تلاش برای اصلاحِ ترکیب شورایعالی کار
چرا کارگران همواره در اقلیت قرار گرفتهاند؟
گروه اقتصادجامعه - نسرین هزاره مقدم - با ترکیب پیشنهادی دولت و یکپارچه و یکدست شدن شورایعالی دولتی و کارفرمایی، حتی روی کاغذ هم حمایت قانون کار را نخواهیم داشت.قانون کار حضور افراد بصیر و مطلع به مسائل اقتصادی و اجتماعی را به عنوانِ «میانجیهای بیطرف» در چانهزنی میان کارگر و کارفرما به رسمیت شناخته با این حال هر سال در مذاکرات مزدی شورایعالی کار، سه وزیر رسمی دولت حضور مییابند البته به اضافهی رئیس سازمان ملی استاندارد یا رئیس سازمان برنامه و بودجه. درنتیجه وقتی کارگران از نظر ساختاری (به محتوای نمایندگی کارگران در این شورا کاری نداریم) در اقلیت قرار گرفته باشند و زمانی که قرار بر «رای گیری» برای رسیدن به نتیجهی نهایی باشد، کارگران فاقد رای غالب هستند و در موقعیت ضعف واقع میشوند؛ این همان اتفاقیست که در مذاکرات مزدی ۱۴۰۰ رخ داد که درنهایت بدون امضای نمایندگان کارگری و براساس رایگیری، حداقل دستمزد و مزایا به تصویب شورایعالی کار رسید.نگاهی به متن قانون کار، ترکیب قانونی شورایعالی کار را مشخص میکند:ماده ۱۶۷: «در وزارت کار و امور اجتماعی شورایی به نام شورای عالی کار تشکیل می شود . وظیفه شورا انجام کلیه تکالیفی است که به موجب این قانون و سایر قوانین مربوطه به عهده آن واگذار شده است.مساله اصلی، ترکیب قانونی شورا در ماده ۱۶۷ قانون کار است؛ اگر خوب دقت کنیم، به جز وزیر کار به عنوان رئیس شورا، اسمی از «نمایندگان دولت» یا «وزرای اقتصادی» در این ترکیب قانونی نیامده است؛ دو نفر افراد بصیر و مطلع به مسائل اقتصادی و اجتماعی، در حکم الزام به بیطرفیست؛ سه نفر نماینده کارگر و سه نفر نماینده کارفرما نیز باید در این نشستها حضور داشته باشند.
باید بپذیریم که این ترکیب قانونی، هرگز رعایت نمیشود؛ در سالهای گذشته، همیشه وزیر کار به اضافهی دو وزیر اقتصادی در جلسات شورا شرکت کردهاند؛ علاوه بر اینها، رئیس سازمان ملی استاندارد نیز حاضر بوده است؛ این ترکیب، چانهزنیهای مزدی در شورایعالی کار را به جنگی مغلوبه برای کارگران و به نفع کارفرمایان و دولت بدل میکند.
ترکیب دلخواه دولت و اصلاحات پیشنهادی
با این حال، حسین حبیبی (عضو هیات مدیره کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور) معتقد است؛ به این بیقانونی عرفی راضی نیستند و دولت قصد دارد با ارسال لایحهای به مجلس به صورت یکجانبه ترکیب شورایعالی کار را اصلاح کند. بحثهایی از تلاش برای اصلاح قانون کار و به طور مشخص ماده ۱۶۷ این قانون در جریان است که هدف آن، تغییر ساختاری شورایعالی کار و تبدیل آن به نهادی «هیاتامنایی گونه» است.
به اعتقاد حبیبی، ترکیب مورد علاقه دولت به شرح زیر است: ۱- وزیر تعاون کار ورفاه اجتماعی ۲- وزیر امور اقتصادی ودارایی یا معاون او۳- وزیر صنعت، معدن وتجارت یا معاون او۴- وزیر جهاد کشاورزی یا معاون او ۵- دو نفر از افراد بصیر و مطلع درمسائل اجتماعی و اقتصادی به پیسنهاد وزیر تعاون ، کار ورفاه اجتماعی و تصویب هیات وزیران انتخاب میشوند که احتمال دارد یکی از دو نفر، رئیس سازمان برنامه و بودجه و دیگری هم از سازمان تامین اجتماعی باشد
او اضافه میکند: در این ترکیبِ پیشنهادی، دولت ۷ نماینده دارد، به عبارتی ۷ نماینده دولت در مقابل ۶ نماینده کارگری و کارفرمایی، دقیقاً همانطور که شورایعالی تامین اجتماعی را منحل کردند و هیات امنای آن سازمان را به نهادی صد درصد دولتی بدل نمودند؛ و نکته اینجاست که جلسات شورا با اکثریت حاضرین (یعنی فقط با حضور دولتیها) رسمیت مییابد و تصمیمات آن نیز با اکثریت آرای حاضرین معتبر خواهد بود!حبیبی ادامه میدهد: بعد از تصویب قانون کار با وجود به اصطلاح سهجانبه بودن شورایعالی کار، هیچ زمان نه دستمزد منصفانه داشتیم نه آیین نامهها و بخشنامههایی که روابط کار منصفانه و در خور شان کارگران اعمال کنند ولی لااقل حق اعتراض و عکسالعمل و مخالفت داشتیم؛ حالا با این ترکیب پیشنهادی و یکپارچه و یکدست شدن شورایعالی دولتی و کارفرمایی، حتی روی کاغذ هم حمایت قانون کار را نخواهیم داشت.اگر قرار باشد ترکیب شورایعالی کار با محوریتِ دولتیسازی آن در دستور کار قرار بگیرد، با مخالفت جدی کارگران مواجه خواهد شد؛ بهرام حسنی نژاد (دبیر اسبق انجمن صنفی کارگران معدن چادرملو) با بیان اینکه کارگران هیچگاه دستمزد قانونی برابر بند دوم ماده ۴۱ قانون کار دریافت نکردهاند، میگوید: شورایعالی کار باید با هدف کمرنگ کردن نقش دولت و قرار گرفتن نمایندگان کارگرِ برآمده از تشکلهای قدرتمند کارگری در آن، اصلاح شود؛ کارگران باید بتوانند آزادانه و مستقل تشکلهای صنفی ایجاد کنند و نمایندگان تشکلهای کارگری بدون دخالت دولت یا با حداقلیترین حضور دولت، با کارفرمایان چانه بزنند. ترکیب مورد نظر دولت، آخرین پایگاه حداقلی طبقهی کارگر را از صفحهی روزگار محو میکند. محمدرضا تاجیک (نماینده مجمع عالی نمایندگان کارگری در شورایعالی کار) در رابطه با اصلاح ترکیب شورایعالی کار میگوید: باید از حضور پررنگ دولت در شورا کاسته شود؛ در قانون نیز به جز رئیس شورا، حضور دو نفر افراد مطلع و بصیر الزام شده است، یک نفر جامعهشناس و یک نفر کارشناس مسائل اقتصادی؛ بنابراین به جای اصلاحاتِ دلخواه دولت، باید از حضور وزرای دولتی در شورا جلوگیری شود و قانون – متن صریح ماده ۱۶۷- اجرایی شود تا در رایگیریها حق کارگران ضایع نگردد.او تاکید میکند: رئیس شورایعالی کار به عنوان نماینده دولت فعالیت میکند؛ آن دونفر دیگر طبق قانون، نمایندههای دولت نیستند؛ فقط میانجیهای مطلع و بصیر هستند که پیامدهای اقتصادی و اجتماعی تصمیمگیری های مزدی را ارزیابی میکنند؛ بنابراین اگر دولت بخواهد لایحهای بدهد که توسط آن کارگران به حاشیه بروند، مفهوم سهجانبهگرایی از میان برداشته میشود چون فقط با «برابری در ترکیب» است که سهجانبهگرایی و چانهزنی منصفانه مجال ظهور مییابد.
کارگران اجازه نمیدهند
دولت با اصلاح یکجانبهی ترکیب شورایعالی کار، بدون هیچ تردیدی، ابتکار عمل در مسائل مزدی را به دست میگیرد؛ در آن صورت، دیگر مناقشات و جلسات پیاپی با نمایندگان بازنشستگان در مورد اجرای مصوبات شورایعالی کار یا جلسات اضطراری با نمایندگان کارگری با هدف کاستن از افزایش دستمزد به بهانهی وضعیت بحرانی اقتصاد، نیازی نخواهد بود؛ اما کارگران علیرغم اینکه، هم در اجتماع و هم در تصمیمسازیها در موضع اقلیت قرار گرفتهاند، این اجازه را نمیدهند، شورایعالی کار تنها نهادیست که رنگ و بوی کمرنگی از سهجانبهگرایی دارد و نمیتواند و نباید به یک ترکیب مشورتی و بیخاصیتِ هیات امنایی بدل شود.
باید بپذیریم که این ترکیب قانونی، هرگز رعایت نمیشود؛ در سالهای گذشته، همیشه وزیر کار به اضافهی دو وزیر اقتصادی در جلسات شورا شرکت کردهاند؛ علاوه بر اینها، رئیس سازمان ملی استاندارد نیز حاضر بوده است؛ این ترکیب، چانهزنیهای مزدی در شورایعالی کار را به جنگی مغلوبه برای کارگران و به نفع کارفرمایان و دولت بدل میکند.
ترکیب دلخواه دولت و اصلاحات پیشنهادی
با این حال، حسین حبیبی (عضو هیات مدیره کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور) معتقد است؛ به این بیقانونی عرفی راضی نیستند و دولت قصد دارد با ارسال لایحهای به مجلس به صورت یکجانبه ترکیب شورایعالی کار را اصلاح کند. بحثهایی از تلاش برای اصلاح قانون کار و به طور مشخص ماده ۱۶۷ این قانون در جریان است که هدف آن، تغییر ساختاری شورایعالی کار و تبدیل آن به نهادی «هیاتامنایی گونه» است.
به اعتقاد حبیبی، ترکیب مورد علاقه دولت به شرح زیر است: ۱- وزیر تعاون کار ورفاه اجتماعی ۲- وزیر امور اقتصادی ودارایی یا معاون او۳- وزیر صنعت، معدن وتجارت یا معاون او۴- وزیر جهاد کشاورزی یا معاون او ۵- دو نفر از افراد بصیر و مطلع درمسائل اجتماعی و اقتصادی به پیسنهاد وزیر تعاون ، کار ورفاه اجتماعی و تصویب هیات وزیران انتخاب میشوند که احتمال دارد یکی از دو نفر، رئیس سازمان برنامه و بودجه و دیگری هم از سازمان تامین اجتماعی باشد
او اضافه میکند: در این ترکیبِ پیشنهادی، دولت ۷ نماینده دارد، به عبارتی ۷ نماینده دولت در مقابل ۶ نماینده کارگری و کارفرمایی، دقیقاً همانطور که شورایعالی تامین اجتماعی را منحل کردند و هیات امنای آن سازمان را به نهادی صد درصد دولتی بدل نمودند؛ و نکته اینجاست که جلسات شورا با اکثریت حاضرین (یعنی فقط با حضور دولتیها) رسمیت مییابد و تصمیمات آن نیز با اکثریت آرای حاضرین معتبر خواهد بود!حبیبی ادامه میدهد: بعد از تصویب قانون کار با وجود به اصطلاح سهجانبه بودن شورایعالی کار، هیچ زمان نه دستمزد منصفانه داشتیم نه آیین نامهها و بخشنامههایی که روابط کار منصفانه و در خور شان کارگران اعمال کنند ولی لااقل حق اعتراض و عکسالعمل و مخالفت داشتیم؛ حالا با این ترکیب پیشنهادی و یکپارچه و یکدست شدن شورایعالی دولتی و کارفرمایی، حتی روی کاغذ هم حمایت قانون کار را نخواهیم داشت.اگر قرار باشد ترکیب شورایعالی کار با محوریتِ دولتیسازی آن در دستور کار قرار بگیرد، با مخالفت جدی کارگران مواجه خواهد شد؛ بهرام حسنی نژاد (دبیر اسبق انجمن صنفی کارگران معدن چادرملو) با بیان اینکه کارگران هیچگاه دستمزد قانونی برابر بند دوم ماده ۴۱ قانون کار دریافت نکردهاند، میگوید: شورایعالی کار باید با هدف کمرنگ کردن نقش دولت و قرار گرفتن نمایندگان کارگرِ برآمده از تشکلهای قدرتمند کارگری در آن، اصلاح شود؛ کارگران باید بتوانند آزادانه و مستقل تشکلهای صنفی ایجاد کنند و نمایندگان تشکلهای کارگری بدون دخالت دولت یا با حداقلیترین حضور دولت، با کارفرمایان چانه بزنند. ترکیب مورد نظر دولت، آخرین پایگاه حداقلی طبقهی کارگر را از صفحهی روزگار محو میکند. محمدرضا تاجیک (نماینده مجمع عالی نمایندگان کارگری در شورایعالی کار) در رابطه با اصلاح ترکیب شورایعالی کار میگوید: باید از حضور پررنگ دولت در شورا کاسته شود؛ در قانون نیز به جز رئیس شورا، حضور دو نفر افراد مطلع و بصیر الزام شده است، یک نفر جامعهشناس و یک نفر کارشناس مسائل اقتصادی؛ بنابراین به جای اصلاحاتِ دلخواه دولت، باید از حضور وزرای دولتی در شورا جلوگیری شود و قانون – متن صریح ماده ۱۶۷- اجرایی شود تا در رایگیریها حق کارگران ضایع نگردد.او تاکید میکند: رئیس شورایعالی کار به عنوان نماینده دولت فعالیت میکند؛ آن دونفر دیگر طبق قانون، نمایندههای دولت نیستند؛ فقط میانجیهای مطلع و بصیر هستند که پیامدهای اقتصادی و اجتماعی تصمیمگیری های مزدی را ارزیابی میکنند؛ بنابراین اگر دولت بخواهد لایحهای بدهد که توسط آن کارگران به حاشیه بروند، مفهوم سهجانبهگرایی از میان برداشته میشود چون فقط با «برابری در ترکیب» است که سهجانبهگرایی و چانهزنی منصفانه مجال ظهور مییابد.
کارگران اجازه نمیدهند
دولت با اصلاح یکجانبهی ترکیب شورایعالی کار، بدون هیچ تردیدی، ابتکار عمل در مسائل مزدی را به دست میگیرد؛ در آن صورت، دیگر مناقشات و جلسات پیاپی با نمایندگان بازنشستگان در مورد اجرای مصوبات شورایعالی کار یا جلسات اضطراری با نمایندگان کارگری با هدف کاستن از افزایش دستمزد به بهانهی وضعیت بحرانی اقتصاد، نیازی نخواهد بود؛ اما کارگران علیرغم اینکه، هم در اجتماع و هم در تصمیمسازیها در موضع اقلیت قرار گرفتهاند، این اجازه را نمیدهند، شورایعالی کار تنها نهادیست که رنگ و بوی کمرنگی از سهجانبهگرایی دارد و نمیتواند و نباید به یک ترکیب مشورتی و بیخاصیتِ هیات امنایی بدل شود.

ارسال دیدگاه
عناوین این صفحه
-
طحان نظیف: طرح اصلاح جداول محرومیتزدایی بودجه ۱۴۰۱ تایید شد
-
چرا کارگران همواره در اقلیت قرار گرفتهاند؟
-
در زمان مناسب به پیشنهاد ایران پاسخ میدهیم
-
غرب توافق را معطل کند، گزینههای دیگری روی میز میگذاریم
-
تقویت نقش بخش تعاونی در اقتصاد کشور باور جدی دولت مردمی است
-
نگاه بانک مرکزی در پسابرجام
-
ارائه خدمات مشاوره به زوجین در ۵ استان دارای بیشترین آمار «طلاق»
-
در دولت سیزدهم صنعت فضایی ما دوباره احیا شد
-
تحویل پنج میلیون کارت ملی هوشمند به شهروندان
-
وضعیت اینترنت در کشور نوعی تضییع حقوق مردم است
-
نحوه بکارگیری و دایره افراد استفادهکننده از سلاح اصلاح میشود
-
امنیت یمن بر ثبات منطقه و خلیج فارس تأثیر مستقیم دارد
-
آموزش گام به گام هنر باید منجر به اشتغالزایی شود
اخبار روز
-
رُمان نویسنده هرمزگانی به چاپ سوم رسید/ «آن تابستان»؛ سوژه مردمپسند ناب اقلیمی برای سینما
-
سرمایهگذاری در پروژههای شهری پیشرفت کرده، اما برخی چالشها باقی است
-
گام جدیددرنگهداشت محلات۲۷گانه منطقه یک باشروع بهار قرآن و طبیعت
-
بازدید مدیر دفتر یونسکو در تهران، از شناور تحقیقاتی «کاوشگر خلیج فارس»
-
صادرات محوری و توسعه فناوری رویکرد اصلی مناطق آزاد
-
تأکید هند بر توسعه چابهار همزمان با تهدید آمریکا
-
افتتاح بخشی از پروژه آزادراه تبریز-مرند
-
عملیات ترمیم خط اسید استیک مربوط به مخازن 1001
-
پانزدهمین نمایشگاه بینالمللی قیر، آسفالت، عایقها، بتن، سیمان و ماشینآلات وابسته افتتاح شد
-
هدفگذاری ایران و قزاقستان برای حمل ۵ میلیون تن بار از مسیر ریلی کشورمان
-
تخصصی ترین وزراتخانه جولانگاه افراد سفارشی و رابطه ای شده است
-
دهمین بوت کمپ اقتصادی با رویکرد توسعه کسب و کارهای نوظهور برگزار شد
-
نیازمند برنامه کلان ملی در حوزه منابع انسانی دریانوردان هستیم
-
همایش شرکت های برتر ایران برای بررسی و رتبه بندی 100 شرکت برتر در سال مالی 1402 برگزار شد
-
امروز باید تکلیف خود را نسبت به نگاه امنیتی حاکم بر فضای دیتا روشن کنیم
-
بازدید میدانی مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره شرکت پایانه ها و مخازن پتروشیمی به منظور بررسی عملکرد واحدهای مختلف بندر پتروشیمی ماهشهر
-
نشست صمیمانه مدیرعامل شرکت پایانه ها و مخازن پتروشیمی با کارکنان بندر پتروشیمی ماهشهر
-
شناور بینظیر "زاگرس" به آب انداخته میشود
-
همایش «بوشهر در مسیر توسعه پایدار دریا محور» برگزار شد
-
مشاغل وابسته به دریا بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد