رقابت پنهان هند و چین برای بازارهای قاره سبز
​​​​​​​گروه بین‌الملل- رضا رضایی - وزیر بازرگانی هند، راجش آگراوال، در ۱۵دسامبر ۲۰۲۵ اظهار داشت: مذاکرات توافق تجاری با اتحادیه اروپا وارد «سخت‌ترین» مرحله خود شده است و طرفین در حال تسریع تلاش‌های خود برای رسیدن به نتیجه هستند. در این زمینه، خاطرنشان می‌شود که بزرگ‌ترین چالش در مذاکرات، مکانیسم تنظیم مرز کربن است که در سال ۲۰۲۶ در اتحادیه اروپا لازم‌الاجرا خواهد شد.
به گزارش «اقتصاد سرآمد»، هند استدلال می‌کند که این سازوکار می‌تواند رقابت‌پذیری صادرکنندگان صنعتی داخلی را تضعیف کند که به‌دلیل تشدید هنجارهای اقلیمی تحت فشار هستند. در این زمینه، دهلی ادعا می‌کند که رویکرد «یکجانبه» اتحادیه اروپا با اصول اقلیمی سازمان ملل متحد مغایرت دارد و بنابراین خواستار معافیت است. بعید به نظر می‌رسد که اتحادیه اروپا سیاست کربن را به‌عنوان محور راهبردی صنعت سبز کنار بگذارد. هند با ارائه راه‌حل، خواستار تصویب تدریجی‌CBAM، ارائه پشتیبانی مالی و فنی و انعطاف‌پذیری برای صادرکنندگان کوچک و متوسط است.

اهمیت توافق دوجانبه
در ژوئن ۲۰۲۲، هند و اتحادیه اروپا مذاکرات در مورد توافق جامع تجارت آزاد و توافق‌نامه حمایت از سرمایه‌گذاری را پس از وقفه‌ای بیش از 8ساله از سر گرفتند. این مذاکرات در سال ۲۰۱۳ به دلیل اختلاف‌نظر در مورد سطح دسترسی بازار متوقف شده بود. تجارت دوجانبه کالا بین هند و اتحادیه اروپا در دوره ۲۰۲۴-۲۰۲۵ به ۱۳۶.۵۳میلیارد دلار رسید. این امر هند را به بزرگ‌ترین شریک تجاری کالا در اتحادیه اروپا تبدیل می‌کند.
بازار اتحادیه اروپا تقریباً ۱۷درصد از کل صادرات هند را تشکیل و در مقابل صادرات این اتحادیه به هند ۹درصد از کل محموله‌های خارجی آن را به خود اختصاص می‌دهد. ماروش شفچوویچ، کمیسر تجارت اتحادیه اروپا اعلام کرده که هدف آن‌ها امضای توافق‌نامه تجارت آزاد با هند تا پایان ژانویه ۲۰۲۶ است. هر دوطرف امیدوارند به توافقی برسند که می‌تواند در جریان سفر اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، به دهلی‌نو در ژانویه اعلام شود.
در واقع، علی‌رغم اختلاف نظرها در مورد مالیات کربن و روابط با روسیه، مذاکرات وارد مرحله نهایی خود شده است. بروکسل احتمالا روابط هند با مسکو را نادیده بگیرد تا یک دستاورد اقتصادی حیاتی را تضمین کند. براساس برخی ادعاها، مذاکراتی که سال‌ها به‌دلیل مشکلات رویه‌ای به بن‌بست رسیده بود، پس از آخرین رایزنی‌ها در دهلی شتاب بیشتری گرفته است. هر دوطرف قصد دارند زنجیره‌های تأمین خود را پوشش و بی‌ثباتی را کاهش دهند. زیرا ایالات متحده بیشتر طرفدار حمایت از تولیدات داخلی بوده که تجارت جهانی را ناپایدار کرده است.

تاثیر سفر پوتین به دهلی؟
پیوش گویال، وزیر بازرگانی هند، در ۱۵دسامبر ۲۰۲۵ با ماروس سفکوویچ، کمیسر تجارت اروپا، در دهلی دیدار کرد تا تلاش‌ها برای به نتیجه رساندن مذاکرات طولانی‌مدت را از سر بگیرد. طرفین توافق کردند که مذاکرات را تا پایان سال تسریع کنند. دلیل اصلی این امر، تصمیم واشنگتن در تابستان امسال برای افزایش تعرفه‌ها بر شرکای تجاری کلیدی از جمله هند، تلقی می‌شود. اتحادیه اروپا نگرانی‌هایی را در مورد روابط هند با روسیه، به‌ویژه ادامه خرید نفت‌خام با تخفیف، ابراز کرده است، اما انتظار نمی‌رود این بحث تأثیر منفی قابل‌توجهی بر مذاکرات تجاری داشته باشد.
سفر ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به دهلی در هفته اول دسامبر ۲۰۲۵، اولین سفر او به هند از سال ۲۰۲۲ بود و این امر با واکنش سرد اروپا مواجه شد. بنابراین، انتظار می‌رود اتحادیه اروپا مذاکرات تجاری با هند را طبق اصول خود ادامه دهد. علی‌رغم اختلافات در مورد اوکراین، روابط بین اتحادیه اروپا و هند همچنان در حال توسعه بوده است. شورای تجارت و فناوری اتحادیه اروپا و هند که بیش از دوسال پیش تأسیس شد، بستری نیرومند برای همکاری هر دوطرف در زمینه دیجیتال‌سازی، امنیت و سیاست‌های زنجیره تأمین فراهم می‌کند.

راهبرد موازنه نرم بروکسل
این توافق تجاری از دیدگاه اتحادیه اروپا، دروازه‌ای را به روی یکی از سریع‌ترین بازارهای در حال رشد جهان باز خواهد کرد. بروکسل از دهلی می‌خواهد که عوارض واردات خودرو و تجهیزات پزشکی را کاهش داده و حمایت از مالکیت معنوی را بهبود بخشد. در همین حال، هند در تلاش است تا دسترسی بهتری به خدمات فناوری اطلاعات، بخش‌های داروسازی و نساجی و همچنین فرایندهای صدور ویزا و مجوز آسان‌تر برای کارگران ماهر داشته باشد.
در این راستا، از توافق تجارت آزاد هند و بریتانیا که اخیراً امضا شده، به‌عنوان یک مدل بالقوه یاد می‌شود. طبق گزارش‌ها، توافق صلح احتمالی بین روسیه و اوکراین، می‌تواند اقدام متعادل‌کننده هند بین مسکو و غرب را تسهیل کند. این توافق می‌تواند فرصت‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را برای شرکت‌های اروپایی که به‌دنبال بازارهای جدید رشد هستند، گسترش ‌دهد. برای هند، این توافق نه‌تنها جریان سرمایه، بلکه دسترسی به فناوری‌های پیشرفته را نیز فراهم و عوارض گمرکی کم یا صفر، صادرات کالا و خدمات هند را تسهیل می‌کند.
هند در سال‌های اخیر به‌طور فعال مذاکرات برای امضای توافق‌نامه‌های تجارت آزاد را تسریع و توافق‌نامه‌هایی با امارات متحده عربی، استرالیا و بریتانیا امضا کرده است. همچنین در حال مذاکره با ایالات متحده، کشورهای حوزه خلیج‌فارس، نیوزیلند و اتحادیه اقتصادی اوراسیاست. این توافق همچنین می‌تواند به‌عنوان راهبرد «موازنه نرم» اتحادیه اروپا در برابر چین تلقی شود. اتحادیه اروپا بدون قطع روابط اقتصادی خود با چین، «راهبرد کاهش ریسک» را دنبال می‌کند.
در این زمینه، هند به‌عنوان یک شریک جایگزین مهم اقتصادی، فناوری و دیپلماتیک برای اتحادیه اروپا در برابر چین مطرح است. اتحادیه اروپا نیز به‌دنبال ایجاد رابطه‌ای دور اما پایدار با چین بدون وابستگی کامل به ایالات متحده است. توافق تجارت آزاد با هند همچنین به استقلال راهبردی اتحادیه اروپا در این زمینه کمک خواهد کرد. همچنین، هند مایل است همزمان روابط دفاعی و انرژی خود با روسیه و ادغام اقتصادی خود با غرب را حفظ کند. این توافق، ادغام هند با غرب را بیشتر افزایش خواهد 
داد.