گروه اقتصاددریا-مریم ساحلی- تجار ایرانی این روزها در آبراه استراتژیک کاسپین با افزایش دوبرابری هزینه‌ی حمل بار مواجه هستند. کمبود کشتی در ناوگان کشتیرانی ایران از نخستین دلایل موثر در ایجاد  این معضل وهمچنین  معطلی کالاهای صادراتی در بنادر عنوان می‌شود. حال سوال اینجاست که آیا این چالش  تنها به دلیل کم بودن تعداد کشتی‌ها  پدید آمده  یا عواملی دیگر نیز باید مورد توجه قرارگیرند؟
 بی‌تردید پهنه‌ی آبی کاسپین یکی از آبراه‌ها و مناطق استراتژیک جهان  به شمار می‌آید و شبکه‌ی حمل و نقل  آن با توجه  به همسایگی‌اش با  با کشورهای ایران، روسیه، آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان از جمله  ویژگی‌های بسیار مهمش محسوب می‌شود. در این میان  بهره‌مندی از  ظرفیت‌های دریای کاسپین، راهبردی  حائز اهمیت برای کشورهای منطقه، از جمله ایران است ولی متاسفانه  فعالیت اقتصادی در مسیر بهره‌مندی از این ظرفیت ویژه با معضلاتی  روبروست که در هفته‌های اخیر شدت یافته است.
عده‌ای از کارشناسان، تعداد کشتی‌های  ایران در کاسپین را  فعلا کافی می‌دانند و عدم بهره‌وری صحیح از ظرفیت‌های موجود و نبود تجهیزات کافی در پس‌کرانه را دلیل معطل ماندن بار در بنادر  و افزایش کرایه‌ی حمل می دانند. 
«علی اکبر غنجی»  کارشناس امور دریایی در گفت‌وگو با مرور اظهار می‌کند:  تعداد کشتی‌ها بنظرم با توجه به میزان بار موجود، کم نیست، اما مسئله اینجاست که  هم اکنون بصورت متوسط هر کشتی در ماه  دارای  یک تا یک ونیم سفر است، در حالی که  زمانی  این میزان به  دو ونیم سفر در ماه هم می‌رسید . بنابراین همین ظرفیت موجود اگر به خوبی کنترل شود و مدت توقف در بنادر کوتاه‌تر شود و تجار دولتی  و غیر دولتی هم به کوتاه شدن توقف کشتی‌ها در بنادر کمک کنند، کمبود کشتی اهمیت چندانی  نخواهد داشت. واقعیت این است که اگر پس‌کرانه مجهز نباشد، افزایش  کشتی‌ها موجب سرعت یافتن حمل و نقل نمی‌شود. در این راستا نباید از یاد برد که نوسان میزان بار را در حوزه‌ی خزر همیشه داشته‌ایم، پس باید به مواقعی هم بیاندیشیم که  کاهش بار موجب  سقوط زیاد قیمت‌ها و ضرر هنگفت مالکان  کشتی‌ها بشود.استان‌های هم‌جوار کاسپین در ایران از سیاست واحدی در حوزه‌‌ی تجارت در دریا برخوردار نیستند وشبکه‌ی منسجمی به اسم ایران  در مواجهه با بازار حمل و نقل دریای خزروجود ندارد
 وی  اوضاع ناوگان کشتیرانی ایران در دریای خزر را خوب توصیف کرده و اعلام می‌کند:  اگر فعالیت این ناوگان از مدیریت مناسب برخوردار باشد، می‌توان گفت، ایران دارای ناوگان قدرتمندی در دریای خزر است.  ولی درباره‌ی افزایش هزینه‌ی حمل بار لازم به ذکر است که  قیمت‌ها در حوزه‌ی دریای خزر که پهنه‌ای بسته است و رفتار کشورهای حاشیه‌ی آن نسبت به بازار منطقه غیر مشخص است، از هیچ ایندکسی تابعیت نمی کند؛ لذا عرضه و تقاضا از عوامل مهم تعیین قیمت  در آن محسوب می‌شود.  
نبود برنامه‌ی مشخص
 عدم وجود زیرساخت مناسب سبب می‌شود تا زمان افزایش تقاضا برای حمل بار و  هزینه‌ی حمل بار افزایش یابد. از سوی دیگر  برنامه‌ی چندان مشخصی از سوی تجار خصوصی و دولتی فعال در حوزه‌ی دریای خزر وجود ندارد که به ایجاد مکانیسمی در راستای  مدیریت قیمت بیانجامد.  بنابراین بیشتر مالکان کشتی‌ها  با توجه به میزان تقاضای موجود، در تعیین قیمت حمل دخیل هستند.  غنجی با بیان این جملات می‌گوید:  در طی این سالها چه در حوزه‌ی تجارت و چه در حوزه‌ی حمل و نقل  بصورت مقطعی فکر شده، از این رو  نوسانات  قیمت همواره  وجود داشته است. البته  افزایش قیمت  را اگر مالکان شناورها مدیریت نکنند،  این مزیت  نسبی ممکن است، از بین برود و مسیرهای دیگر حمل‌ونقل  مورد توجه قرار بگیرند.  گذشته از این موضوع، فضای پسکرانه‌ی ما هم  چندان تجهیز نشده  و بالارفتن زمان توقف کشتی‌ها بر افزایش کرایه‌ی حمل اثر می‌گذارد. همچنین  باید گفت، متاسفانه  استان‌های هم‌جوار کاسپین در ایران از سیاست واحدی در حوزه‌‌ی تجارت در دریا برخوردار نیستند وشبکه‌ی منسجمی به اسم ایران  در مواجهه با بازار حمل و نقل دریای خزروجود ندارد، حتی بیشتر بنظر می‌رسد  به نوعی، رقابت  بین آنها وجود دارد. هر چند این رقابت  اگر در افزایش زیرساخت باشد خوب است اما اگر در ربودن موقعیت‌ها  بدون افزایش زیرساخت باشد، سم مهلکی است که  همیشه شامل حال ما شده است.
وی تصریح می کند: با برنامه‌ریزی درازمدت می‌شود، ناوگانی برای بندرگاه منطقه آزاد که بندری خصوصی محسوب می‌شود و با توجه به امکاناتی که دارد، تهیه دید تا در مقاطعی که احتمال ورود شوک به قیمت‌ها وجود دارد، در تنظیم و کنترل نرخ موثر باشد.
نقش بندری به نام کاسپین
  غنجی در پایان اظهاراتش  خیلی کوتاه از نقشی که بندرکاسپین می‌تواند  داشته باشد یاد کرد.  و اما در این باره باید گفت، «بزرگترین بندر ایران در دریای خزر» عنوانی است که بر  پیشانی مجتمع بندری کاسپین  حک شده است. توسعه‌ی قابل ملاحظه‌ی صادرات و ارتقاء حجم مبادلات تجاری با کشورهای حاشیه‌ی دریای خزر با توجه به امکانات و ویژگی‌های مناطق  آزاد، انتظاری‌ست  که مدتهاست  در ذهن همگان نقش بسته است.
ضرورت افزایش کارآمدی بندرکاسپین 
 بی‌تردید  بندرکاسپین می‌تواند ایفاگر نقشی مهم در افزایش و تسهیل امور ترانزیت کالا در حوزه‌ی دریای خزر و کاهش بار ترافیک بنادری چون بندرگاه انزلی و امیرآباد  باشد و در اهمیت  به فعلیت رسیدن ظرفیت‌های بالقوه‌ی این بندر شکی وجود ندارد اما  واقعیت این است که  در کنار  ضرورت    ایجاد تعامل و هماهنگی  بیشتر بین  بنادر  شمالی ایران  در مسیر  ارتقاء وضعیت  ترانزیت کالا  و تجهیز مطلوب پس‌کرانه‌ها،  انتظار می‌رود فعالیت  بندرکاسپین برای  تجهیز امکانات بندری، جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی  و اتصال به راه‌آهن با سرعت بیشتری شکل بگیرد و نقش این بندرگاه در تسهیل فعالیت‌های اقتصادی، افزایش ترانزیت  و تنظیم و تسهیل این فعالیت‌ها در حوزه‌ی دریای خزر در حد و اندازه‌ی نامش تحقق یابد.