مطالعه موردی بادگیر خانه گلبتان بندر کنگ
محسن کنگی نژاد، آرش نجفی - از جمله پدیدههاي چشمگير در ساختمانهاي روزگاران گذشته ایران «بادگیر» است که در عین زیبایی و زینت بخشودن به ساختمان، نقش بس موثر و ارزنده در چگونگی تهویه فضاي درونی ساختمانها و خنک کردن سردابها و آب انبارها دارد.
همان گونه که در عکس مشاهده میشوند اغلب بادگیرها دارای چوببستهایی هستند که دو طرف دهانه بادگیر را به هم متصل میکنند و انتهای این چوببستها از بدنه بادگیر بیرون میباشد. این چوببستها جهت افزایش استحکام و مقاومت بادگیر در مقابل فشار باد است. علت آن که انتهای این چوب را نمی برند این است که در زمان تعمیر و مرمت، داربست ها را به این چوبها متصل میکنند و از روی داربستها، تعمیرات لازمه را انجام میدهند. ساخت بادگیرها
مصالح به کار رفته در ساخت بادگیرها از خشت خام، ملات گل و گچ و چوب شورونه است ساختمان بادگیرها معمولا از چهار بخش تشکیل شده است:
1-ستون بدنه کانال تنوره یا ساقه
2- دهانه قفسه هواکش و چشمه
3- تیغه ها
4- سقف
ارتفاع بادگیر
عامل تعیین کننده ارتفاع را به طور نسبی میتوان تعداد چشمههای بادگیر دانست. چنان که بادگیرهای تک چشمهای کوتاهترین و بادگیرهای سه چشمهای بلندترین نمونهها هستند با توجه به این نکته که بادگیرهای دو طرفه در عمل سهم کمتری از باد دارند و اغلب کوتاهاند میتوان تمکن مالی صاحب خانه را عامل دیگری در میزان افراشتگی بادگیرها دانست که گاه بر عامل اصلی رجحان دارد.
مصالح بادگیر
مصالح به کار رفته در ساخت بادگیرهای استان هرمزگان از خشت خام، ملات گل و گچ و چوب چندل است. داخل لوله بادگیر چهار طرفه معمولا از گچ یا ساروج سفیدکاری می شده است. در زمستان که هوا نسبتا خنک بوده و نیازی به اتاق زیر بادگیر جهت سکونت نبوده از آن به عنوان یخچال جهت نگهداری مواد غذایی، میوه و سبزیجات استفاده می شده است و در صورتیکه نیازی به استفاده از آن نبوده دهانه زیر آن را به وسیله ورقهای چوبی مسدود می نمودهاند. چوب های چندل بکار رفته در اسکلت بادگیر کار بادبند را داشته که مانع از ریزش آن می شده است.
ایستایی و فن بادگیرها
پلان بادگیرها در حدود ۳×۳ متر میباشند و بدنه و تیغههای آن را با سنگهای برش خورده و صاف محلی در ابعاد ۲۰ سانتی متر با ملات گچ و گچ و خاک می سازند در هر متر ارتفاع یک جفت چوب چندل به شکل ضربدر قرار میدهند برای پوشش نهایی از تیرهای چوبی و شبکه حصیر مانند سقفهای معمولی یا بلوکهای خشتی استفاده می کنند نیروی وزن بادگیر از طریق چهار نقطه به دیوار تقویت شده زیرین منتقل می شود. تیرهای داخل تیغهها نقش مهمی در استهلاک نیروهای کششی و خمشی ایجاد شونده داخل بدنه دارد دو تیغه متقاطع در صورتی که رأسها به هم متصل باشند از صلب ترین سازه هاست.
موقعیت سیاسی جغرافیایی
تاریخی بندرکنگ
این شهر تاریخی با پهنهای حدود ۱۰ کیلومتر در شمال شهر بندرلنگه و در کرانه شمالی خلیج فارس، در کنار راه بندرلنگه و بندر عباس در ۲۶ درجه و ۳۶ دقیقه پهنای شمالی و ۵۴ درجه و ۵۶ درازای خاوری نسبت به نیمروز گرینویچ قرار گرفته و میانگین بلندی آن از سطح دریا ۵ متر است. این شهر از جنوب به دریا و از شمال به دره میانکوهی بردغون و اراضی مرتفع و بریدگیهای پایکوهی آن منتهی می شود. این شهر از سوی شمال به آبادی باورد، از جنوب باختری به بندر لنگه، از خاور و جنوب به خلیج فارس، از باختر به آبادیهای دهستان حومه بندر لنگه محدود است. لنگرگاه آن 5/2 کیلومتر کرانه به ژرفای ۹ متر برای کشتیهای کوچک مناسب است. بندر کنگ از آب و هوای گرم و مرطوب برخوردار است و اندازه رطوبت هوا در آن بالاست. این بندر چاههای آب شیرین خوشگوار دارد. در شهر کنگ و پیرامون آن درختان کهور، کنار، گز و پوشش گیاهی برای چرای دام وجود دارد. واژه کنگ در فرهنگها به مرد ستبر و قوی هیکل، فربه و قوی هیگل، مردی قوی اندام، مرد استوار، خلقت بزرگ جثه و پسر جوان گویند. به معنی بیخ و بن خوشه خرما هم آمده است. واژه کنگ در گویش محلی به معنی میوه درخت خرما است. این بندر تاریخی بر پهنه اراضی پست ساحلی و دور از بلندیهای کوهستان قرار گرفته و به جز بستر خشک در قسمت شرق شهر عارضه مشخص دیگری ندارد.
ادامه دارد.....
همان گونه که در عکس مشاهده میشوند اغلب بادگیرها دارای چوببستهایی هستند که دو طرف دهانه بادگیر را به هم متصل میکنند و انتهای این چوببستها از بدنه بادگیر بیرون میباشد. این چوببستها جهت افزایش استحکام و مقاومت بادگیر در مقابل فشار باد است. علت آن که انتهای این چوب را نمی برند این است که در زمان تعمیر و مرمت، داربست ها را به این چوبها متصل میکنند و از روی داربستها، تعمیرات لازمه را انجام میدهند. ساخت بادگیرها
مصالح به کار رفته در ساخت بادگیرها از خشت خام، ملات گل و گچ و چوب شورونه است ساختمان بادگیرها معمولا از چهار بخش تشکیل شده است:
1-ستون بدنه کانال تنوره یا ساقه
2- دهانه قفسه هواکش و چشمه
3- تیغه ها
4- سقف
ارتفاع بادگیر
عامل تعیین کننده ارتفاع را به طور نسبی میتوان تعداد چشمههای بادگیر دانست. چنان که بادگیرهای تک چشمهای کوتاهترین و بادگیرهای سه چشمهای بلندترین نمونهها هستند با توجه به این نکته که بادگیرهای دو طرفه در عمل سهم کمتری از باد دارند و اغلب کوتاهاند میتوان تمکن مالی صاحب خانه را عامل دیگری در میزان افراشتگی بادگیرها دانست که گاه بر عامل اصلی رجحان دارد.
مصالح بادگیر
مصالح به کار رفته در ساخت بادگیرهای استان هرمزگان از خشت خام، ملات گل و گچ و چوب چندل است. داخل لوله بادگیر چهار طرفه معمولا از گچ یا ساروج سفیدکاری می شده است. در زمستان که هوا نسبتا خنک بوده و نیازی به اتاق زیر بادگیر جهت سکونت نبوده از آن به عنوان یخچال جهت نگهداری مواد غذایی، میوه و سبزیجات استفاده می شده است و در صورتیکه نیازی به استفاده از آن نبوده دهانه زیر آن را به وسیله ورقهای چوبی مسدود می نمودهاند. چوب های چندل بکار رفته در اسکلت بادگیر کار بادبند را داشته که مانع از ریزش آن می شده است.
ایستایی و فن بادگیرها
پلان بادگیرها در حدود ۳×۳ متر میباشند و بدنه و تیغههای آن را با سنگهای برش خورده و صاف محلی در ابعاد ۲۰ سانتی متر با ملات گچ و گچ و خاک می سازند در هر متر ارتفاع یک جفت چوب چندل به شکل ضربدر قرار میدهند برای پوشش نهایی از تیرهای چوبی و شبکه حصیر مانند سقفهای معمولی یا بلوکهای خشتی استفاده می کنند نیروی وزن بادگیر از طریق چهار نقطه به دیوار تقویت شده زیرین منتقل می شود. تیرهای داخل تیغهها نقش مهمی در استهلاک نیروهای کششی و خمشی ایجاد شونده داخل بدنه دارد دو تیغه متقاطع در صورتی که رأسها به هم متصل باشند از صلب ترین سازه هاست.
موقعیت سیاسی جغرافیایی
تاریخی بندرکنگ
این شهر تاریخی با پهنهای حدود ۱۰ کیلومتر در شمال شهر بندرلنگه و در کرانه شمالی خلیج فارس، در کنار راه بندرلنگه و بندر عباس در ۲۶ درجه و ۳۶ دقیقه پهنای شمالی و ۵۴ درجه و ۵۶ درازای خاوری نسبت به نیمروز گرینویچ قرار گرفته و میانگین بلندی آن از سطح دریا ۵ متر است. این شهر از جنوب به دریا و از شمال به دره میانکوهی بردغون و اراضی مرتفع و بریدگیهای پایکوهی آن منتهی می شود. این شهر از سوی شمال به آبادی باورد، از جنوب باختری به بندر لنگه، از خاور و جنوب به خلیج فارس، از باختر به آبادیهای دهستان حومه بندر لنگه محدود است. لنگرگاه آن 5/2 کیلومتر کرانه به ژرفای ۹ متر برای کشتیهای کوچک مناسب است. بندر کنگ از آب و هوای گرم و مرطوب برخوردار است و اندازه رطوبت هوا در آن بالاست. این بندر چاههای آب شیرین خوشگوار دارد. در شهر کنگ و پیرامون آن درختان کهور، کنار، گز و پوشش گیاهی برای چرای دام وجود دارد. واژه کنگ در فرهنگها به مرد ستبر و قوی هیکل، فربه و قوی هیگل، مردی قوی اندام، مرد استوار، خلقت بزرگ جثه و پسر جوان گویند. به معنی بیخ و بن خوشه خرما هم آمده است. واژه کنگ در گویش محلی به معنی میوه درخت خرما است. این بندر تاریخی بر پهنه اراضی پست ساحلی و دور از بلندیهای کوهستان قرار گرفته و به جز بستر خشک در قسمت شرق شهر عارضه مشخص دیگری ندارد.
ادامه دارد.....
ارسال دیدگاه
عناوین این صفحه
اخبار روز
-
کتاب " داستان استقلال، نگاهی به تاریخ باشگاه تاج" اثر مهدی بیرانوند بزودی منتشر خواهد شد
-
انتصاب نماینده رئیس جمهور در هماهنگی اجرای سیاستهای کلی توسعه دریامحور
-
ایزوایکو نماد اقتصاد دریا محور است و باید نگاه ویژهای به آن شود
-
نقش این عزیزان در شکلگیری فرهنگ مقاومت و ایستادگی بینظیر
-
توضیحات سازمان تأمیناجتماعی پیرامون ادعای کذب استخدام خارج از چارچوب نیروهای قراردادی
-
دوره های جامع آموزش ادمینی و طراحی سایت همراه با استخدام و معرفی به بازار کار رایگان
-
صدا و سیما باید اخبار را امانتدارانه به مخاطب منتقل کند تا اعتماد مخاطب را جلب کند
-
شانزدهمین همایش ملی و نمایشگاه قیر، آسفالت و ماشینآلات در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی برگزار میشود
-
آغاز مراحل فنی طرح تعیین حریم گسل های شهر دماوند
-
انجام ۸۰ هزار خدمت تخصصی در حوزه دهان و دندان در قالب با لبخند با برکت
-
۳۰۰ هزار نفر در صف وام ازدواج هستند؛ مقررات تغییر نکرده است
-
اراده دولت چهاردهم برای اصلاح شرایط سخت اقتصادی
-
آلن بدرود، آقای خاص سینمای فرانسه
-
انتخاب وزیر زن در راستای استفاده از ظرفیتهای قانون اساسی است
-
حمایت انجمن اسلامی وزارت نیرو از دکتر علی آبادی وزیر پیشنهادی نیرو
-
معابر محلات چیذر و حکمت بهسازی شد
-
پیرامون بوستان نیاوران، نفسی تازه گرفت
-
اجرای ۶ هزار متر مکعب دیوار حائل در منطقه یک تهران
-
دروازه فرهنگی محور گردشگری دربند به سازه رسید
-
ارسال ۷ هزار وسیله سرمایشی به سراسر کشور در قالب پویش نسیم برکت