ادامه از صفحه اول
از سوی دیگر، اقدام روسیه در راستای تحقق دکترین امنیت ملی خویش است. پوتین در اجرای اصول سند دکترین امنیتی روسیه (2020)، مصون سازی محیط پیرامونی این کشور از تهدیدات خارجی را به عنوان یکی از اهداف جدی خود در عرصه سیاست خارجی تعریف کرده است. در واقع از دیدگاه مسکو، سقوط نظام سوریه به معنای ورود ناتو به حیات خلوت منافع روسیه و تضعیف موقعیت، اعتبار و جایگاه بین المللی روسیه و در نهایت ناکامی در تحقق مبانی دکترین امنیت ملی روسیه است.اما از منظر منافع ایران به عنوان دیگر بازیگر جدی و اثرگذار در سوریه، باید گفت رویکرد روسیه در بحران سوریه تاکنون نتایج مثبت متعددی برای ایران داشته است؛ مهمترین نکته کمک به بازگرداندن حاکمیت نسبی به دولت رسمی سوریه به عنوان متحد استراتژیک ایران بوده است. سوریه به دلیل همسویی نسبی با سیاست‌های ضدآمریکایی و به ویژه ضدصهیونیستی ایران، برخورداری از ژئوپلتیک خاص و منحصر به فرد در منطقه آسیای جنوبی غربی و مدیترانه، حمایت از گروه های مقاومت و نقشی که در تحولات لبنان به عنوان حامی گروه حزب الله لبنان دارد، برای ایران از اهمیت اساسی برخوردار است و ثبات و یکپارچگی آن یکی از منافع اصلی جمهوری اسلامی ایران را تأمین می کند. نکته دیگر اینکه ورود و مداخله روسیه در بحران سوریه، توانسته است به نوعی در نقش و جایگاه منطقه ای و بین المللی کشورمان موازنه ایجاد کند و تلاش رقبا و دشمنان ایران برای حذف نقش کشورمان در منطقه را ناکام بگذارد؛ ضمن اینکه به طور کلی ظهور گروه های تروریستی در منطقه تهدید مستقیم و جدی علیه امنیت ملی ایران محسوب می شود و بنابراین کمک روسیه به مبارزه با تروریسم و افراط گرایی در سوریه به نفع ایران نیز هست.  با این وجود باید دقت داشت که روسیه در همکاری های خود با ایران و سوریه به منافع بلندمدت و دستاوردهای نسبی این همکاریها توجه دارد و از هیچ تلاشی که باعث توفق و برتری‌اش در عرصه ژئوپلیتیک غرب آسیا شود، دریغ نمی کند. گرچه در آغاز حضور فعالانه روسیه در سوریه، این کشور به شدت نیازمند همکاری و پشتیبانی ایران بود و اساساً مقابله با گروه های تروریستی در سوریه و بازگردادن حاکمیت بخش های مختلف این کشور به دولت اسد در سال های اخیر با کمک قدرت هوایی روسیه و نیروی زمینی ایران امکانپذیر شد، اما در وضعیت کنونی و به ویژه با فشارهایی که مقامات رژیم صهیونیستی بر روسیه وارد می کنند، به نظر می رسد منافع و نیاز روس ها به حضور و همکاری ایران در سوریه تا حدی کاهش یافته و نقش مستقلانه ایران در سوریه تا حدودی تحت الشعاع قرار گرفته است.
*استاد دانشگاه