برجام زمانی به نتیجه رسید که به واسطه 16 قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل و آژانس انرژی اتمی: یک اجماع امنیتی جهانی علیه جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته بود، ایران بدترین تحریم های جهانی اقتصادی، تجاری و سیاسی را تجربه می کرد، ایران ذیل فصل 7 منشور سازمان ملل قرار داشت، دشمنان ایران به هدفی غیر از نابودی و تعطیلی کامل برنامه هسته ای ایران فکر نمی کردند و روابط پولی و بانکی ایران با خارج از مرزها برای صادرات و واردات کاملا قطع شده بود. با این شرایط، اقتصاد کشور در آستانه فروپاشی و ورشکستگی کامل قرار گرفته بود، نرخ تورم به رکوردهای جدیدی رسید و بی‌انضباطی مالی، گریبان‌گیر جامعه ایران شد و تقریبا در میان قاطبه مردم امیدی برای بهبود‌ اوضاع باقی نمانده بود. به واسطه برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، تمامی ۱۶ قطعنامه آژانس انرژی اتمی و شورای امنیت سازمان ملل لغو شد، حق ایران در پیگیری برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای و غنی‌سازی ۳.۶۷درصدی به رسمیت شناخته شد، ایران به‌عنوان اولین کشور در تاریخ معاصر بدون تحمل هیچ جنگ ویرانگری از ذیل فصل ۷ منشور ملل متحد خارج شد، تمامی تحریم‌های اقتصادی، تجاری و سیاسی مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران لغو شد، اجماع امنیتی جهانی علیه ایران از بین رفت، پی‌ام‌دی (پرونده‌ای که می‌گفتند هرگز امکان بسته‌شدن ندارد) بسته شد و به تاریخ پیوست، شرکت‌های خارجی برای سرمایه‌گذاری در ایران به‌صف شدند، محدودیت‌های مالی و بانکی علیه ایران از بین رفت، سوئیفت باز شد و ایران در مدت کوتاهی توانست صادرات خود را مطابق با سهمیه تعیین‌شده در اوپک افزایش دهد، رفت ‌و آمدهای دیپلماتیک به اوج خود رسید و شاخص‌های اقتصادی رو به ‌رشد گذاشت و در میان قاطبه مردم بارقه‌های امید به‌وجود آمد.بی‌تردید وضعیتی که قبل از برجام به‌وجود آمده بود منافع ملی، امنیت ملی، حاکمیت ملی و نهایتا یکپارچگی سرزمینی را در معرض خطر قرار داده بود و چنانچه مطابق با فصل ۷ علیه ایران تهاجم نظامی صورت می‌گرفت، با وجود توطئه‌های گوناگون دشمنان ایران، تضمینی برای حفظ یکپارچگی سرزمینی نبود و بیشترین خسارت متوجه مردم می‌شد. با برجام نه‌تنها همه این خطرات از بین رفت، بلکه برخی از محدودیت‌ها که از ابتدای سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی گریبان‌گیر مردم ایران شده‌ بود، از بین رفت. برای نمونه از یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار ایران در آمریکا رفع توقیف شده و به ایران پرداخت شد و ایران مجاز به خرید هواپیماهای مسافربری بویینگ و ایرباس شد. در این زمینه قراردادهایی برای خرید ۲۰۰ فروند هواپیمای مسافربری با سه شرکت ایرباس، بویینگ و ATR منعقد شد و بر اساس این قراردادها ایران سه فروند ایرباس و ۱۳ فروند ATR دریافت کرد. ورود ۲۰۰ فروند هواپیما به ناوگان هوایی کشور، می توانست تحول عظیمی را در حمل‌ونقل هوایی ایران سبب ‌شود. می توان مدعی شد که برجام بهترین توافقی بود که ایران می توانست با توجه به شرایط وقت، به دست آورد و ضمن تامین منافع ملی، آینده روشنی را برای مردم ایران ترسیم کند.با این وجود، تفوق منافع برخی از گروه ها و شخصیت ها بر منافع ملی، موجب مخالفت آنها و بالاتر از آن، کارشکنی های کلان در قبال برجام شد. با چنین کارشکنی هایی، مسیر مخالفین خارجی برجام چون ترامپ، پومپئو، بولتون، نتانیاهو، ریاض و ابوظبی برای ناکام گذاشتن آن، تسهیل شد. شاید مخالفین داخلی برجام، مدعی سردمداری مبارزه با رژیمهای تروریستی آمریکا، اسرائیل، ریاض و ... باشند، ولی با کارشکنی های خود در قبال برجام، بهترین خدمت را به آنها کردند.ظاهرا مشکل آفرینی علیه برجام پایان راه نبوده و این روزها شاهد حملات شدید به «سند راهبردی 25 ساله ایران – چین» هستیم. سندی که تنها، عنوان رسمی آن توسط سخنگوی دولت اعلام شده و غیر از گمانه زنی های رسانه ای، در مورد محتوای آن اطلاع رسانی رسمی نشده است. مخالفت ها با این سند، محدود به جناح و شخصیت های مخالف برجام نبوده و شامل گروه هایی هم می شود که با گرایش به شرق مخالفند. باید گفت که برای تامین منافع ملی در صحنه جهانی، نگاه سیاه و سفیدی معنی ندارد و ایران همچون تمامی کشورهای دیگر نیازمند همکاری با کلیه کشورهای جهان (که آنها را به رسمیت می شناسد و آنها خصومتی با ایران ندارند) است. این در حالی است بدون اینکه فکر کنیم این کشورهای شرقی عشقی به ایران دارند، در شرایط کنونی و با وجود تروریسم اقتصادی، فرهنگی و پزشکی رژیم ترامپ و بی عملی اروپا و خوش رقصی های برخی از همسایگان جنوبی کشورمان، تا کنون همراهی خوبی با ایران داشته اند. 
*کارشناس روابط بین الملل