین سه‌کشور مصر، اسرائیل و ایالات‌متحده است. در حالی‌که قاهره به دنبال تأیید تصمیم‌گیری مستقل و حاکمیت اقتصادی خود است، تل‌آویو تلاش می‌کند تا منافع داخلی خود را با تعهدات خارجی‌اش متعادل کند. همچنین واشنگتن با نگرانی فزاینده‌ای صحنه را نظاره می‌کند و هراس دارد که کنترل خود را بر مهم‌ترین ارکان نفوذش در مدیترانه شرقی از دست بدهد.
اگرچه این توافق رسماً «تا اطلاع ثانوی» متوقف مانده است، اما در روزهای آینده مشخص می‌شود که آیا فشار آمریکا قادر به بازگرداندن این توافق به مسیر اصلی خواهد بود یا اینکه اسرائیل همچنان از مسئله گاز به‌عنوان یک برگ برنده و ابزار سیاسی در مناقشه خود با قاهره و مسائل منطقه‌ای استفاده خواهد کرد. مصر نیز از استراتژی مستقل انرژی خود عقب‌نشینی نخواهد کرد و هرگونه تلاشی برای باج‌گیری اقتصادی از آن، تأثیر منفی بر خود اسرائیل خواهد گذاشت که اکنون با فشار دوگانه‌ای روبه‌روست؛ نخست از سوی شرکت‌های بزرگ انرژی داخلی و دوم از خارج و از سوی متحدان خشمگینش در واشنگتن.