گزارش «اقتصادسرآمد» از احتمال بروزخشکسالی مجدد در کشور

ایران یک گام تا تشنگی

گروه انرژی- تا كنون تعاريف بسيار زيادي از خشكسالي شده است اما هر كدام از اين تعاريف ديدگاه خاصي را مد نظر داشته اند به هر حال عدم وجود يك تعريف جامع ودقيق از خشكسالي ومتفاوت بودن معني آن از ديدگاههاي مختلف مانع از درك مفهوم خشكسالي شده است .حال از آنجائيكه خشكسالي بركليه جنبه هاي زندگي وبخشهاي مختلف جامعه خصوصاً تغييرمحيط طبيعي تأثير مستقيم وغيرمستقيمي دارد عدم درك مفهوم آن موجب ترديد وركود در بخشهاي مختلف اقتصادي ،مديريتي وسياستگزاري ميشود.
به گزارش اقتصادسرآمد، از بين تعاريف خشكسالي تعريفي كه مقبول تر ومنطقي تر نيز مي باشد عبارت است از اينكه خشكسالي را مي توان معلول يك دوره شرايط خشك غيرعادي دانست كه به اندازه كافي دوام داشته باشد تا عدم تعادل در وضعيت هيدرولوژي يك ناحيه ايجاد شود.
در دهه هاي اخير در بين حوادث طبيعي كه جمعيت هاي انساني را تحت تأثير قرار داده اند تعداد فراواني پديده خشكسالي از نظر درجه شدت ،طول مدت ،مجموع فضاي تحت پوشش ،تلفات جاني ،خسارات اقتصادي واثرات اجتماعي دراز مدت در جامعه ، بيشتر از ساير بلاياي طبيعي بوده است .همچنين تمايز اين پديده با ساير بلاياي طبيعي در اين است كه برخلاف ساير بلايا اين پديده بتدريج ودر يك دوره زماني نسبتاً طولاني عمل كرده واثرات آن ممكن است پس از چند سال وبا تأخير بيشتري نسبت به ساير حوادث طبيعي ظاهر شود بنابراين چون تعيين دقيق زمان شروع آن كار مشكلي است تا حدودي آنرا يك پديده و بليه خزنده مي دانند از سويي چون خشكسالي برخلاف ساير بلاياي طبيعي كمتر منجر به خسارات ساختاري مي شود ،كمك رساني در هنگام وقوع اين پديده در مقايسه با ساير پديده ها مثل سيل پيچيده تر و مشكل تر مي باشد.
میزان بارش‌ها در ایران از زمستان گذشته به اندازه‌ای بوده است که هم از سطح میانگین سالیانه بیشتر شده است و هم به‌دلیل ضعف‌ پوشش گیاهی در مناطق مختلف کشور، بارندگی‌ها به جای اینکه جذب سفره‌های زیرزمینی شود به صورت سیل در سطح زمین جاری شده‌اند.
تنها بارش باران و جاری شدن سیلاب از علل وقوع سیل و خسارت‌های آن  نبوده است و نبود زیرساخت‌های مناسب در برخی از استان‌ها بر شدت این حوادث در مناطق مختلف افزوده است.
از بهمن ماه گذشته تا کنون، وقوع پی‌درپی رخدادهای شدید اقلیمی مثل سیل و خشکسالی و ریزگرد و ... در مناطق مختلف ایران، توجه بسیاری از مردم و کارشناسان را به موضوع تغییر روندهای اقلیمی کشور جلب کرده است. 
علی رغم بارندگی ها بسیارل در کشور که از سال گذشته آغاز شده و حتی سبب سیل در جنوب کشور شد اما مسئولان بارها در خصوص مصرف آب هشدار داده اند. در حالی میزان مصرف آب در کشور از ابتدای سال جاری تاکنون نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۱ درصد افزایش‌ یافته که موجودی آب سدهای کشور پنج درصد نسبت به مدت مشابه پارسال کاهش یافته است.حجم بارش‌های ایران کمتر از یک‌سوم متوسط بارش‌های جهان است (متوسط ۱۰‌ساله اخیر به حدود ٢٠٠ میلی‌متر بارش سالانه می‌رسد). بارش‌ها سیکل زمانی و تمرکز جغرافیایی منظمی ندارد و پراکندگی بارش‌ها بسیار زیاد است. همچنین به دلیل خشکسالی دهه‌های اخیر و تشکیل رسوبات نفوذناپذیر یا با ‌نفوذپذیری بسیار کم در سطح دشت‌ها، این بارش‌ها معمولا به سیل منجر می‌شوند.
حدود ۶۰ درصد مساحت ایران مناطق کویری و بیابانی هستند. نزولات جوی در ۲۰ سال منتهی به پایان سال ۱۳۹۷ حدود ۷۰ درصد کاهش را در مقایسه با متوسط بارش در ایران نشان می‌دهد. با توجه به میزان مصرف، مخازن آب زیرزمینی ایران سالانه حدود پنج میلیارد مترمکعب کسری دارد در بین شیوع ویروس کرونا نیز بلای جان منابع آبی کشور شده است.
در برخی از شهرها در آغاز شیوع ویروس کرونا و افزایش شست‌وشوهای ناشی از آن تا ۴۵ درصد میزان مصرف آب نسبت به مدت مشابه سال قبل بیشتر شد. به‌طور میانگین در کل کشور ۱۱ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش مصرف آب داشتیم، که طبق اعلام محمدرضا جانباز - مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور - با این روند خیلی زود به پیک مصرف می‌رسیم لذا باید سطح تاب‌آوری تاسیسات آب و فاضلاب به دلیل افزایش میزان مصرف آب در اثر شیوع ویروس کرونا و بالا رفتن دمای هوا، ‌ افزایش یابد تا در تامین پایدار آب موردنیاز مردم مشکلی ایجاد نشود.
 ایران یک گام تا  تشنگی
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه