گروه امنيت دريا - ناصر دادیار، علیرضا پژوهان و سهراب مجدفر - دولت‌ها با تشکیل نیروی دریایی از آن به عنوان ابزار اعمال سیاست و نفوذ در خارج از مرزهای سرزمینی استفاده کرده‌اند. نخستین وظیفه و مأموریت نیروهای دریایی، «واپایش تجارت دریایی از طریق حکمرانی بر دریا» است.
به گزارش اقتصادسرآمد، ناصر دادیار، کارشناسی ارشد مدیریت دریایی  - علیرضا پژوهان، کارشناسی ارشد معماری کشتی و سهراب مجدفر کارشناسی ارشد معماری کشتی در مقاله تحليلي درباره ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش جمهري اسلامي نوشتند: با نگاهی به تاریخ می‌توان دریافت که دولت‌ها با تشکیل نیروی دریایی از آن به عنوان ابزار اعمال سیاست و نفوذ در خارج از مرزهای سرزمینی استفاده نموده‌اند. نخستین وظیفه و مأموریت نیروهای دریایی، «واپایش تجارت دریایی از طریق حکمرانی بر دریا» است. در واقع علت ظهور و سقوط امپراطوری‌ها و قدرت‌های بزرگ، در واپایش یا عدم واپایش بر دریاست. واقع مطلب آن است که اگر کشورهایی مانند پرتغال، هلند و انگلستان که جمعیت، منابع و جغرافیای محدودی دارند و به موفقیت دست یافته‌اند، تنها به دلیل قدرت دریایی آن‌ها بوده‌است.
در حقیقت تنها برخورداری از قدرت دریایی است که می‌تواند توضیح دهد چگونه کشور کوچکی مانند بریتانیا که نیروی زمینی ضعیفی داشت، توانست امپراطوری بزرگی ایجاد کرده و به هر نقطه‌ای که مایل بود، قدرت خود را اعمال نماید. در رابطه با منزلت و جایگاه ارزنده و استراتژی نیروی دریایی، «تیل» (۱) از صاحب‌نظران برجسته مباحث نیروی دریایی معتقد است که سلطه بریتانیا بر جهان بر مبنای برتری جمعیتی یا اندازه فعالیت تجاری آن نبود، بلکه به دلیل قدرت و برتری دریایی بوده است. دیپلماسی شناورهای توپ‌دار، تجلی بارز استفاده از نیروی دریایی برای اعمال قدرت است.
اشاره به این نکته جالب است که نیروی دریایی در برخی از کشورها از جمله آمریکا دارای چنان اهمیتی است که می‌توان آن را وزارت دفاع دوم این کشور دانست. امروزه نیروی دریایی بیشتر در سه عرصه دیپلماتیک، پاسبانی و نظامی فعالیت می‌کند.
موقعیت دریایی ایران به گونه‌ای است که یک نیروی دریایی بسیار کارآمد را می‌طلبد تا بتواند به یک قدرت دریایی تبدیل گردد و بر پایه آن از منافع ملی خود دفاع نماید. تضعیف نیروی دریایی یا وجود یک نیروی دریایی ناکارآمد می‌تواند پیامدهای امنیتی ناگواری را به همراه داشته باشد و نتواند از این موقعیت دریایی بسیار مناسب در راستای تقویت قدرت دریایی خود استفاده نماید. براساس این واقعیت‌های ژئوپولیتیکی خلیج فارس و تنگه هرمز است که ایران باید در پی توسعه نیروی دریایی خود باشد.
وجود این نیروی دریایی نه تنها می‌تواند مدافع منافع ملی ایران در خلیج فارس باشد، بلکه می‌تواند زمینه خیزش ایران برای تبدیل شدن به یک قدرت دریایی برتر را فراهم آورد. چرا که بسترهای جغرافیایی ایران در این زمینه کاملاً فراهم است و نیازمند اراده ملی و سیاسی برای شکل‌گیری این مهم است. حضور ناوهای خودی در کشورهای خارجی بیانگر قـدرت دریـایی کشـور صـاحب پرچم است و می‌تواند این ایده را به ملت آن کشور القا نماید که چنین قـدرتی وجـود دارد. در این حالت هیچ تهدید نظامی وجود ندارد و ناوهای حضور یافتـه بـه عنـوان سـفیران کشـور خود عمل می‌نمایند.
نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران (نداجا) که امروزه از آن به عنوان نیروی دریایی راهبردی یاد می‌شود به عنوان یکی از چهار نیروی زیرمجموعه ارتش، علاوه بر حراست و حفاظت از مرزهای آبی جمهوری اسلامی ایران، مأموریت حفاظت از منافع جمهوری اسلامی ایران را نیز در دریاها و آب‌های بین‌المللی برعهده دارد.
این نیرو در راستای انجام وظایف و تحقق اهداف خود، مأموریت‌های دریانوردی را در سطح اقیانوسی از سال ۱۳۸۸ و با هدف مقابله با دزدی‌های دریایی در خلیج عدن و با طی مسافت ۳ هزار کیلومتری به این منطقه آغاز کرد و پس از آن تا امروز در بازه‌های زمانی مشخص، ناوگروهای رزمی ارتش به منطقه خلیج عدن و دریای سرخ، اقیانوس‌های هند، آرام و اطلس اعزام می‌شوند. حضور این ناوگروه‌ها به همراه تعدادی از تکاوران دریایی این نیرو، بارها به درگیری با این دزدان دریایی و نجات شناورهای ایرانی و خارجی انجامیده است.در سال‌های گذشته، ناوگروه ۷۵ نیروی دریایی ارتش متشکل از ناوهای سهند و مکران با حضور در بندر سنت‌پترزبورگ روسیه و طی مسافت ۴۵ هزار کیلومتری، بزرگترین دریانوردی نظامی تاریخ کشور را رقم زد و در حال حاضر ناوگروه ۸۶ متشکل از ناوشکن دنا و ناوبندر مکران در راستای اجرای مأموریت ۳۶۰ درجه‌ای خود به دور کره زمین در حال شکستن این رکورد است و انتظار می‌رود بتواند مسافت طی‌شده توسط ناوگروه‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران را به ‌میزان چشمگیری ارتقا بخشد.
مبانی نظری
قدرت دریایی(۲)
قدرت دریایی، مجموعه‌ای از قابلیت‌های وابسته به دریاست که بتواند واپایش (کنترل) آب‌ها و منابع حیاتی در دریا را در اختیار داشته و از دسترسی دشمن به آنها جلوگیری نماید. هدف سیادت دریایی، واپایش بر دریا بوده و قدرت نیز ابزار این واپایش می‌باشد. قدرت دریایی دارای سه مؤلفه عمده است: اول: ناوگان که به مجموعه یگان‌های رزمی، پشتیبانی رزمی، پروازی و عوامل پشتیبانی‌کننده و وابسته به دریا اطلاق می‌شود. دوم: موقعیت راهبردی دریایی. سوم: انگیزه که این مؤلفه شامل عوامل فرهنگی، اعتقادی، سیاسی، روانی و... می‌شود.قدرت دریایی تنها بعدی از قدرت ملی کشورها است که به دارنده آن امکان تحرک حقوقی، قانونی و حضور فیزیکی در تمامی نقاط دنیا را می‌دهد. قدرت دریایی از ابعاد جغرافیایی- سرزمینی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، دیپلماتیک و نظامی شکل یافته است.
ریچارد هاردینگ(۳)، در کتاب قدرت دریایی و نبرد دریایی (۱۸۳۰-۱۶۵۰) می‌نویسد: «قدرت دریایی به لحاظ تاریخی به تعدادی عناصر مرتبط، هم در داخل و هم در خارج نیروی دریایی بستگی دارد. توان واقعی قدرت دریایی به سرمایه‌گذاری، توانمندی مدیریت مرکزی، کمیت و کیفیت منابع دریایی واقعی، شناورها، ملوانان و افسران، زیرساخت‌های دریایی، وضعیت سیاسی و تصمیم‌گیری در حوزه دریا بستگی دارد».

مأموریت ناوگروه ۸۶
«نیروی دریایی امروز در بسیاری از نقاط عالم و در کشور ما یک نیروی راهبردی است؛ به چشم یک نیروی راهبردی به نیروی دریایی باید نگریسته شود». این سخن فرمانده معظم کل قوا درباره نیروی دریایی ارتش را باید سرآغاز تحول در این نیرو دانست. یکی از ملزومات راهبردی ‌شدن نیروی دریایی ارتش حضور در مناطق مختلف جهان و برافراشته کردن پرچم جمهوری اسلامی ایران در نقاط مختلف جهان است. علاوه بر آن، نیروی دریایی ارتش با تشکیل سه فرماندهی اقیانوسی در اقیانوس‌های هند، آرام و اطلس در پی آن است تا فعالیت و حضور خود را با هدف صیانت از منافع کشور در پهنه آب‌های جهان گسترش دهد.
مأموریت ناوگروه ۸۶، ملقب به ناوگروه ۳۶۰، گشت‌زنی در آب‌های دوردست و حراست از خطوط مواصلاتی تجاری ایران در دریاهای آزاد و بین‌المللی می‌باشد که از اوایل مهرماه ۱۴۰۱ آغاز شده و همچنان در جریان است. ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش نخستین ناوگروهی است که طبق برنامه‌ریزی قرار است یک‌بار دور کره زمین را گردش کند.